PNO - Có nhiều cặp vợ chồng kết hôn đã lâu vẫn chưa có con, phải chạy chữa đủ đường, tốn hàng trăm triệu đồng. Lại có người bị sảy thai liên tục hay sinh con bị dị tật, mắc bệnh di truyền, phải lấy bệnh viện làm nhà. Cũng có những người mẹ bệnh tim, ung thư trở nặng, đang ở trên bàn mổ, đặt người thân, bác sĩ vào tình thế chọn mẹ hay chọn con? Lẽ ra, những câu chuyện đau lòng này có thể dự phòng, tránh được nếu trước khi cưới, vợ chồng đi khám sức khỏe tiền hôn nhân.
Trước khi vợ chồng chị Lê Thị P.T. - Nguyễn V.H. (đều 27 tuổi) kết hôn, cô ruột của chị T., công tác trong ngành y, khuyên: “Vợ chồng con nên đi khám sức khỏe tiền hôn nhân (SKTHN) và chích ngừa để phòng bệnh cho bé khi mang thai”. Thế nhưng, khi chị T. nói lại với chồng tương lai thì anh H. gạt ngang: “2 đứa mình bình thường, có bệnh gì đâu mà khám, uổng tiền, để mấy triệu đồng tiền khám đó đi chơi, đi ăn cho sướng”.
Ảnh mang tính minh họa - Tirachardz
Năm đầu sau khi cưới, vợ chồng chị T. kế hoạch nên chẳng bận tâm đến việc sinh em bé. Đến năm thứ ba vẫn chưa có tin vui thì đôi vợ chồng trẻ bắt đầu lo lắng, trong khi cha mẹ 2 bên hối thúc. Lúc này, vợ chồng chị T. mới đến Bệnh viện (BV) Hùng Vương khám. Kết quả, anh H. bị tinh trùng yếu nên khó đậu thai tự nhiên. Anh H. sốc nặng. Kết quả đó, với anh, như một sự sỉ nhục. Vợ chồng họ tìm đến một BV sản khác khám, kết quả vẫn vậy. Anh H. thừ người, chị T. vừa buồn, vừa tiếc chồng không chịu đi khám SKTHN khi bác sĩ (BS) giải thích “tinh trùng yếu là một quá trình, chứ không phải yếu ngay. Nếu khám phát hiện sớm thì tình trạng sẽ tốt hơn rất nhiều”.
BS tư vấn cho vợ chồng chị T. làm IUI (bơm tinh trùng). Thế nhưng, vợ chồng không đồng ý, về đi chữa hiếm muộn khắp nơi; ai chỉ thầy hay, mát tay, dù ở Hà Nội, Lạng Sơn, vợ chồng chị T. cũng đi, nhưng không có kết quả. Sau cùng, vợ chồng chị chọn phương pháp can thiệp bằng lọc rửa tinh trùng (IUI) tại một BV quốc tế với giá 40 triệu đồng. Tuy nhiên, phương pháp này không thành công. Tháng 8/2023, vợ chồng chị T. chuyển sang làm thụ tinh trong ống nghiệm IVF với giá 120 triệu đồng và vẫn đang hồi hộp chờ kết quả.
Chị Nguyễn Thùy D. - 31 tuổi, ở Đồng Tháp - khóc ngặt, ngã quỵ vào tay chồng khi BS thông báo thai 12 tuần của chị đã bị sảy. Đây là lần thứ hai họ không giữ được con, đều ở những tháng đầu thai kỳ. Lần này, vợ chồng chị D. lên BV Từ Dũ tầm soát sức khỏe sinh sản và BS đã phát hiện chị D. bị u xơ tử cung. Đây là lý do khiến chị không giữ được thai. Phát hiện này vừa khiến vợ chồng chị mừng, vừa làm chị day dứt, hối hận; vì trong một lần lên TPHCM khám bệnh, em gái chị khuyên “sẵn khám phụ khoa luôn đi”, nhưng chị lắc đầu: “Chị có bị gì đâu mà khám”. Chị vừa khóc, vừa nói: “Sự chủ quan của tôi đã phải trả giá bằng 2 sinh linh bé bỏng”.
Đừng để có bệnh mới chữa
Cũng như BS chuyên khoa 2 Lý Thái Lộc - Trưởng khoa Hiếm muộn BV Hùng Vương, rất nhiều BS có chung nhận định: “Phần đông người dân mang tâm lý: có bệnh mới chữa”. Trong những năm tháng làm phóng viên y tế, người viết đã chứng kiến nhiều bi kịch, câu chuyện đau lòng từ quan niệm sai lệch này.
Câu chuyện của chị N. ở Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa làm tôi ám ảnh suốt thời gian dài. Khi thai được 21 tuần tuổi, chị đi khám ở Cam Ranh, BS chẩn đoán thai bị dị tật tim, Down và rất yếu. BS khuyên chị N. nên chấm dứt thai kỳ, nhưng vợ chồng chị không đồng ý vì đã sảy thai 2 lần. Chị N. cùng chồng khăn gói vào TPHCM khám với hy vọng kết quả sẽ khác. Thế nhưng, kết quả của BV T.D. là thai sắp chết lưu. Đôi vợ chồng nghèo đau đớn, vật vã và quyết định về quê bỏ thai. Thế nhưng, vì quá khát khao có con, vợ chồng chị quyết giữ con và không đi khám thai nữa. Đến khi thai 32 tuần, chị N. sinh một bé gái thở yếu ớt, bị sứt môi, cùng bệnh tim bẩm sinh và hội chứng Down. 3 năm sau đó, mẹ con chị đã lấy BV làm nhà, vì bé bị viêm phổi, suy dinh dưỡng… phải nhập viện thường xuyên.
Ảnh mang tính minh họa - Jcomp
Ngày bé vượt qua ca mổ tim phức tạp, chị cười mãn nguyện. Thế nhưng, 12 ngày sau, bé qua đời vì bị nhiễm trùng sau mổ. Người mẹ, sau biến cố này, đã đi tầm soát sức khỏe sinh sản thì phát hiện bị bất thường nhiễm sắc thể. Chị N. bật khóc khi biết đó là lý do khiến chị bị sảy thai nhiều lần, sinh con sẽ bị dị tật tim, Down và đặc biệt, rối loạn này có thể phát hiện dễ dàng qua khám tiền sản. Có 3 chị em ruột lập gia đình đã lâu, đều không có con, khi xét nghiệm mới biết cả ba đều bị suy buồng trứng nên không thể mang thai. Vì phát hiện quá trễ nên cả 3 chị em đều không còn khả năng làm mẹ - là ca điển hình của việc không khám SKTHN mà vị giám đốc một BV sản không bao giờ quên.
Sinh con khỏe mạnh là khát khao của mọi người khi lập gia đình. Với sự tiến bộ của y học hiện nay, điều này hoàn toàn nằm trong tầm tay nếu vợ chồng có khám SKTHN cũng như theo dõi thai kỳ kỹ càng. Thế nhưng, thực tế cho thấy, vẫn còn rất nhiều người thờ ơ, nói không với khám SKTHN để rồi nhận những cái kết đắng, phải tốn rất nhiều tâm sức và tiền bạc để chạy chữa, khắc phục hậu quả. Hành trình trở thành cha mẹ lẽ ra dễ hơn, thuận lợi rất nhiều khi có y học hỗ trợ.
Để gia đình hạnh phúc và sinh được những đứa con khỏe mạnh
Tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn là một loại hình tư vấn đặc biệt cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn nhằm cung cấp kiến thức về sức khỏe, hỗ trợ thay đổi hành vi, góp phần đảm bảo hôn nhân bền vững, nâng cao chất lượng giống nòi. Khám sức khỏe trước khi kết hôn là khám sức khỏe tổng thể và khám cơ quan sinh sản của nam và nữ.
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, phần lớn người dân chưa hiểu rõ về tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn. Trong khi đó, đây được coi là bước sàng lọc đầu tiên vô cùng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dân số. Việc tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn sẽ giúp các đôi trang bị nhiều kiến thức bổ ích, chuẩn bị tâm lý, sẵn sàng cho cuộc sống hôn nhân; đánh giá sức khỏe một cách tổng quát, giúp phát hiện và điều trị sớm một số bệnh tật (nếu có thể), một số bệnh tật có thể ảnh hưởng đến vấn đề tình dục, mang thai, sinh đẻ về sau; phòng tránh một số dị tật bẩm sinh cho con cái trong trường hợp người cha hoặc mẹ mắc các bệnh nguy hiểm có thể di truyền như tan máu bẩm sinh, rối loạn đông máu…
Chuẩn bị cho người phụ nữ có điều kiện sức khỏe để mang thai và sinh đẻ an toàn, tránh tình trạng mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn và thực hiện sinh đẻ có kế hoạch một cách hiệu quả nhất là góp phần đảm bảo hôn nhân bền vững, nâng cao chất lượng giống nòi. Việc tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn không chỉ đơn thuần là thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe của bản thân mà còn là thể hiện trách nhiệm đối với người chồng, người vợ của mình và đối với xã hội. Thực hiện tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn để có cuộc sống gia đình hạnh phúc và sinh được những đứa con khỏe mạnh.