Dòng phim độc, lạ và thách thức lớn đối với người sản xuất

Nỗi buồn dài thêm

Ra rạp cùng ngày (7/6), bộ phim Việt Móng vuốt có số phận phòng vé trái ngược hẳn với bộ phim Thái Lan Gia tài của ngoại. Nếu bộ phim Thái Lan dẫn đầu phòng vé với hơn 25 tỉ đồng thì Móng vuốt chỉ đứng thứ bảy trong bảng xếp hạng, mới thu hơn 2,8 tỉ đồng. Gia tài của ngoại khai thác chủ đề tình cảm gia đình không mới, nhiều tình tiết na ná phim Lật mặt 7: Một điều ước. Trong khi đó, Móng vuốt thuộc dòng phim sinh tồn rất ít có trên màn ảnh Việt. Đây cũng là phim Việt đầu tiên nói về cuộc chiến giữa người và thú. Việc tạo hình con gấu bằng các kỹ thuật hiệu ứng hình ảnh CGI và VFX cũng lần đầu có ở Việt Nam. Dù có sự mới mẻ, độc, lạ, trẻ trung, phim vẫn không hút khách bằng câu chuyện quen thuộc trong Gia tài của ngoại.

Phim Móng vuốt nỗ lực khai thác đề tài mới nhưng thua tại phòng vé

Thất bại của Móng vuốt sau Án mạng lầu 4 đã nối dài thêm nỗi buồn của dòng phim độc, lạ. Án mạng lầu 4 mang phong vị khác biệt với số đông phim Việt từ câu chuyện, bối cảnh cho đến cách kể, thông điệp. Thế nhưng sau 3 tuần chiếu, phim rời rạp với doanh thu chưa đến 2 tỉ đồng.

Nhìn lại, những phim thất thu nặng thường là tác phẩm có chủ đề, đề tài khác biệt, ít người làm hoặc phim có thể loại kén người xem. Đơn cử như các phim đề tài ma cà rồng (Cậu chủ ma cà rồng, Người mặt trời), sinh tồn (Rừng thế mạng), siêu anh hùng (Lôi báo), rock Việt (Fan cuồng), zombie (Cù lao xác sống, Virus cuồng loạn, Bến phà xác sống), mặt trái mạng xã hội (Fanti, Live: Phát trực tiếp), cải lương (Sáng đèn), tình dục của giới trẻ (Trước giờ yêu), du lịch ẩm thực Việt (Giao lộ 8675)... Một số phim tạo sự độc, lạ ở kỹ thuật quay, ở cách kể như Kiều @, 578: Phát đạn của kẻ điên cũng chung số phận. Hiếm hoi mới có vài phim thành công từ sự khác biệt như Đêm tối rực rỡ khai thác văn hóa ma chay; Em và Trịnh khai phá dòng phim chân dung tiểu sử người nổi tiếng; Quỷ cẩu làm về đề tài giết hại, ăn thịt chó; Kẻ ăn hồn kể về cổ thuật vùng núi cao.

Vấn đề không nằm ở cái mới

Phim ảnh đề cao sự sáng tạo, sự dấn thân của một số nhà làm phim để đem đến làn gió mới lạ, “đổi vị” cho khán giả. Có nhiều chướng ngại vật mà người làm phải vượt qua khi theo đuổi dòng phim độc, lạ như: kinh phí, kịch bản, bối cảnh, kỹ xảo, kỹ thuật quay… Nhưng kể cả khi đã giải quyết được các vấn đề này cũng chưa thể đảm bảo phim ra rạp thành công. Móng vuốt hay Người mặt trời đầu tư tốn kém, kỹ xảo đẹp mắt nhưng thất thu so với Quỷ cẩu có kinh phí khiêm tốn, phần đồ họa “thảm họa”.

Bộ phim Thái Lan có đề tài cũ như Gia tài của ngoại lại thành công lớn

Cùng kể câu chuyện có bối cảnh chỉ diễn ra trong 1 ngôi nhà, đề tài góc cạnh, nhưng Đêm tối rực rỡ đạt doanh thu rực rỡ hơn Án mạng lầu 4. Nhìn lại tốp 3 phim Việt ăn khách nhất lịch sử là Mai, Lật mặt 7: Một điều ước, Nhà bà Nữ đều thuộc dòng phim chủ đề gia đình, thể loại tình cảm. Cả ba đều không có những yếu tố độc lạ, mô típ câu chuyện hay cách kể cũng không mới nhưng lại rất được khán giả yêu thích. Điều này cho thấy yếu tố mới, lạ chưa phải là điều tiên quyết kéo khán giả đến rạp.

Thị trường phim Việt luôn cần sự đa dạng, mới mẻ, nhưng điều đó không có nghĩa người xem dễ dàng mở lòng với cái mới. Nói về yếu tố quyết định thành công phòng vé của một phim, nhà sản xuất Tường Vi (phim Nhà bà Nữ, Mai) nhận định: “Thương hiệu của nghệ sĩ sẽ phát huy tối đa nếu bộ phim có chất lượng tốt. Ngược lại, nếu bộ phim không đảm bảo chất lượng thì thương hiệu nghệ sĩ có thể tạo được sự tò mò ở khán giả trong thời gian ngắn ban đầu chứ không thể giúp bộ phim đạt đến thành công lớn được”.

Rõ ràng, yếu tố tiên quyết là nội hàm phim, chủ yếu nằm ở câu chuyện. Nỗ lực kể câu chuyện hay, chạm đến cảm xúc người xem, hợp thị hiếu khán giả vẫn là đích cần đến hơn là tìm kiếm những gì độc lạ. Nhà sản xuất, đạo diễn Võ Thanh Hòa từng có nhiều phim doanh thu trăm tỉ đồng nêu kinh nghiệm: “Trước khi quyết định đầu tư vào dự án nào, nhà sản xuất phải trả lời được câu hỏi tại sao khán giả phải mua vé xem phim này. Phải thuyết phục bản thân mình được thì hẵng bắt tay vào thực hiện. Mời diễn viên xịn cũng chỉ giúp nhà đầu tư yên tâm, người xem dễ tiếp cận thôi. Cái chính vẫn phải là chất lượng nội tại của phim”.

Trailer phim Móng vuốt:

Nền điện ảnh nước nào cũng cần có sự phong phú, đa dạng về chủ đề, thể loại. Do đó, bất kỳ sự tiên phong, dấn thân nào với cái mới cũng đáng được khích lệ. Tuy nhiên, có những thể loại không phải là thế mạnh của phim Việt hay không thuộc gu của số đông khán giả như phim giả tưởng, khoa học viễn tưởng. Vì vậy không nhất thiết phải cố làm vì dễ thất bại. Như trường hợp Maika - cô bé đến từ hành tinh khác, Lôi báo. Kể câu chuyện cũ nhưng chạm được đến cảm xúc người xem vẫn hơn tìm tòi cái mới nhưng xa lạ với khẩu vị. Sức sống của phim nằm ở những gì bình dị, thân thuộc. Việc đưa chất liệu văn hóa bản địa vào phim như một cách cân bằng sự độc lạ cũng cần được tính toán hợp lý, nhất là với những thể loại phim có nguồn gốc “Tây” như zombie, ma cà rồng. Nếu không sẽ thành gượng ép.

Hương Nhu