Dự án bauxite của Trung Quốc đe dọa môi trường Ghana

Theo thỏa thuận giữa hai chính phủ (Thỏa thuận Sinohydro), Bắc Kinh sẽ cung cấp quỹ cơ sở hạ tầng, tài trợ và xóa nợ cho quốc gia Tây Phi này để đổi lấy quặng bauxite cần thiết cho công nghiệp sản xuất nhôm. Tuy nhiên, việc khai thác quặng bauxite gần đầu nguồn các con sông cung cấp nước cho 5 triệu người dân Ghana đã khiến các nhà bảo tồn nước này lên tiếng phản đối mạnh mẽ dự án hủy hoại môi trường chính phủ đang thực hiện.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Tôn Xuân Lan (trái) gặp Phó Tổng thống Ghana Mahamudu Bawumia tại Accra - Ảnh: Xinhua

Phó Tổng thống Ghana Mahamudu Bawumia hôm 17/11 cho biết Bắc Kinh đã giải ngân khoản tiền đầu tiên trị giá 649 triệu USD theo Thỏa thuận Sinohydro. Thỏa thuận này cũng bao gồm khoản tài trợ 300 triệu nhân dân tệ (42,7 triệu USD) và xóa khoản nợ trị giá 35,7 triệu USD để giúp phát triển cơ sở hạ tầng của Ghana.

Phó Tổng thống Bawumia cho biết Trung Quốc cũng sẽ giúp cải thiện tay nghề của công nhân Ghana thông qua các chương trình đào tạo kỹ thuật và dạy nghề.

Sau cuộc hội đàm với Phó Thủ tướng Trung Quốc Tôn Xuân Lan tại thủ đô Accra hôm 10 và 11/11, ông Bawumia cho biết bốn dự án xây dựng đường bộ giai đoạn đầu của thỏa thuận đã tạm gián đoạn do bị Tập đoàn Bảo hiểm Xuất khẩu và Tín dụng Trung Quốc (Sinosure) ra quyết định phạt. Ông Bawumia bày tỏ hy vọng phần còn lại của thỏa thuận sẽ được khai thông trước tháng 3/2020.

Thỏa thuận Sinohydro với dự án đổi bauxite lấy hạ tầng đang thực hiện ở Ghana được lãnh đạo hai nước đạt được tại Diễn đàn hợp tác Trung Quốc - Châu Phi ở Bắc Kinh vào tháng 9/2018. Tổng thống Ghana Nana Akufo-Addo, người trực tiếp đàm phán về thỏa thuận với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Bắc Kinh và tham gia Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường của Trung Quốc nói rằng ông hy vọng 6 dự án còn lại đang được Sinosure xem xét, sẽ được phê duyệt vào cuối năm nay.

Trong khi đó, các nhà bảo tồn thiên nhiên của Ghana lên tiếng phản đối dữ dội dự án bauxite của chính phủ, một dự án đe dọa phá hủy hệ sinh thái rừng Atewa rộng 233 km² ở phía đông nam Ghana.

Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) cho biết Atewa là một phần của dải rừng nhiệt đới Thượng Guinea, một hệ sinh thái quan trọng đối với khu vực và địa điểm khai thác quặng bauxite đặt gần đầu nguồn ba con sông lớn cung cấp nước cho 5 triệu người Ghana.

Các nhà vận động môi trường Ghana lo ngại thỏa thuận trao đổi bauxite với Trung Quốc tác động xấu đến môi trường nước này - Ảnh: AFP

Trung Quốc là khách hàng lớn nhất đối với khoáng sản châu Phi, Bắc Kinh đã đầu tư hàng tỷ đô la vào các hoạt động khai thác khoáng sản trên khắp Lục địa Đen.

Theo báo cáo về châu Phi của Trường Nghiên cứu Quốc tế Johns Hopkins tại Washington (Mỹ), các mặt hàng chính Trung Quốc nhập khẩu từ Ghana bao gồm dầu thô, quặng nhôm, quặng mangan và gỗ thô với tổng trị giá ước tính 2,4 tỷ USD mỗi năm. Năm ngoái, Bắc Kinh đã xuất khẩu 4,8 tỷ USD hàng điện tử, máy móc, dệt may, hóa chất, nhựa và cao su sang Ghana.

Ngoài Ghana, năm 2017 Bắc Kinh cũng ký với Guinea một thỏa thuận liên quan đến khoản vay 20 tỷ USD trong hơn 20 năm để đổi lấy bauxite. Đáng chú ý, Trung Quốc cũng có các thỏa thuận tương tự với Cộng hòa Dân chủ Congo, Cộng hòa Congo và Angola.

Thanh Hải (Theo SCMP)