Đừng để chính sách tốt nhưng việc tiếp cận khó

Một số chính sách còn hình thức

Phát biểu tại hội thảo, ông Trương Tiến Dũng - Phó Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TPHCM - phản ánh, thời gian qua, việc công khai một số chính sách còn mang tính hình thức nên các doanh nghiệp (DN) chưa thể mạnh dạn đầu tư.  

Ông dẫn chứng, UBND TPHCM ban hành chính sách hỗ trợ DN và sản phẩm ngành chế biến lương thực, thực phẩm giai đoạn 2020-2030. Trong đó có các giải pháp như ưu đãi đầu tư, hỗ trợ sản xuất, tăng cường xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, ưu tiên quỹ đất sản xuất tại khu công nghiệp. Thế nhưng, đến nay, DN không rõ ưu đãi đầu tư cụ thể ra sao, quỹ đất cho lĩnh vực này là bao nhiêu, nằm ở vị trí nào. 

Lãnh đạo các doanh nghiệp mong các chính sách rõ ràng và dễ tiếp cận hơn (ảnh chụp tại dây chuyền sản xuất của DH Food) - Ảnh: Nguyễn Cẩm

Ông Võ Anh Tài - Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist) - cho rằng, một số chính sách hỗ trợ DN đã được ban hành nhưng chậm đi vào cuộc sống. Muốn tiếp cận chính sách hỗ trợ vốn, DN phải đáp ứng các thủ tục phức tạp với chi phí lớn, như phải lập báo cáo kiểm toán, đánh giá thiệt hại, tự chứng minh thanh khoản và khả năng trả nợ khi cơ cấu lại nợ. 

Theo ông, với các thủ tục này, nhóm DN vừa và nhỏ là nhóm khó tiếp cận chính sách nhất dù cần được hỗ trợ nhất. Riêng chính sách hỗ trợ thuê đất thì đến nay, vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể. Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến ngày 2/9/2022, số tiền giải ngân các chính sách thuộc chương trình sơ bộ chỉ đạt 55.500 tỷ đồng, tương đương 16% trong tổng gói hỗ trợ 350.000 tỷ đồng. Trong đó, gói hỗ trợ lãi suất 2% đạt tỷ lệ giải ngân chưa tới 1%. 

Trong quá trình sản xuất, các DN rất muốn đầu tư thay đổi công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm nhưng các thủ tục xin giấy phép còn phức tạp. Đại diện Công ty First Solar Việt Nam cho biết đầu năm 2022, công ty này đã đầu tư thêm 60 triệu USD để cải tiến công nghệ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm theo hướng thân thiện với môi trường nhưng việc chờ duyệt các thủ tục rất mất thời gian. 

Đại diện các DN dự hội thảo cũng than rằng, hạ tầng giao thông ở TPHCM hiện chưa đáp ứng được nhu cầu vận chuyển hàng hóa, gây chậm trễ tiến độ sản xuất. Các tỉnh lộ 8 và 9 chưa đáp ứng được yêu cầu vận chuyển hàng hóa vào khu công nghiệp Tây Bắc (H.Củ Chi). Các tuyến đường chính dẫn vào cảng Cát Lái (TP.Thủ Đức) đều vượt quá công suất, dẫn đến ùn tắc nặng, chậm thông quan và tăng chi phí của DN; thời gian vận tải đường bộ từ các khu công nghiệp đến cảng Cát Lái cũng tăng lên so với trước đây.

Bà Ngô Phẩm Trân - Chủ tịch Hiệp hội Phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục Đài Việt, Tổng Giám đốc Công ty Cố vấn đầu tư BDI - đánh giá: TPHCM đang thừa nhân công trẻ nhưng lại thiếu lao động có tay nghề, chuyên môn sâu cho những ngành nghề nằm trong định hướng phát triển của TPHCM, gồm 4 ngành công nghiệp chủ lực và 9 ngành dịch vụ trọng yếu. Các DN hiện đang thiếu lao động tay nghề cao lĩnh vực nghiên cứu và phát triển (R&D), kỹ sư cơ khí, kỹ sư thiết kế trong các lĩnh vực điện tử, vật liệu mới, công nghệ nano nhưng khó tuyển được người và phải đào tạo lại trong 3 tháng, tốn thời gian và chi phí. 

Tăng cường hợp tác, liên kết 

Các doanh nhân bày tỏ, sẵn sàng tham gia quá trình phát triển TPHCM, chẳng hạn tham gia dự án xây dựng thành phố thông minh. Bà Ngô Phẩm Trân đề xuất, có thể liên minh, hợp tác với các nước phát triển cho dự án này. 

Về vấn đề nhân lực, bà Ngô Phẩm Trân đề xuất, nên tạo điều kiện cho các cơ sở giáo dục phối hợp với nhau và phối hợp với DN để xây dựng chương trình giảng dạy, đào tạo sát với nhu cầu thực tế của DN hoặc thành lập những trường chuyên đào tạo nguồn nhân lực cao để phục vụ cho DN, thiết lập “trạm giao lưu nhân tài” để nhân tài ở nước ngoài có ý định về nước tham gia. 

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng cho rằng, UBND TPHCM nên kiến tạo những mô hình, hệ sinh thái, môi trường kinh doanh mới theo những tiêu chuẩn chất lượng cao như trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới mà Chính phủ đã cam kết. Chính quyền cần hỗ trợ DN xây dựng và phát triển 3 nền tảng là tri thức hiện đại, đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội. UBND TPHCM cũng cần có những giải pháp đột phá và bền vững để DN yên tâm, tin tưởng đầu tư; nghiên cứu, đề xuất Trung ương có cơ chế phù hợp để khai thác mạnh mẽ 3 thế mạnh của TPHCM là đất đai, con người và công nghệ. 

Theo bà Lý Việt Trung - Tổng Biên tập Báo Phụ Nữ TPHCM, Trưởng khối thi đua 5 - UBND TPHCM đang tiếp tục tập trung hoàn thiện và nâng cao chất lượng cải cách hành chính, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thuận lợi cho DN. UBND thành phố đang có chiến lược xây dựng các tập đoàn kinh tế tầm cỡ, đội ngũ doanh nhân tầm cỡ khu vực và thế giới nhằm dẫn dắt kinh tế của thành phố; xây dựng nhiều chương trình, chính sách hỗ trợ để DN có nhiều điều kiện, cơ hội thuận lợi để phát triển kinh doanh, mở rộng hoạt động kinh doanh ra nước ngoài; thực hiện các chính sách hỗ trợ thích hợp đối với những DN có năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế; tập trung phát triển các lĩnh vực quan trọng, có lợi thế cạnh tranh cao của nền kinh tế. 
“Tôi tin rằng với những định hướng, chủ trương, giải pháp lớn của thành phố, các DN sẽ vượt qua khó khăn để phát triển” - bà Lý Việt Trung bày tỏ. 

Nguyễn Cẩm - Thanh Hoa