"Eroica 2020": Beethoven và Hà Nội

 Eroica 2020 là sáng tạo mới nhất đến từ nhà làm phim Nguyễn Lê Hoàng Việt - một đạo diễn trẻ đã được tôn vinh ở nhiều liên hoan phim quốc tế. Đây là một trong sáu tác phẩm trên toàn thế giới được lựa chọn công chiếu trong dự án nghệ thuật Hotel Beethoven: A World Theatre do Bozar - Trung tâm nghệ thuật tại Brussels (Bỉ) và Bảo tàng Nghệ thuật Liên bang Đức phối hợp tổ chức nhân 250 năm ngày sinh của nhà soạn nhạc vĩ đại này. Bộ phim đang được ra mắt tại Viện Goethe (56-60 Nguyễn Thái Học, quận Ba Đình, Hà Nội) từ ngày 25/1 đến ngày 4/2. Sự kiện được Đại sứ quán Vương quốc Bỉ và Đại sứ quán Cộng hòa Liên bang Đức tại Việt Nam phối hợp tổ chức.

Eroica 2020 là minh chứng cho tầm ảnh hưởng sâu rộng của di sản âm nhạc Beethoven, vượt ra khỏi biên giới châu Âu nói riêng và phương Tây nói chung. Thanh âm hùng tráng của bản giao hưởng số 3 Eroica (Anh hùng) được lồng ghép trong những thước phim tư liệu về Hà Nội, tạo nên một không khí cổ điển mà vẫn chất chứa hơi thở của đời sống đương đại.

Tác phẩm khám phá mối liên hệ giữa âm nhạc Beethoven với đời sống đô thị Việt Nam đương đại

Qua ống kính đầy ắp cảm xúc của Nguyễn Lê Hoàng Việt, Hà Nội hiện lên với đầy đủ những cung bậc và sắc thái của một đô thị đang thay da đổi thịt từng ngày. Ở đó, bên cạnh nét tráng lệ, uy nghi của những di tích lịch sử, còn là cuộc sống hối hả, gấp gáp của thị dân đến từ muôn phương. Bằng ngôn ngữ điện ảnh thanh thoát và tối giản, Eroica 2020 tôn vinh chất thơ của cuộc sống bình dị, đồng thời tìm kiếm những nét lãng mạn còn vương lại trong tâm hồn người Hà Nội hôm nay.

Tinh thần lãng mạn ấy trú ngụ nơi những triền đê rợp bóng cây, dòng sông xanh biếc uốn lượn, tháp Rùa cổ kính, hay cầu Long Biên với những dấu vết thời gian. Nhịp điệu chậm rãi của bộ phim như một nỗ lực lưu giữ những ký ức không thể nào quên về Hà Nội, trong những thăng trầm và đổi thay, trong cả dòng chảy bất tận của cuộc sống. Để rồi giữa tất cả những hoài niệm vàng son, thanh âm của một Hà Nội xô bồ, náo nhiệt vẫn vang lên, tạo nên chất riêng của một kinh đô ngàn năm nay đang phập phồng sức trẻ.

Có thể nói rằng, Eroica 2020 là nghệ thuật của những khoảnh khắc. Bộ phim bền bỉ dõi theo cuộc sống bình thường của những con người sống ở Hà Nội, thuộc mọi giới tính, mọi lứa tuổi, mọi phong cách. Đó có thể là một nhóm thanh niên chơi đá cầu, những người trung niên ngồi uống bia bên hè phố, hay một cặp tình nhân khiêu vũ ở công viên… Sự nắm bắt khoảnh khắc của bộ phim ngẫu hứng và có phần phóng khoáng, khắc họa nên chân dung đầy màu sắc của Hà Nội và những con người gắn bó với nó.

Tác phẩm có một trường liên tưởng kỳ lạ, nối liền âm nhạc của Beethoven cách đây hơn 200 năm với thủ đô Hà Nội hôm nay. Giữa năm 2020 đầy những biến cố đau thương của trận đại dịch thế kỷ, khúc anh hùng ca của nhà soạn nhạc vĩ đại như phá tung mọi cánh cửa, mọi ngăn cách, chia ly và giới hạn để giải phóng tinh thần cho con người. Đó là thứ âm nhạc mạnh mẽ đến phi thường, đã kịp thời xoa dịu, chữa lành những tổn thương sâu thẳm nhất, để con người có thể trông thấy ánh sáng và tái sinh từ những bi kịch của đời sống.

Gắn liền với cuộc cách mạng Pháp và những biến động chính trị - xã hội châu Âu trong thế kỷ XVIII, các tác phẩm giao hưởng của Beethoven đã luôn là chứng nhân lịch sử của những đổi thay trọng đại. Ở thời điểm này, khi cả thế giới đang gồng mình đối phó với đại dịch, di sản âm nhạc của ông vẫn luôn hiện diện, nhắc nhở nhân loại về những “giá trị bất biến”, trường tồn, như lời của chính đạo diễn Nguyễn Lê Hoàng Việt. Những giá trị ấy bao gồm lòng nhân ái, can đảm và sự kết nối giữa người với người - những thứ vũ khí mạnh mẽ nhất giúp con người vượt qua tai ương.

Đạo diễn 9X Nguyễn Hoàng Việt

Bản giao hưởng số 3 Eroica nói riêng và âm nhạc của Beethoven nói chung có tính phổ quát rất cao, vượt ra khỏi những ranh giới về ngôn ngữ, sắc tộc và văn hóa. Triển lãm Hotel Beethoven: A world Theatre quy tụ các nghệ sĩ đến từ Áo, Ai Cập, Cộng hòa Séc, Albania, Nga và Việt Nam. Các tác phẩm không chỉ phản ánh tầm ảnh hưởng sâu rộng của nhạc sĩ lừng danh, mà còn là cuộc khám phá, thăm dò những dư vang của âm nhạc Beethoven đối với từng cá nhân trong sáng tạo.

Theo lời đạo diễn Hoàng Việt, gắn bó với nhạc Beethoven giống như đứng trên vai người khổng lồ, được nâng lên một tầm cao mới để thấy thế giới rộng lớn, đẹp đẽ đến vô ngần.

Bằng cách kết hợp nhạc giao hưởng với những cảnh quay đời sống thường nhật, triển lãm video sắp đặt Eroica 2020 tạo cảm giác thiên anh hùng ca cách đây hai thế kỷ đang vang lên để tôn vinh tất cả chúng ta, những con người bình dị đang chiến đấu để sinh tồn trong một giai đoạn khó khăn của lịch sử. Nó giống như lời nhắc nhở rằng âm nhạc vẫn luôn ở đó, đồng hành cùng con người, cứu rỗi con người giữa những giây phút khốn cùng, đơn độc nhất.  

Minh Trang