Đơn vị cày nát khu lăng mộ nghi là vợ vua Tự Đức khi chưa được bàn giao quỹ đất

PGS.TS Đỗ Bang - Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử TT- Huế chia sẻ: "Trước mắt, tôi phải tận mắt nhìn thấy tấm bài vị đang được thờ trong Chí Khiêm Đường ở lăng Tự Đức nhưng hiện khu vực này đang được trùng tu, các bài vị đã được di dời nên tôi chưa thể tiếp cận".

Ông cho biết thêm, các vua nhà Nguyễn có hàng trăm bà vợ. Riêng vua Tự Đức có 103 bà và được phân thành 9 bậc, cho nên trong hoàng tộc không thể nắm hết số lượng, danh tính và mộ táng của tất cả các bà vợ của ông. Ngoài ra, các bà vợ của vua Tự Đức không có con cái vì vậy nên khi các bà mất đi, có người sẽ được chôn cất thờ phụng đàng hoàng. Tuy nhiên, trải qua trăm năm loạn lạc nhiều đời thì có thể bị lãng quên.

Chí Khiêm Đường nơi được cho là có bài vị bà Tài Nhân họ Lê, thụy là Thục Thuận.

Trong ngày 26/6, lần đầu tiên lãnh đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất TP. Huế lên tiếng về vụ việc này và khẳng định quá trình kiểm kê, áp giá đền bù để giải phóng mặt bằng dự án không thấy ngôi mộ bị san phẳng, đồng thời nói rằng chưa giao mặt bằng cho chủ đầu tư. 

Cụ thể từ năm 2014, trung tâm phối hợp với UBND phường Thủy Xuân tổ chức buổi họp thông báo về chủ trương thu hồi đất thực hiện dự án theo quy định. Đồng thời có thông báo về việc di dời mồ mả, niêm yết tại UBND phường Thủy Xuân, thông báo trên đài truyền hình để các tổ chức, cá nhân tiến hành kê khai, lập thủ tục bồi thường, hỗ trợ đối với số mồ mả nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng đã được cắm thẻ di dời, có số cụ thể.

Diện tích thu hồi thực hiện dự án là 17.297 m2, trong đó diện tích đất nghĩa địa là trên 7.271 m2, lúc đầu dự án do công ty CP tư vấn đầu tư và phát triển Chuỗi Giá Trị (có trụ sở tại TP. Huế) làm chủ đầu tư, đến tháng 7/2015 thì chuyển giao qua Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Chuỗi Giá Trị.

Từ năm 2014 dự án đã có chủ chủ trương thu hồi đất.

Sau khi các hộ gia đình, cá nhân kê khai số lượng mồ mả đang quản lý tại tờ khai nguồn gốc công trình kiến trúc lăng mộ, trung tâm phối hợp với chủ đầu tư, UBND phường Thủy Xuân mời các chủ mộ ra thực địa dự án, tiến hành kiểm kê, đo đạc, lập biên bản về số lượng, công trình kiến trúc lăng mộ. Tổng số có 42 trường hợp kê khai lăng mộ, đơn vị giải phóng mặt bằng đã tổng hợp hồ sơ, tiến hành công tác giải phóng mặt bằng theo đúng trình tự quy định.

Tháng 6/2014 và tháng 6/2015, UBND TP Huế đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất đối với dự án này. Cuối năm 2015, trung tâm cũng có thông báo về kế hoạch di dời lăng mộ để các chủ mộ lập phương án di dời. Đến tháng 4/2016, số mồ mả có chủ đã được di dời ra khỏi khu vực giải phóng mặt bằng.

Một khu vực diện tích rộng đã được san ủi để làm bãi đỗ xe du lịch.

Đối với số mộ vô chủ, tháng 12/2016, Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Huế có thông báo cuối cùng về việc đăng ký kê khai lăng mộ. Tuy nhiên, quá thời hạn thông báo, không có trường hợp nào đến đơn vị này để đăng ký kê khai về mồ mả nên đã có công văn đề nghị chủ đầu tư là ông ty TNHH thương mại và dịch vụ Chuỗi Giá Trị thực hiện các thủ tục cất bốc.

Việc san ủi mộ bia của bà thứ phi nghi vợ vua Tự Đức mới được phát hiện khi tấm bia lộ diện.

Quá trình rà soát thực địa để kiểm kê các ngôi mộ nổi trên đất và đã lập hồ sơ để chủ đầu tư có trách nhiệm hợp đồng với đơn vị di dời, cất bốc. Tổng cộng có 81 mộ đất vô chủ an táng trên 5 năm và một mộ xây bo hình tròn táng trên 3 năm, tổng giá trị bồi thường hỗ trợ trên 145 triệu đồng.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, khẳng định việc di dời là do chủ đầu tư thực hiện, các ngôi mộ này đã được lập hồ sơ, sơ đồ, đưa về an táng tại Nghĩa trang phía Nam TP Huế.

Bà con dòng họ Nguyễn Phước tộc bức xúc trước việc khu lăng mộ nghi của vua Tự Đức bị san ủi.

Liên quan đến ngôi mộ bị san ủi, Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Huế khẳng định, trong quá trình kiểm kê trên thực địa dự án, mộ có chủ và vô chủ nổi trên đất, không có dấu tích của lăng mộ như phản ánh.

Có thể, do mộ quá lâu năm nên bị lụi tàn, nằm âm dưới đất nên không biết để kiểm kê. Việc này do trách nhiệm của chủ đầu tư khi thi công phát hiện, nguyên tắc phải phối hợp cùng Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Huế và phường Thủy Xuân để tiến hành xử lý theo quy định.

Trung tâm Phát triển quỹ đất TP. Huế lần đầu tiên lên tiếng về vụ việc.

Ông Tuấn cũng cho rằng, chủ đầu tư và chính quyền địa phương phải có trách nhiệm trong việc triển khai thực hiện dự án. “Chúng tôi chưa bàn giao mặt bằng mà chủ đầu tư đã thi công, có một phần trách nhiệm của chính quyền địa phương. Với chủ đầu tư, khi thi công phát hiện ngôi mộ cổ thì phải phối hợp với trung tâm Phát triển quỹ đất và UBND phường Thủy Xuân để tiến hành xử lý theo quy định, nhưng đơn vị này đã không có báo cáo”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong lúc đó về phía lãnh đạo Phường Thủy Xuân TP. Huế cho rằng dự án đã bị chậm mấy năm, nên không chờ đến khi nhận bàn giao tổng thể mặt bằng mới cho khởi công. Phường cũng không nhận thông báo bằng văn bản từ chủ đầu tư về việc tổ chức thi công khi chưa xong mặt bằng.

Hiện trên khu đất dự án bãi đỗ xe tham quan lăng vua tại Huế vẫn còn nhiều hộ chưa nhận hỗ trợ, công trình điện cao áp chưa giải tỏa. Tuy nhiên, chủ đầu tư vẫn ngang nhiên cho phương tiện máy đào, máy ủi san phẳng khu đất đồi rộng đến 17.000m2, trong đó, có một khu lăng mộ nghi là của vợ vua Tự Đức.

Tấm bia được đưa về khu vực lăng mộ trước đó đơn vị thi công san ủi

Theo Luật sư Võ Công Hạnh, công ty luật Công Khánh thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, cần xác định rõ ngôi mộ tại khu vực triển khai dự án bãi đỗ xe khách tham quan lăng Tự Đức và lăng Đồng Khánh ở P.Thủy Xuân, TP Huế (Thừa Thiên - Huế) trước đó có nhìn thấy bằng trực quan hay không? Bằng chứng phía đơn vị thi công biết mà vẫn tự ý san ủi?

Nếu thực sự vị trí đó là nơi chôn cất thi hài bà phi Tài Nhân họ Lê, thụy là Thục Thuận (tức vợ một vị vua triều Nguyễn) thì đó là hành vi cấu thành tội xâm phạm mồ mả theo Điều 245 – Bộ luật hình sự 1999, sửa đổi, bổ sung 2009 quy định. Trường hợp chỉ mang tính chất khảo cổ hay nghi vấn thì chưa đủ yếu tố cấu thành tội xâm phạm mồ mả.

Tuy nhiên, tấm bia, nền móng, tường thành… tìm thấy tại khu vực triển khai DA, nghi liên quan đến ngôi mộ của bà phi Tài Nhân họ Lê vẫn được xem là những chỉ dấu cho thấy đó là hành vi xâm phạm mồ mả nên phía cơ quan Công an cần sớm điều tra làm rõ.

Trước đó báo Phụ Nữ thông tin ngày 24/6, tại hiện trường, lực lượng chức năng cùng dòng tộc Nguyễn Phước tìm thấy tấm bia mộ cổ có chiều dài khoảng 70cm, ngang khoảng 35cm, phía trên có khắc dòng chữ Hán "Tiền triều tài nhân cửu giai Lê Thị Thụy Thục Thuận chi mộ".

Thuận Hóa