Đừng đùa với like... dạo

Sử dụng hình ảnh một em bé bị thủy đậu, những kẻ xấu đã tung lên facebook là em bị ung thư và “ra giá” những cú nhấp chuột của mọi người sẽ giúp em nhận được tiền hỗ trợ từ trang mạng xã hội này. Đây là cách câu like không mới nhưng vẫn được nhiều người tin theo.

Tài khoản đăng thông tin sai sự thật về bé Jasper. - Ảnh: Telegraph

Nhân vật chính trong loạt ảnh trên là bé Jasper Allen (ba tuổi), ở Cambridgeshire, Anh. Em bị thủy đậu nặng và nhiều trang tin đã đưa hình ảnh của em nhằm cảnh báo trong cộng đồng vào tháng 8/2016. Hình ảnh công khai đó của Jasper đã trở thành miếng mồi ngon cho những kẻ chuyên cài bẫy người dùng facebook.

Tài khoản cài bẫy trên facebook ghi: “Facebook quyết định giúp đỡ trường hợp này. Mỗi lượt like cậu bé sẽ nhận 2 USD, mỗi lần bình luận nhận 4 USD và nếu bạn chia sẻ nội dung này, Jasper sẽ nhận được 8 USD”. Loạt ảnh này đã thu hút 1,2 triệu lượt like cùng hàng ngàn bình luận đầy thương cảm.

Chị Sarah Allen - mẹ bé Jasper, không thể tưởng tượng nổi hình ảnh của con trai đã bị khai thác một cách thiếu tôn trọng như thế. Chị đã thông báo với facebook về thông tin giả này, nhưng facebook xóa tài khoản vi phạm đó thì chẳng bao lâu một tài khoản khác lại đăng thông tin kêu gọi bấm like tương tự.

Nhiều năm nay, những cảnh báo đây là nội dung giả mạo vẫn không ngăn nổi người dùng facebook nhấp chuột bấm like (thích) dù họ chưa kịp hiểu rõ ngọn ngành câu chuyện.

Like-farming (like dạo) là thuật ngữ dùng để chỉ việc bấm like vô tội vạ mà không biết đó là hành vi tự chuốc họa vào thân. Chỉ cần vài thủ tục đơn giản là bất kỳ ai cũng tạo được tài khoản facebook mà không cần cung cấp quá nhiều thông tin quan trọng.

Những kẻ xấu lợi dụng hình thức like dạo bằng cách đăng nội dung kèm theo hình ảnh, đoạn clip gây bức xúc hoặc cảm động để đánh vào tâm lý đám đông. Những người này thường cho rằng, nếu có bị lừa thì mình cũng chẳng mất gì, nên thoải mái like.

Chiêu trò cũ rích nhưng vẫn có tác dụng của những tin tặc. - Ảnh: USA Today

Thật ra, sau khi đã nhận được số lượt like “khủng”, chúng sẽ thay đổi nội dung, chèn vào đó phần mềm gián điệp hoặc đường dẫn chứa virus. Khi người dùng nhấn vào đường dẫn đó, virus sẽ xâm nhập tài khoản đang sử dụng trên máy tính hoặc điện thoại, lấy cắp những thông tin cá nhân mà nạn nhân không hề hay biết.

Những thông tin hấp dẫn tin tặc bao gồm tên tuổi, ngày sinh, địa chỉ email và nguy hiểm hơn là các tài khoản giao dịch điện tử.

Ở nhiều quốc gia, chính quyền và cảnh sát đã chính thức khuyến cáo trực tiếp đến người dùng về vấn đề này. Tổ chức phi chính phủ Better Business Bureau (hoạt động chủ yếu ở Bắc Mỹ) từ năm 2015 đã thông báo về những câu chuyện thương tâm liên tục xuất hiện trên các trang mạng xã hội, nhất là facebook, với những lời lêu gọi bấm like, bình luận, chia sẻ đều ẩn giấu động cơ khai thác thông tin cá nhân của người dùng.

Tài khoản mạo danh hãng hàng không Qantas đăng nội dung không có thật. - Ảnh: Smart Company

Năm ngoái, cảnh sát khu vực New South Wales (Australia) phải phát lời cảnh báo với người dùng facebook khi có tài khoản mạo danh Hãng hàng không Quantas dùng chiêu câu like đánh cắp thông tin người dùng.

Tài khoản “Qantas Air” không đăng tải nội dung thương tâm mà là kêu gọi mọi người bấm like và chia sẻ để trúng những giải thưởng bằng tiền mặt hoặc vé máy bay miễn phí. Trước đó, hãng Qantas từng nhiều lần thông báo hãng không hề lập trang facebook có tên “Qantas Air”.

Facebook đã không ngừng nỗ lực ngăn chặn các hành vi xấu của tin tặc nhưng trước hết, người dùng phải biết tự bảo vệ mình. Facebook luôn khuyến cáo người dùng phải thận trọng trước khi có bất kỳ tương tác nào trên mạng xã hội này.

Nếu bấm like, người dùng phải xác định chắc chắn đó là người mình tin tưởng, thông tin có nguồn gốc hẳn hoi. Thậm chí, nếu bấm like một trang bất kỳ trên facebook, người dùng cũng cần cân nhắc vì hành vi của một người sẽ hiện lên trang thông tin của bạn bè họ, khiến trang facebook giả mạo càng lan tỏa.

Anh Thông (Theo Telegraph, USA Today,  Smart Company)