Đời sống văn hóa tinh thần của công nhân vệ sinh: Cần nhiều sân chơi lành mạnh và hấp dẫn hơn nữa

Chiều 29/9, khi hội diễn văn nghệ Công nhân lao động các doanh nghiệp công ích và dịch vụ thương mại TPHCM vừa kết thúc, hàng trăm thí sinh, cổ động viên đã vội vã trở về để chuẩn bị vào ca đêm.

Vừa quét đường vừa hát

Hội diễn được ban giám khảo đánh giá thành công. Theo nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung - Phó chủ tịch Hội Âm nhạc TPHCM, Trưởng ban giám khảo, hội diễn đã cho ông rất nhiều cảm xúc tươi đẹp bởi bên cạnh sự đầu tư bài bản của các đơn vị dự thi còn có sự mộc mạc, chân tình của những người công nhân, lao động khi lên sân khấu. Chính điều đó đã làm nên thành công của hội diễn.

Tiết mục Khúc hát người lao công quét đường đơn vị CITENCO - Ảnh: Phùng Huy

Để tham gia hoạt động này, hơn 500 anh chị em công nhân, lao động của 12 đơn vị trong khối các doanh nghiệp công ích và dịch vụ thương mại TPHCM đã phải gác lại một ngày làm việc cùng rất nhiều thời gian nghỉ ngơi suốt cả tháng 8 và 9 vừa qua. Chị Nguyễn Thị Mai - người tham gia trợ giúp hậu cần cho một đội thi - hào hứng kể: “Hai năm mới có một hội diễn như vầy, nên người lao động trong khối đều háo hức. Bên công ty tôi anh em tập luyện vui lắm, xuống ca là tập hát, tập múa. Rồi thì tranh thủ giờ nghỉ làm phục trang, băng rôn, khẩu hiệu cổ động”.

Là đơn vị đoạt giải Ba hội thi, đội văn nghệ của Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị TPHCM (CITENCO) có hơn 30 trên tổng số 50 thành viên là công nhân làm việc trực tiếp trong các khâu ở các nhà máy, chi nhánh. Ở khối văn phòng, để tham gia văn nghệ, họ phải tranh thủ giờ nghỉ trưa để luyện tập. Còn khối lao động trực tiếp, để được lên sân khấu thì vất vả hơn. Chị Phạm Thị Mỹ Hạnh, đội vệ sinh Tân Phú - Chi nhánh Môi trường Chợ Lớn - kể: “Nghe tôi đi hát, cả nhà cũng vui theo. Cả đội có hai người được chọn vào đội văn nghệ công ty nên tôi hát ở mọi nơi, nấu cơm cũng hát, cầm chổi quét đường cũng hát. Gần một tháng trời. Nghĩ mà vui thật!”.

Nữ kỹ sư Nguyễn Thị Hoài Nhơn, Phòng Công nghệ môi trường và Kiểm tra chất lượng CITENCO, cho rằng đây không chỉ là hội diễn mà còn là một sân chơi lành mạnh, bổ ích với người lao động. Sân chơi này còn được anh chị em gọi là “Hội thi tiếng hát công nhân vệ sinh”. Toàn là nhân viên môi trường, quét đường, trồng cây, thoát nước, nhưng khi tiếng hát vút lên thì vẫn đẹp biết bao.

Cho nhau niềm vui sống 

Vào dịp 8/3 vừa qua, chúng tôi ghé vào Đội Vệ sinh Tân Phú đúng lúc các anh chị công nhân xuống ca, về họp đội. Sau buổi họp, Đội phó Dư Thị Thùy Linh hỏi vui: “Quốc tế Phụ nữ này, mấy anh có quà gì cho chị em không?”. Các anh chị em cười rộ: “Thì rủ nhau đi ăn, đi hát”. Anh Nguyễn Thành Luận, thú thật: “Quét đường suốt đêm về mệt lắm, chỉ muốn lăn ra ngủ thôi. Nhưng nếu chỉ vậy thôi thì buồn chán lắm. Lâu lâu cũng phải cùng nhau hát hò, cho thoải mái tinh thần”.

Ông Nguyễn Văn Minh (bìa phải) - Chủ tịch Công đoàn Khối Doanh nghiệp TPHCM - trao giải cho các đội thi - Ảnh: Phùng Huy

Trước câu hỏi “ngày thường các anh chị thư giãn ra sao?”, hầu như câu trả lời chung của công nhân vệ sinh là: xem ti vi, xem tin tức trên điện thoại, mạng xã hội… Người khẳng định có rèn luyện thể thao thì cũng chỉ dành được nửa tiếng chạy bộ, gập bụng… Bởi không có thời gian, nên mỗi người đều lựa chọn những thú vui đơn giản nhất. Có nam công nhân nhà ở quận 12 cho biết anh rất ham thích thể thao, nhưng chiều tối tăng ca về đuối quá, đôi lúc chỉ muốn… ngủ. Anh cười: “Thấy tôi ham thể thao, công ty cũng gọi vào đội, tranh thủ cùng anh em tập luyện bóng đá mỗi khi có hội thao. Cũng vui”. 

Anh Nguyễn Hữu Phước - nhân viên Phòng Môi trường và Kiểm tra chất lượng - cho biết: “Điều may mắn nhất là Công ty Môi trường Đô thị chúng tôi rất quan tâm các hoạt động phong trào. Hội thi, hội diễn văn nghệ mang lại niềm vui, sự hào hứng cho anh chị em công nhân lao động. Những người được chọn tham gia bao giờ cũng được ưu ái cho đi trễ, về sớm, còn được anh em trong đơn vị choàng gánh công việc trong những đợt cao điểm tập dượt, được mọi người cổ động. Sau hội thi, tinh thần ai cũng sảng khoái hơn. Có lẽ nhờ vậy mà anh em vui vẻ làm việc và gắn bó với nghề".

Ngoài các hoạt động chung của đơn vị, hằng ngày người lao động cũng luôn tự tìm cho mình niềm vui sống từ công việc, gia đình và đồng nghiệp. Chị Nguyễn Thị Lan Phương - công nhân quét đường tuyến Tân Hương - Lê Sát - Đỗ Thừa Tự, cho rằng: “Vui là từ trong thâm tâm vui ra. Xong công việc được quây quần bên gia đình, người thân là hạnh phúc. Đồng nghiệp làm mệt, giải lao, rủ nhau coi đoạn clip ngộ nghĩnh nào đó trên mạng xã hội cũng là vui, nghe một bài hát trên YouTube cũng thư giãn”.

Cộng đồng nỗ lực chăm lo 

Nhu cầu của công nhân thì nhiều. Họ thiếu thốn từ vật chất, tiền bạc, thời gian nghỉ ngơi, đến các điều kiện hưởng thụ văn hóa tinh thần. Chuyện công nhân khó khăn về vật chất, nghèo nàn về tinh thần, nhất là các công nhân ngành vệ sinh môi trường, không còn xa lạ. Khảo sát của Viện Công nhân và Công đoàn (Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam) năm 2021 cho thấy 21% lao động phải ăn nhiều mì tôm hơn, 48% phải giảm lượng thịt trong các bữa ăn hằng ngày vì kinh tế eo hẹp, 22% phải chuyển từ mua sắm hằng ngày sang dùng thực phẩm do người thân cung cấp, 15% trường hợp lựa chọn việc ăn gộp bữa, giảm bữa. Ngoài ra, 60% người lao động phải tiết kiệm các khoản chi, 11% phải vay mượn tiền của người thân, 0,3% phải vay lãi suất cao, tín dụng đen hoặc bán sổ bảo hiểm xã hội.

Cũng theo khảo sát này, thực trạng kinh tế eo hẹp, thời gian làm việc kéo dài, loại hình giải trí nghèo nàn, thiếu thiết chế văn hóa cơ bản khiến công nhân ở các khu công nghiệp, khu chế xuất không có điều kiện để thỏa mãn nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần. Hơn 60% công nhân ở các khu công nghiệp không xem ti vi - nghe đài, 85% không đọc sách báo, 80% không tập thể dục thể thao thường xuyên, 65% không tham gia các hoạt động văn nghệ quần chúng.

Đây là những con số phản ánh tình hình chung về đời sống công nhân ở nước ta hiện nay. Riêng tại TPHCM, với sự quan tâm của Đảng bộ, chính quyền các cấp cùng nỗ lực chăm lo của tổ chức công đoàn và các đoàn thể ở địa phương lẫn các doanh nghiệp nên lực lượng công nhân thường xuyên được chăm lo, tạo điều kiện để gắn bó với công việc, đóng góp vào sự phát triển của thành phố. 

Ông Nguyễn Văn Minh - Chủ tịch Công đoàn Khối Doanh nghiệp TPHCM cho biết: “Thời gian qua, dù khó khăn bởi dịch COVID-19, các đơn vị trong khối đã chú trọng vào việc chăm lo đời sống tinh thần cho người lao động nhằm giúp họ thêm gắn bó với doanh nghiệp. Điều này không chỉ tạo sự bền vững cho doanh nghiệp mà còn thể hiện việc thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội. Từ trách nhiệm của mình, từng cơ quan, đơn vị cho đến công đoàn khối đã có nhiều hoạt động nhằm góp thêm đời sống vật chất, tinh thần cho lực lượng công nhân. Bên cạnh chăm lo, động viên anh em công nhân khó khăn các dịp lễ tết, thăm hỏi người ốm đau, người bị tai nạn lao động, trao học bổng cho con em công nhân khó khăn… chúng tôi còn phối hợp các đơn vị tổ chức các sân chơi lành mạnh nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người lao động như hội thao, hội diễn văn nghệ giữa các đơn vị trong khối”.

Diễm Chi