Đường hết date đè nặng lên quỹ bảo trì: Xuống cấp đồng loạt, khó hiểu

Thời gian gần đây, báo chí liên tiếp phản ánh về tình trạng trên nhiều tuyến đường, hiện tượng lún, trồi sụt vẫn liên tiếp xảy ra, thậm chí dù đã được vá sửa nhiều lần. Điều này khiến nhiều chuyên gia lo ngại hiện trạng trên sẽ là một áp lực lớn cho quỹ bảo trì đường bộ khi hết hạn bảo hành, toàn bộ kinh phí sửa chữa sẽ do quỹ này chi trả.

"Vải xấu rách nhiều, vá sao cho xuể"

Trao đổi quan điểm trước thực trạng trên, TS Phạm Sanh nhấn mạnh: "Không phải mới đây mà hàng chục năm nay các cơ quan truyền thông phản ánh rất nhiều về hiện tượng nhiều tuyến đường xuống cấp rất nhanh khi mới vừa khánh thành đưa vào sử dụng hoặc nhiều đoạn đường sửa đi sửa lại nhiều lần nhưng mức độ hư hỏng còn nghiêm trọng hơn.

Sự cố không bình thường này xảy ra thường xuyên trên các đường quốc lộ, thỉnh thoảng trên cao tốc. Dự án vốn ngân sách, dự án BOT, dự án do Bộ GTVT quản lý hay dự án Địa phương làm chủ đầu tư cũng đều giống nhau, suất đầu tư thì cao vút nhưng chất lượng thì thấp lè tè".

Nhiều tuyến đường khi đưa vào sử dụng bị sụt lún nghiêm trọng. Ảnh: NLĐ

Chuyên gia nhận xét, mạng lưới công trình đường bộ được đầu tư nâng cấp trong những năm gần đây đang có hiện tượng xuống cấp đồng loạt, khó hiểu, làm đâu hư đó, càng sửa càng hư.

TS Sanh dẫn chứng, các dự án giao thông “khủng” nghìn tỷ ở các tỉnh miền Bắc, QL1 qua các tỉnh miền Trung như Nghệ An, Huế, Đà Nẵng, Quãng Nam, Quãng Ngãi, Bình Định…, rồi QL91, QL61C qua Cần Thơ, Hậu Giang, QL61, qua cầu Cổ Chiên mới làm, thậm chí đường đang sử dụng tốt phủ thêm một lớp bê tông nhựa thật dày như đoạn QL1 qua Đồng Nai cũng hư hỏng.

Vị chuyên gia cho rằng, vốn duy tu hệ thống cầu đường sẽ tăng lên đáng kể. Nguồn vốn này về nguyên tắc được sử dụng từ quỹ bảo trì đường bộ theo phân cấp và chi thường xuyên theo kế hoạch đầu tư công, chắc chắn vượt quá khả năng cân đối các nguồn thu.

"Không chỉ đường nông thôn, đường đô thị, quốc lộ, tỉnh lộ…, đường kiểu nào cũng không đủ tiền duy tu trong một vài năm tới khi đâu đâu cũng thấy hư hỏng phổ biến. Hình dung như một tấm áo vải xấu rách nhiều, vá sao cho xuể", TS Sanh ví von.

Quỹ bảo trì có ý nghĩa, mục tiêu riêng

Nhiều ý kiến dư luận cho rằng, khi xảy ra các hiện tượng lún, trồi sụt trên các tuyến đường thì lập tức các chủ đầu tư thường trấn an dư luận bằng cam kết sẽ tu sửa, sửa chữa miễn phí vì vẫn trong thời gian bảo hành. Tuy nhiên, những nguyên nhân thật của các hiện tượng trên lại ít được quan tâm đến cùng.

Đánh giá về điều này, TS Phạm Sanh phân tích: "Chuyện chủ đầu tư trấn an dư luận, chuyện đường Việt Nam thường xuyên bị lún, trồi sụt... khi vừa mới hoàn thành có nhiều nguyên nhân. Nhưng theo tôi có hai nguyên nhân cốt lõi, các cấp Lãnh đạo không kiên quyết xử lý theo quy định pháp luật và lạm dụng quyền lực quản lý Nhà nước chuyên ngành đã trở thành bệnh di căn".

Để giải quyết vấn đề này, theo TS Phạm Sanh: "Chúng ta cứ thực hiện theo quy định pháp luật. Cần nhắc lại, ngay cả sau thời gian bảo hành, nếu công trình hư hỏng do lỗi của Nhà thầu, của tư vấn…, thì Nhà thầu hoặc Tư vấn phải chịu trách nhiệm sửa chữa, trường hợp đặc biệt gây hậu quả nghiêm trọng còn bị đưa ra truy tố trước pháp luật".

Quỹ bảo trì có ý nghĩa và mục tiêu riêng, không lẫn lộn giữa hậu quả gây ra do chất lượng công trình chưa đảm bảo theo quy chuẩn hợp đồng, thiết kế,... để khỏi sử dụng quỹ bảo trì hay chi phí bảo trì sai mục đích không hiệu quả, nhiều khi đồng lõa với tiêu cực.

"Trước hết từ Bộ GTVT và các Bộ quản lý chuyên ngành, không nên chỉ lo lắng bảo vệ lợi ích các doanh nghiệp mà phải lo tập trung nhiệm vụ quản lý Nhà nước vĩ mô, toàn tâm toàn ý phục vụ xã hội, phục vụ lợi ích chính đáng chung cho người dân cả nước", vị chuyên gia thẳng thắn bày tỏ quan điểm.

Hoàng Nam