Đường sắt bị 'bỏ rơi' do khó chia sẻ 'lợi ích nhóm'?

Bộ trưởng Bộ GTVT thừa nhận “tham mưu kém”

Chất vấn Bộ trưởng Bộ GTVT sáng 4/6, ĐB Tô Thị Bích Châu (TP.HCM) cho biết, nhiều cử tri phàn nàn về chất lượng của đường sắt hiện nay quá tệ. ĐB đề nghị Bộ trưởng nêu ra giải pháp để nâng cao chất lượng trong thời gian tới.

Đồng quan điểm với ĐB Tô Thị Bích Châu, ĐB Dương Trung Quốc (Đồng Nai) chia sẻ, từ năm 1936, Việt Nam là một trong những nước có hệ thống đường sắt hoàn thiện nhất châu Á. Tuy nhiên, để tình trạng xuống cấp, trì trệ như hiện nay là do nhận thức của Việt Nam trong việc phát triển ngành đường sắt. Cụ thể, việc đề xuất xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam từ 8 năm qua vẫn giậm chân tại chỗ.

ĐB Tô Thị Bích Châu và nhiều ĐB đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ trong việc để ngành đường sắt trở nên lạc hậu và trì trệ

Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GT vận tải hơn một lần nhận trách nhiệm về ngành: “Ngành GTVT tham mưu kém, chưa có giải pháp hình thành tuyến Bắc – Nam”.

Bộ tưởng Thể cũng nhìn nhận, đường sắt hiện nay rất lạc hậu, có những đoạn đường sắt đã hình thành 70- 80 năm chưa nâng cấp. Nguyên nhân để xảy ra một số vụ tai nạn vừa qua, theo Bộ trưởng Bộ GTVT là do số lượng đường giao cắt lớn. Trong khi đó, các đơn vị mới quản lý được hơn 1 ngàn đoạn đường giao cắt. Khoảng 4.200 đường giao cắt nhỏ lẻ còn lại chưa được quản lý mà chỉ có gờ giảm tốc, cảnh báo. Thêm vào đó, một bộ phận không chấp hành nghiêm, không quan sát dẫn tới tai nạn.

Bộ đang tập trung cho một số vụ gần đây, thực hiện trực tuyến với các địa phương, nâng cao trách nhiệm của các đơn vị và tiến hành tự động hóa với các đoạn đường giao cắt.

Liên quan đến giải pháp lâu dài, Bộ trưởng Thể cho biết đang tiến hành xây dựng dự án dự án đường sắt Bắc – Nam tốc độ cao và dự kiến trình Quốc hội năm 2019.

Bộ GTVT và Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể không “đủ sức” để… chịu trách nhiệm!

ĐB Dương Trung Quốc bày tỏ quan điểm không tán thành việc lý do phát triển ngành đường sắt yếu kém là “tham mưu kém” như Bộ trưởng Thể đưa ra.

“Ngành đường sắt dường như bị bỏ rơi thì đúng hơn. Phải chăng đầu tư vào đường bộ dễ chia sẻ lợi ích hơn, có thể cắt nhỏ ra nhiều hợp đồng… Đường sắt không những lớn mà phải làm tổng thể. Đó là lý do chúng ta ít quan tâm tới đường sắt, tức không mang lại lợi ích cho nhóm lợi ích?”, ĐB Dương Trung Quốc đặt vấn đề.

ĐB Dương Trung Quốc đặt vấn đề về vấn đề lợi ích khiến ngành đường sắt bị bỏ rơi?

Phủ nhận quan điểm này, Bộ trưởng Thể khẳng định Bộ GTVT rất quan tâm tới ngành đường sắt. “Sau những vụ tai nạn đường sắt vừa qua, lãnh đạo Bộ và các đơn vị đã nhận trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và nhân dân. Chúng tôi thành thật xin lỗi người dân, những người bị tai nạn giao thông liên quan tới đường sắt. Chứng tỏ chúng tôi cũng xác định trách nhiệm rất cao của mình và sự yếu kém của ngành đường sắt, các cơ quan, đơn vị có liên quan”.

Bộ trưởng Thể chia sẻ với quan điểm cá nhân về mong muốn phát triển hài hòa các hình thức vận tải và cho rằng, việc phát triển các dự án đường sắt hay đường bộ đều như nhau. “Bản thân tôi lấy cái tâm để làm. Nếu tôi sai phạm, tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm”.

Thừa nhận ngành đường sắt lạc hậu, nhưng Bộ trưởng Thể cho rằng, một trong những nguyên nhân chính là kinh phí để đầu tư đường sắt quá lớn, lên tới hàng tỷ đô. Dự án đường sắt Bắc – Nam trình Quốc hội cách đây 8 năm cũng có tổng mức đầu tư lên tới vài chục tỷ USD, rất đắt đỏ. Do đó, nếu được Quốc hội thống nhất chủ trương, Chính phủ chỉ đạo thì Bộ GTVT sẽ thực hiện các dự án này.

Sau phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội đã đồng ý về mặt chủ trương để 7.000 tỉ đồng dành cho đường sắt trong kế hoạch trung hạn 5 năm nhưng đến giờ vẫn bị chậm. Điều đó thể hiện rõ, việc phát triển đường sắt chưa quan tâm!

ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm cho rằng, trước nhiều vụ tai nạn đường sắt xảy ra trong thời gian vừa qua, Bộ trưởng Bộ GTVT không "đủ sức" để chịu trách nhiệm

Hoan nghênh tinh thần nhận trách nhiệm của Bộ, song ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.HCM) thẳng thắn: “Với những yếu kém kéo dài của ngành đường sắt trong thời gian qua, Bộ GTVT và Bộ trưởng không đủ sức để chịu trách nhiệm. Vì đó là tình mạng của người dân, là vấn đề chưa phát huy được thế mạnh của ngành đường sắt để chia sẻ với các loại hình khác, làm lợi thế của ngành đường sắt giảm đi rất nhiều”.

Vì vậy, điều mà các ĐB mong đợi là các biện pháp thiết thực, cấp bách chứ không ở việc “chịu trách nhiệm”.

Tuấn Minh