Dự báo những điểm nóng tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN

Vấn đề Biển Đông và động thái của Trung Quốc là trọng tâm

Người phát ngôn Nhà Trắng ngày 9/2 cho biết, Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - ASEAN lần này là dịp Tổng thống Mỹ Barack Obama phát thông điệp cứng rắn, cấm Trung Quốc bắt nạt các nước nhỏ trong tranh chấp biển Đông, và nhấn mạnh sự tranh chấp này phải được giải quyết một cách hòa bình.

Phó cố vấn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ (NSC) Ben Rhodes cho biết ông Obama sẽ tái xác lập quan điểm, tranh chấp này phải được xử lý bằng đàm phán và tuân thủ luật pháp quốc tế. Một phần thông điệp của ông Obama tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ cùng 10 nước Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) sẽ là "cần tránh việc nước lớn tìm cách giải quyết tranh chấp bằng cách bắt nạt nước nhỏ hơn", tôn trọng quyền tự do hàng hải và tránh "những hành động quân sự không cần thiết và không báo trước trên biển Đông".

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long sẽ gặp ông Obama tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ - ASEAN

Trong cuộc họp này, Trung Quốc không được mời tham dự, các trợ lý của ông Obama nói rõ việc Trung Quốc hành động hung hăng ở biển Đông, trong đó xây trái phép 7 đảo nhân tạo trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam, sẽ là một trong những vấn đề quan trọng được bàn bạc tại hội nghị thượng đỉnh.

Bên cạnh bàn riêng việc Trung Quốc ngang ngược hành xử tại biển Đông, hội nghị lần này còn để tăng cường quan hệ kinh tế, thương mại và an ninh với Đông Nam Á, một khu vực mà ông Obama tập trung chú ý trong chủ trương "tái xoay trục về châu Á" của ông.

Ông Albert del Rosario, Ngoại trưởng Philippines ngày 11/2 cũng cho biết, sẽ tổ chức họp bên lề hội nghị để thảo luận về những đòi hỏi phi lý và lập trường cứng rắn của Trung Quốc đối với Biển Đông. “Về vấn đề Biển Đông, chúng tôi muốn các bên liên quan tôn trọng luật pháp. Chúng tôi sẽ thảo luận về tự do hàng hải và hoạt động bồi lấp đảo của Trung Quốc", ông Del Rosario phát biểu.

Ngoại trưởng Philippines cũng nói thêm ASEAN cũng sẽ thảo luận về việc Bắc Kinh muốn lập vùng nhận dạng phòng không phía trên những vùng lãnh hải tranh chấp. Trong thời gian gần đây, Trung Quốc tiếp tục bồi lấp những bãi đá mà họ chiếm ở Biển Đông bất chấp sự quan ngại của cộng đồng quốc tế.

Del Rosario nói Philippines đang nỗ lực xây dựng mối quan hệ thân thiện với Trung Quốc, cường quốc quân sự mạnh nhất ở châu Á, mà không phải hy sinh quyền lợi về lãnh hải. “Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng mối quan hệ Philippines - Trung Quốc sẽ không phụ thuộc vào tranh chấp trên Biển Đông”, ông nói.

Ngoài ra, an ninh hàng hải, hội nhập kinh tế và những vấn đề xuyên quốc gia cũng nằm trong chương trình nghị sự của Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt Mỹ - ASEAN. Mọi quốc gia ASEAN sẽ nỗ lực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ.

Ông Hun Sen sẽ đòi món "nợ" và sự "công bằng"

Ngoài vấn đề Biển Đông và động thái của Trung Quốc, trong cuộc họp thượng đỉnh sắp tới còn có một vấn đề đáng quan tâm. Thủ tướng Campuchia Hun Sen đang muốn tìm cơ hội để đòi món “nợ” và sự “công bằng” cho Campuchia và chính ông khi bị các nước chỉ trích hồi năm 2012.

Tại hội nghị thượng đỉnh của các nước ASEAN hồi năm 2012 khi Campuchia làm chủ tịch, tuyên bố chung của ASEAN không đạt được vì vấn đề Biển Đông bị neo lại.

Nhiều nước đã chỉ trích Campuchia và cá nhân ông Hun Sen cố tình không đưa vấn đề Biển Đông mà nhiều nước muốn đề cập trong tuyên bố chung, vì Phnom Penh bênh vực Trung Quốc (tuy nhiên, 1 tuần sau tuyên bố mới được đưa ra).

Tuần qua, khi dự buổi lễ tốt nghiệp của một trường đại học, ông Hun Sen bất ngờ nhắc lại sự kiện này.

Ông Hun Sen sẽ đòi "nợ" ở hội nghị thượng đỉnh ASEAN-Mỹ sắp tới.

“Có thể đã đến lúc để đòi lại công bằng cho bản thân tôi. Tôi đã nói với ông John Kerry rằng, tôi rất thất vọng khi họ chỉ trích Campuchia thân cận với Trung Quốc và coi đó là nguyên nhân dẫn đến việc không thể hoàn tất Bộ qui tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông”, ông Hun Sen nói trong buổi lễ tốt nghiệp.

Ông Hun Sen bào chữa rằng, chuyện thất bại của COC không phải do lỗi từ phía Campuchia với tư cách là nước chủ tịch khi ấy.

“Phải chăng đã đến lúc những ai đã tấn công Campuchia và cá nhân tôi phải nói lời xin lỗi và trả lại công bằng cho tôi?”, ông Hun Sen đặt câu hỏi.

Ông Hun Sen tiếp tục khẳng định lập trường lạ của mình đối với vấn đề của Biển Đông rằng, đó là “vấn đề song phương” giữa các nước có tranh chấp giải quyết với nhau, chứ không phải chuyện của ASEAN.

Dương Linh (Tổng hợp)