Đổi tiền mới ăn tết "chợ đen" chém phí, ngân hàng im hơi

Đổi tiền chợ đen, phí trên trời

Tại nhiều điểm nhận đổi tiền mới ở TP.HCM, tiền mới dùng để lì xì hay đi lễ đầu năm hầu hết là tiền có số seri liền nhau. Tuy nhiên, mức phí đổi thì mỗi nơi một kiểu. Tiền mệnh giá càng thấp, mức phí đổi càng cao, trong đó tiền 500đ có mức phí cao nhất, lên tới 100% (dùng 1.000đ chỉ đổi được một tờ 500đ); những mệnh giá khác, mức phí có giảm hơn, nhưng vẫn cao chót vót, chẳng hạn phí đổi 1.000đ là 25 - 30%, 2.000đ là 12 - 15%; 5.000, 10.000, 20.000đ là 10%; riêng tiền mệnh giá lớn (200.000đ, 500.000đ), phí đổi cũng lên đến 8%.

Phương, một người nhận đổi tiền lẻ lì xì tết tại quán cà phê trong hẻm 420 đường Lê Văn Sỹ, P.14, Q.3 cho biết, đây đã là mức phí thấp nhất trên thị trường hiện nay, những điểm đổi tiền khác thường lấy phí cao hơn mức này từ 10- 15%. Quả thực, trong vai một người có nhu cầu đổi tiền mới, chúng tôi tìm đến một đầu mối có ít nhất ba chi nhánh để đổi một triệu đồng tiền mệnh giá 10.000đ, chúng tôi được người nhận đổi thông báo mức phí là 120.000đ (12%).

Các điểm đổi tiền tự phát này còn cạnh tranh nhau bằng nhiều chiêu trò, chủ yếu đánh vào tâm lý mê tín của khách hàng, chẳng hạn đổi tiền có sêri đẹp toàn số 8, hay số sêri trùng với ngày tháng năm sinh. Số càng độc, càng hiếm thì mức phí đổi càng cao.

Đặc biệt, với những đồng ngoại tệ, những đồng tiền ở những quốc gia có mức lạm phát cao như Zimbabwe, mệnh giá năm mươi nghìn tỷ và một trăm nghìn tỷ được một số điểm đổi tiền chào mời với giá từ 350.000 - 600.000đ/tờ, hay đồng 50 tỷ Dinara (tiền của Nam Tư) có giá 90.000 - 100.000đ/tờ.

Thậm chí những đồng tiền có liên quan đến con gà cũng được các điểm đổi tiền sưu tập và chào mời với giá cao hơn hàng chục lần giá trị quy đổi của nó theo tỷ giá, chẳng hạn tiền xu vàng, xu bạc của Úc có hình con gà được bán với giá 150.000 - 200.000đ/xu, tiền Maldavies có hình chiếc thuyền buồm được bán với giá 80.000đ/tờ, vì được những người bán giới thiệu mang ý nghĩa là “thuận buồn xuôi gió”(?).

Những tờ tiền 12 con giáp, in hình con giáp theo năm mới, USD mạ vàng… không có giá trị lưu hành và thường được bán tại các ngã tư khu vực nội thành TP.HCM những năm trước, năm nay đã không còn xuất hiện nhiều, thay vào đó là những đồng 1USD, 2USD in hình gà (theo năm Đinh Dậu), được nhiều điểm đổi giới thiệu là hàng mua từ Mỹ và đang được nhiều người tìm đổi vì cho đó là “quà lì xì VIP”. Lý do này khiến các điểm đổi tha hồ hét giá, một tờ 2USD hình con gà năm 2017 do Bộ Tài chính Mỹ phát hành phục vụ tết âm lịch của các quốc gia châu Á có giá trung bình 400.000đ, cao gấp tá m lần giá trị thực của nó.

Hầu hết những điểm đổi tiền hoạt động tự phát, chỉ nhận giao dịch qua điện thoại, giao tiền tận nhà hay quán cà phê. Liên hệ thử với một vài điểm nhận đổi tiền qua điện thoại, chúng tôi ngỏ ý muốn đến tận nơi xem tiền, nhưng người nhận đổi tên Hậu ở Q.Thủ Đức nói chỉ nhận giao dịch ở quán cà phê, hoặc giao tận nhà và không chịu cung cấp địa chỉ, với lý do sợ bị… phiền phức.

Đến ngân hàng đổi tiền, khỏi mất phí

Trong khi nhiều điểm đổi tiền lẻ trên thị trường đã bắt đầu rao giá và đưa ra mức phí khá cao thì các ngân hàng thương mại (NHTM) vẫn chưa có thông báo gì về việc đổi tiền, khiến nhiều người bắt đầu chộn rộn, lo đặt chỗ đổi tại các điểm chợ đen, vì tết đã rất gần kề.

Trước thông tin thị trường chợ đen đổi tiền mới với phí cao, một lãnh đạo Ngân hàng nhà nước (NHNN) Việt Nam chi nhánh TP.HCM cho biết, cũng như năm ngoái, NHNN sẽ không in mới các loại tiền mệnh giá nhỏ (5.000đ, 2.000đ, 1.000đ, 500đ). Với các mệnh giá khác, NHNN vẫn đưa ra một lượng tiền mới nhất định đổi cho các NHTM để người dân có thể đến đó đổi tiền với số lượng đủ để phục vụ nhu cầu của người dân trong dịp tết Nguyên đán.

Hiện nay, NHNN Việt Nam chi nhánh TP.HCM đã nhận được nhiều tờ khai đăng ký số lượng đổi tiền của các NHTM và sẽ tiến hành đổi tiền cho các NHTM trong thời gian sớm nhất. Người dân có tài khoản tại NHTM nào thì đến NHTM đó để đổi tiền với số lượng nhất định và không phải tốn phí.

Ngoài đáp ứng các nhu cầu thanh toán tiền mặt, NHNN Việt Nam cũng chỉ đạo các NH đảm bảo thông suốt hệ thống ATM, cung cấp đủ tiền để người dân có thể rút tiền trong dịp trước và sau tết. Cụ thể, NHNN Việt Nam đã điều chuyển tiền tới NHNN các chi nhánh tỉnh, thành để nâng cao khả năng dự trữ, tập trung vào những tỉnh, thành phố lớn có mức thu chi tiền mặt cao, tập trung nhiều ATM.

Dự kiến, việc điều chuyển sẽ hoàn thành trong hai tuần đầu của tháng 1/2017. NHNN Việt Nam cũng yêu cầu các tổ chức phát hành thẻ, các tổ chức thanh toán thẻ giám sát chặt chẽ mức tồn quỹ ATM để bổ sung kịp thời, đáp ứng tối đa nhu cầu giao dịch tăng cao dịp cuối năm và những ngày giáp tết Nguyên đán, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu đông dân cư có nhu cầu rút tiền mặt lớn, chủ động có các biện pháp nhằm giảm tải cho ATM, tránh việc xếp hàng dài chờ rút tiền như mọi năm.

Vũ Hoàng - Đăng Thư