Dọn rác thì né, xẻ đất thì ừ

Ở tỉnh Quảng Ngãi, có doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực xử lý rác, nay lâm vào cảnh nợ nần, kêu rã họng mà chính quyền không đoái hoài. Nhưng cũng ở Quảng Ngãi, có đơn vị đầu tư làm khu du lịch, mới động thổ đã dán bảng phân lô bán nền, chính quyền lại dồn lực ưu ái, thậm chí bỏ hàng chục tỷ đồng ngân sách làm đường vào tận cổng.

Doanh nghiệp rác kêu cứu, chỉ nhận được sự im lặng

Dự án Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt H.Đức Phổ do Công ty TNHH Thương mại và Công nghệ môi trường MD làm chủ đầu tư được UBND tỉnh Quảng Ngãi kêu gọi thu hút đầu tư theo hình thức xã hội hóa. Dự án xây dựng trên bãi rác cũ của H.Đức Phổ nhằm xử lý ô nhiễm tồn đọng ở vùng Sa Huỳnh từ lâu.

Người dân H.Đức Phổ bao vây nhà máy xử lý rác cuối tháng 7/2018

Tháng 1/2018, dự án được khởi công. Cuối tháng 7/2018, người dân quanh vùng dự án (đóng tại xã Phổ Thạnh, H.Đức Phổ) đã bao vây nhà máy và yêu cầu đóng cửa, đánh dấu cuộc khủng hoảng về rác ở tỉnh Quảng Ngãi, kéo dài cho đến nay.

Lý do người dân phản ứng được nêu rất rõ trong các cuộc đối thoại với chính quyền. Cụ thể, trước khi nổ ra ồn ào tại nhà máy rác ở Đức Phổ, rác thải tràn ngập ở thành phố Quảng Ngãi. Để chuyển rác đi, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Ngọc Căng đã ký công văn yêu cầu chia rác về hai nhà máy ở H.Bình Sơn và H.Đức Phổ.

Lo ngại nhà máy sẽ là nơi xử lý rác của thành phố và các vùng lân cận, người dân H.Đức Phổ đã liên tục bao vây và chỉ cho hoạt động nếu nhà máy chỉ xử lý rác ở vùng mình như kế hoạch trước đây được duyệt.

Liên tục trong quá trình bị phản đối, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi cho rằng người dân thái quá và quy hoạch của dự án là không sai. Tuy nhiên, kết luận thanh tra về dự án này được công bố vào tháng 1/2019 cho thấy, các cấp, ngành của tỉnh này đã sai phạm rất nhiều.

Theo đó, chủ đầu tư dự án dù biết vị trí làm nhà máy vi phạm khoảng cách an toàn về môi trường vẫn làm thủ tục xin đầu tư nhưng cả hệ thống sở, ngành làm ngơ, để sai phạm nối dài sai phạm.

Cụ thể, UBND H.Đức Phổ, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ngãi đã bỏ lơ nhiều quy trình để cho nhà máy này hoàn thành thủ tục đầu tư; sau khi bị người dân phản đối thì không đi khảo sát mà khẳng định ngay rằng nhà máy không vi phạm quy hoạch, không vi phạm quy chuẩn quốc gia về môi trường.

Đến nay, việc xử lý các sai phạm tại kết luận thanh tra vẫn chưa hoàn tất. Trước tình hình trên, chủ đầu tư dự án nhà máy xử lý rác thải đã có nhiều kiến nghị lên UBND tỉnh và kêu cứu với báo chí.

Bà Lê Thị Mỹ Diệp - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Công nghệ môi trường MD - cho biết, dự án có tổng mức đầu tư 52 tỷ đồng. “Kể từ khi người dân bao vây và nhà máy dừng hoạt động đến nay đã 12 tháng, gây nhiều thiệt hại cho công ty chúng tôi. Công ty điêu đứng, mất hết nhân viên, tiền bạc, thời gian… Chúng tôi đã hết sức chịu đựng nên mới nói lên tâm tư để mong các cấp lãnh đạo của tỉnh Quảng Ngãi lắng nghe” - bà Diệp thông tin và cho biết, đã gửi nhiều đơn kiến nghị lên các cơ quan của tỉnh xin hướng xử lý nhưng chưa nhận được văn bản nào.

Đơn kiến nghị nêu rõ: UBND tỉnh Quảng Ngãi  trả lời giúp là nhà máy có được tiếp tục hoạt động hay không, nếu được thì thời gian hoạt động bao lâu? Trong trường hợp dự án không được tiếp tục hoạt động thì đề nghị tỉnh xem xét hỗ trợ, bồi thường cho doanh nghiệp khi phải di dời dự án.

Bà Diệp cũng thông tin, dự án được đầu tư theo hình thức xã hội hóa và nhận được ưu đãi tiền thuê đất nhưng dự án bị dừng mà Cục Thuế tỉnh Quảng Ngãi vẫn ra công văn yêu cầu nộp thuế, phạt tiền chậm nộp. Đến nay, mọi động thái để xử lý hậu quả cho công ty này vẫn im lặng như… rác.

Làm du lịch sinh thái, được ưu đãi tận răng

Ở phía tây TP.Quảng Ngãi, chủ đầu tư dự án Khu sinh thái, nghỉ dưỡng tắm bùn suối nước nóng Nghĩa Thuận (xây dựng tại thôn Mỹ Thạnh Bắc, xã Nghĩa Thuận, H.Tư Nghĩa) lại được chính quyền tỉnh Quảng Ngãi hết mực ưu đãi và bỏ qua nhiều sai phạm.

Công ty cổ phần Thương mại Du lịch Hà - Mỹ Á, chủ đầu tư dự án trên, vừa được tỉnh Quảng Ngãi cho phép làm thêm khu dân cư để bán với diện tích hơn 7ha. Hai dự án này nằm đối diện nhau bên con đường rộng 26m, dài 1,4km với tổng mức đầu tư 70 tỷ đồng do ngân sách tỉnh Quảng Ngãi rót.

Để được ưu đãi con đường này và nhiều ưu đãi về thuế khác, ban đầu, chủ đầu tư đã đề xuất làm khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng tắm bùn kết hợp với sản xuất nông nghiệp sạch và sản xuất nước khoáng đóng chai.

Theo quyết định chủ trương đầu tư, dự án có tổng mức đầu tư hơn 223 tỷ đồng, xây dựng trên diện tích 15,6ha, trong đó diện tích đất trồng lúa chiếm gần 10ha. Giai đoạn 1 (từ năm 2017-2018), chủ đầu tư vừa hoàn thành các công trình phục vụ du lịch và dự án trồng rau sạch; giai đoạn 2 (từ năm 2019-2021), sẽ xây dựng mở rộng khu du lịch và khai thác nước khoáng đóng chai với công suất 10 triệu lít/năm.

Đến nay, dự án khu du lịch này đã quá chậm tiến độ và chỉ mới khai thác khách lèo tèo từ đầu năm 2019. Không những vậy, chủ đầu tư không hoàn thành khu xử lý nước thải mà vẫn khai thác thương mại, vẫn được chính quyền tỉnh này để yên.

Dù chậm tiến độ dự án khu du lịch nhưng doanh nghiệp lại tranh thủ làm khu dân cư đối diện để bán và được chính quyền tỉnh Quảng Ngãi hết sức ưu ái

Dự án nông nghiệp sạch nhằm tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương chưa thấy đâu, nhưng năm 2018, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã nhanh chóng cấp chủ trương cho công ty này làm dự án khu dân cư du lịch suối nước nóng Nghĩa Thuận, đối diện cổng khu du lịch.

Đến nay, dù chưa hoàn thành việc thu hồi đất, chưa hoàn thành các thủ tục về xây dựng, không bóc tách lớp phong hóa theo quy định nhưng doanh nghiệp đã rầm rộ san lấp mặt bằng gần xong.

Trả lời việc này, ông Nguyễn Phong - Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi -  cho rằng, đối với dự án khu dân cư ở huyện, chỉ cần có quyết định chủ trương đầu tư là được triển khai san lấp xây dựng (!).

Chính quyền tỉnh Quảng Ngãi rót 70 tỷ đồng ngân sách làm đường vào cổng dự án khu du lịch

Về việc ngân sách rót 70 tỷ đồng làm đường vào dự án khu du lịch của doanh nghiệp, ông Hà Hoàng Việt Phương - Giám đốc Ban quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi - thừa nhận, Công ty Hà - Mỹ Á đã đề xuất và được UBND tỉnh cho phép đầu tư dự án Khu sinh thái, nghỉ dưỡng tắm bùn suối nước nóng Nghĩa Thuận.

Theo đó, tỉnh thống nhất sẽ hỗ trợ đầu tư nâng cấp, mở rộng đường vào khu vực dự án nhằm đảm bảo giao thông thông suốt và an toàn giao thông cũng như tạo cảnh quan cho tuyến đường vào dự án. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ XIX xác định, việc phát triển dịch vụ, du lịch là một trong ba nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh giai đoạn 2016-2020.

"Vì vậy, tôi khẳng định, việc đầu tư xây dựng tuyến đường nối từ ĐT623B vào khu vực dự án Khu sinh thái, nghỉ dưỡng tắm bùn suối nước nóng Nghĩa Thuận không phải chỉ mỗi nhà đầu tư là người hưởng lợi. Người hưởng lợi ở đây chính là người dân khu vực xung quanh dự án nói riêng và huyện Tư Nghĩa, tỉnh nói chung. Chúng ta hay tuyên truyền, hay kêu gọi thu hút đầu tư nhưng khi có điều kiện, cơ hội để làm điều đó thì một số người lại nghĩ việc làm này chỉ mang lại lợi ích cho một nhóm người nào đó. Theo tôi, chúng ta nên có một cái nhìn, đánh giá một cách toàn diện và nghĩ đến lợi ích lâu dài mà dự án sẽ mang lại cho người dân và cho xã hội" - ông Phương nói.

Hoàng Thanh Nhân