Facebook đặt lợi nhuận lên trên lợi ích công cộng?

Người tố giác Facebook Frances Haugen xuất hiện trên chương trình “60 phút” để nói về việc Facebook đã “đặt lợi nhuận lên trên lợi ích công cộng” - Ảnh: AP

Frances Haugen, 37 tuổi, cho biết hàng ngàn tài liệu cô đã thu thập và chia sẻ với tờ Wall Street Journal và cơ quan thực thi pháp luật Hoa Kỳ cho thấy Facebook đang nói dối công chúng rằng họ đạt được tiến bộ đáng kể trong việc chống sự thù hận, bạo lực và thông tin sai lệch.

“Điều tôi thấy ở Facebook hết lần này đến lần khác là “xung đột lợi ích giữa những gì tốt cho công chúng và những gì tốt cho Facebook”, và Facebook lần nào cũng chọn cách tối ưu hóa cho lợi ích của chính mình, thực chất là để kiếm nhiều tiền hơn”, cô nói.

Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình tin tức “60 phút” ngày Chủ nhật 3/10, Haugen giải thích quyết định lên tiếng về hoạt động nội bộ của Facebook. Cô nói, cô cảm thấy lo lắng về điều mà cô cho là các chính sách của công ty “ưu tiên lợi nhuận hơn an toàn công cộng”.

Haugen nói: “Phiên bản Facebook tồn tại ngày nay đang chia rẽ xã hội của chúng ta và gây ra bạo lực sắc tộc trên toàn thế giới”.

Haugen cho biết cô gia nhập Facebook vào năm 2019 với tư cách là giám đốc sản phẩm trong nhóm “liêm chính công dân” - tập trung vào các vấn đề liên quan đến bầu cử trên toàn thế giới - sau hơn 10 năm làm việc trong ngành công nghệ, bao gồm cả tại Pinterest và Google.

Haugen nói rằng cô đồng ý nhận công việc này, nếu như việc làm của cô có thể giúp công ty chống lại thông tin sai lệch, cô cũng cho biết đây cũng là vấn đề cá nhân của cô: Trước đây cô đã chia tay với một người bạn sau khi họ rơi vào các âm mưu trực tuyến.

Nhưng Haugen cho biết cô sớm bắt đầu cảm thấy Facebook không sẵn sàng thực hiện các hành động cần thiết để giải quyết những vấn đề này, mặc dù nó có đầy đủ công cụ. Cô rời công ty vào tháng 5/2021.

“Không ai ở Facebook là kẻ ác tâm”, Haugen nói với chương trình “60 phút”. Cô cho biết Mark Zuckerberg, người sáng lập và giám đốc điều hành của Facebook, “chưa bao giờ đặt ra mục tiêu tạo ra một nền tảng đáng ghét”. Tuy nhiên, theo cô, các quyết định lựa chọn của công ty có tác động rất nghiêm trọng.

Facebook đã chứng tỏ họ có thể làm nhiều hơn để giải quyết những vấn đề này khi họ thay đổi chính sách nội dung trong vài tuần xung quanh cuộc bầu cử năm 2020 ở Mỹ. Haugen nói, công ty cố tình đã dành ưu tiên thấp hơn cho nội dung chính trị trên nguồn cấp dữ liệu của mình.

Nhưng nền tảng đã sớm quay trở lại các thuật toán cũ - coi trọng sự tương tác hơn tất cả những thứ khác - Haugen tuyên bố, một động thái đã góp phần vào cuộc bạo động ngày 6/1 tại Điện Capitol. Facebook cũng đã giải tán đội Liêm chính công dân sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ.

“Ngay sau khi kết thúc cuộc bầu cử, họ (Facebook) đã tắt chúng đi hoặc họ thay đổi cài đặt trở lại như trước đây, để ưu tiên tăng trưởng hơn là an toàn. Và tôi cảm thấy điều đó thực sự như là một sự phản bội nền dân chủ”, cô nói.

Đề cập đến việc thay đổi thuật toán, Haugen nói thêm: “Facebook nhận thấy nếu họ thay đổi thuật toán để an toàn hơn, mọi người sẽ dành ít thời gian hơn trên trang web, họ sẽ nhấp vào ít quảng cáo hơn và Facebook sẽ kiếm được ít tiền hơn”.

Haugen cũng nói về vụ tiết lộ gây thiệt hại nhất đối với Facebook, cô nói tài liệu cho thấy Facebook đã nhận thức được thiệt hại mà ứng dụng Instagram của họ gây ra cho sức khỏe tinh thần và sức khỏe của thanh thiếu niên. Một cuộc khảo sát trong nghiên cứu bị rò rỉ ước tính rằng 30% các cô gái tuổi thiếu niên cảm thấy Instagram khiến sự không hài lòng với cơ thể của họ trở nên tồi tệ hơn.

“Và điều cực kỳ bi thảm là nghiên cứu nội bộ của Facebook cho biết, khi những phụ nữ trẻ này bắt đầu bị tác hại thể hiện ở rối loạn ăn uống hàng ngày, tình trạng trầm cảm ngày càng nặng. Điều đó khiến họ sử dụng Instagram nhiều hơn. Và vì vậy, họ sẽ kết thúc trong một chu kỳ phản hồi – càng ngày càng chán ghét cơ thể mình hơn”, cô nói.

Haugen đã được đề nghị làm chứng trước Quốc hội Mỹ vào ngày 5/10 về các nghiên cứu và thông tin khác mà cô thu thập được từ thời gian làm việc tại Facebook.

Haugen cũng sẽ xuất hiện trước các nghị sĩ Anh và những người đồng cấp vào một ngày không xác định sau khi Ủy ban hỗn hợp xem xét dự thảo luật an toàn trực tuyến, trong đó đặt ra nhiệm vụ quan tâm đến các công ty truyền thông xã hội để bảo vệ người dùng khỏi nội dung có hại.

Năm 2019, Facebook đã bị Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ phạt 5 tỷ đô la vì “lừa dối” người dùng về khả năng giữ bí mật thông tin cá nhân, sau cuộc điều tra kéo dài một năm về vụ vi phạm dữ liệu Cambridge Analytica. Công ty cũng đã thu thập hàng triệu hồ sơ Facebook của các cử tri Hoa Kỳ.

Tô Châu (theo The Guardian, AP)