Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông: Chưa chuẩn bị cẩn thận thì đừng biến học sinh thành 'vật tế'

Giảm tiết nhưng tăng tải?

Các đại biểu đánh giá cao Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đã chú ý giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh (HS). Việc bổ sung môn trải nghiệm hoạt động sáng tạo; HS được chọn môn học tự chọn; chú ý phát triển năng lực và kỹ năng sống cho HS…là những điểm cộng của chương trình này.

Ông Trịnh Vĩnh Thanh, Phó Trưởng Phòng giáo dục Quận Gò Vấp chỉ ra vấn đề ở bậc tiểu học: Trung bình mỗi khối lớp có số tiết từ 31-32tiết, nếu trường 1 buổi sẽ học như thế nào. Trong dự thảo của Bộ nêu cố gắng phấn đấu năm 2018-2019 toàn bộ các trường tiểu học đều học 2 buổi/ngày nhưng thực tế rất khó. Như quận Gò Vấp chỉ mới đạt 60%, từ giờ cho tới lúc thực hiện không đạt được 100% HS học 2 buổi/ngày thì áp dụng chương trình thế nào?

Ở bậc THCS, ông Thanh chỉ ra vấn đề mà nhiều giáo viên băn khoăn là bộ môn KHTN tích hợp từ 3 môn (lý-hoá-sinh) thành 1. Khi bố trí dạy thì giáo viên phân môn nào đến dạy phân môn ấy hay là một giáo viên sẽ dạy cả một tiết bao gồm lý, hoá, sinh? “Nếu tích hợp trong một bài thì đội ngũ giáo viên giảng dạy ở đâu ra? Một giáo viên dạy lý thì làm sao dạy kiến thức môn sinh được, ngược lại. Đội ngũ sư phạm có sự chuẩn bị để đáp ứng cho những thay đổi nội dung này chưa?”, ông Thanh đặt vấn đề.

Nhiều đại biểu lo lắng rằng sự giảm tải, tích hợp của chương trình mới chỉ nằm ở sự thay đổi tên gọi các môn học, chứ thực tế HS vẫn học rất nhiều. Ông Thanh chỉ ra: Chương trình mới có 12 môn bắt buộc, trong đó có môn Lịch sử - Địa lý. Nhưng trước đó Quốc hội đã không đồng ý ghép môn lịch sử vào chung với môn nào khác nên tính đúng thì chương trình có đến 13 môn bắt buộc. Rồi các môn lý, hoá, sinh hiện nay đang xếp 5-6 tiết/tuần, chương trình mới quy định tổ hợp môn KHTN chỉ còn 4 tiết. Nhìn vào thấy giảm được 2 tiết nhưng nội dung có giảm không? Nếu đã giảm tiết mà nội dung không thay đổi thì thành ra là tăng tải chứ không giảm tải.

Trong chương trình mới, khối lớp 10 tổng cộng tới 1110 tiết/năm nhưng ở lớp 11 và 12 thì giảm xuống còn khoảng trên 900 tiết. Băn khoăn là chúng ta đang muốn giảm tải thì tại sao ở bậc tuổi nhỏ nhất vừa chập chững chuyển từ THCS sang THPT với cách học tập mới lại bị “dội “quá nhiều tiết. Lớp 5 có đến 1184 tiết, có sự bất hợp lý.

Sách giáo khoa chưa có thì triển khai thế nào?

Theo ông Thanh, các giáo viên hiện rất băn khoăn nội dung sách giáo khoa mới như thế nào. Chương trình đã thấy nhưng nội dung sách giáo khoa có giảm tải không? Chúng ta thay đổi khung chương trình, nội dung nhưng hình thức kiểm tra đánh giá HS có thay đổi không? Chương trình mới nói giảm nhưng đổi mới kiểm tra như thế nào, có đáp ứng được hay không?

Lãnh đạo các phòng GD-ĐT, trường THPT bàn thảo cho chương trình phổ thông mới

Bây giờ chưa coi được nội dung SGK, tới lúc triển khai vưà dạy vừa xem chương trình thì hiệu quả giảng dạy làm sao cao được. Giáo viên, cán bộ của ngành đều cho rằng SGK chưa ra mà bảo 2018-2019 thực hiện đại trà thì lúc nào thí điểm. “Chúng tôi đề nghị rằng nếu chưa chuẩn bị một cách cẩn thận thì đề nghị dời thời điểm áp dụng đại trà. Nếu không áp dụng thí điểm một cách cẩn thận thì sẽ lập lại lịch sử những năm trước đây cứ phân ban rồi lại xoá, người thiệt thòi nhất chính là học sinh khi biến các em thành “vật tế thần””, ông Thanh nhấn mạnh.

Theo cô Nguyễn Thị Thu Cúc, Hiệu trưởng THPT Gia Định, chương trình giáo dục phổ thông có những sự chồng chéo. Ví dụ môn Tin học có nằm trong môn Thế giới công nghệ? Hoạt động trải nghiệm sáng tạo lâu nay được dạy lồng ghép vào các môn học nay tách ra thành môn riêng thì chương trình ra sao. Quan trọng vẫn phải xem sách giáo khoa như thế nào.

Cô Cúc cho rằng, yếu tố quyết định thành công của bất kỳ sự thay đổi nào vẫn nằm ở sự chuẩn bị về con  người, ở đây chủ đạo là giáo viên và học sinh. Việc đổi mới chương trình mà chưa đào tạo giáo viên mới, bồi dưỡng giáo viên đang dạy sẽ dẫn tới chắp vá. Làm gì thì cơ sở vật chất vẫn đóng một vai trò quan trọng trong khi thực tế hiện nay sĩ số rất đông, thiết bị nhiều nơi khó khăn, nếu thực hiện đại trà thì rất khó khăn. Một điều quan trọng nữa là sự đổi mới nội dung phải đi kèm với đổi mới cách thức kiểm tra đánh giá. Chương trình mới mà cách kiểm tra cũ thì không thể.

Một đại diện Ban Giám đốc TTGDTX Chu Văn An cho biết: Khi đưa cho GV đứng lớp xem dự thảo chương trình tổng thể này thì nhiều người cũng lơ mơ. Làm sao thực hiện trong năm 2018? Ở một số môn mới như nghệ thuật không thể lấy diễn viên nghệ thuật dạy mà đòi hỏi phải có kỹ năng sự phạm, lấy đâu ra? Môn trải nghiệm sáng tạo không biết sẽ dạy cái gì, ai là người dạy?

Vị này nhấn mạnh: Ngay mục tiêu thực hiện chương trình chuyển trang bị kiến thức sang phát triển năng lực, phẩm chất của người học cũng không rõ ràng. Căn cứ vào đâu để khẳng định chương trình này phát triển được năng lực người học? Không thể chỉ từng đây mà phát triển được năng lực con người. Những môn học mới có phát triển năng lực hay không? Về thời gian thực hiện chương trình 2018 nhưng không có lộ trình cụ thể. Nếu làm gấp quá khó đạt được mục đích lúc ban đầu.

Tiêu Hà