Đổi 100 USD chủ tiệm vàng bị phạt, sao khách lại vô can?

Lãnh đạo công an Nghệ An cho biết lý do nam thanh niên mua 100 USD tại tiệm vàng này không bị phạt là vì "người dân đi đổi hoặc mua bán có thể không hiểu quy định pháp luật và không biết chủ doanh nghiệp đó đã được cấp giấy phép kinh doanh tiền tệ hay chưa".

Người dân cần biết những cơ sở được phép thu đổi ngoại tệ để không phạm luật khi đổi ngoại tệ ở nơi không phép.

Luật sư Bùi Quang Tín - Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết, theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, không chỉ tiệm vàng đổi ngoại tệ trái phép bị phạt mà người dân khi đổi ngoại tệ ở cơ sở chưa được cấp phép thu mua ngoại tệ cũng bị phạt.

Theo quy định hiện hành, tại điểm a, khoản 3 điều 24 Nghị định 96/2014, hành vi mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ, bị xử phạt 80 - 100 triệu đồng. Hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu số ngoại tệ, đồng Việt Nam với hành vi vi phạm.

“Người dân phải biết các quy định của pháp luật và chấp hành chứ không thể nói không biết. Vi phạm thì phải bị xử phạt theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, không chỉ căn cứ vào hành vi vi phạm mà phải đánh giá tính chất, mức độ vi phạm; hậu quả của hành vi vi phạm tác động tới xã hội như thế nào; xét hành vi đó có cố tình, mang tính chất chuyên nghiệp hay không; số lượng ngoại tệ đổi nhiều hay ít… từ đó đưa ra mức phạt phù hợp chứ không nên áp dụng khung phạt cứng nhắc”, luật sư Bùi Quang Tín phân tích.

Anh Thắng (43 tuổi, ngụ Q.Gò Vấp, TP.HCM), cho rằng cả tiệm vàng và người đến đổi USD đều vi phạm luật thì phải xử phạt cả hai mới công bằng. Không thể nói người dân không hiểu luật mà cho qua, sẽ tạo tiền lệ không tốt, sau này khó xử lý những trường hợp tương tự.

Trong khi đó, chị Thảo (37 tuổi, ngụ Q.3, TP.HCM) cho rằng chỉ đổi 100 USD mà người dân bị phạt hàng chục triệu đồng thì quá cao. “Tôi thường đến ngân hàng đổi USD cho chắc ăn, nhưng chị em tôi ở quê mỗi lần muốn đổi USD thường đến tiệm vàng vì nhà xa ngân hàng rất bất tiện. Nhưng cái khó là không biết tiệm vàng nào được phép đổi, tiệm vàng nào không và cũng không hiểu đổi USD ở nơi chưa được cấp phép là vi phạm luật”, chị Thảo nói.

Nhiều người không nắm luật, song cũng có người biết luật nhưng không tuân thủ.

Thực tế, người dân có tâm lý ngại đến ngân hàng, cộng với yếu tố lượng tiền giao dịch không nhiều, nên họ thường đến tiệm vàng để đổi ngoại tệ. Nhiều người không nắm luật, song cũng có người biết luật nhưng không tuân thủ.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng chưa nên phạt người dân mà chỉ phạt tiệm vàng, bởi thực tế nhiều người dân chưa biết, chưa hiểu hết luật. “Nhu cầu sử dụng ngoại tệ trong dân rất cao và hằng năm lượng kiều hối ở nước ngoài gửi về cho người thân nhiều. Phần lớn không biết giữ ngoại tệ thì không phạm luật, nhưng đổi ngoại tệ ở cơ sở không phép là vi phạm luật. Vì vậy, cần tuyên truyền rộng rãi để người dân biết quy định pháp luật, cung cấp cho người dân biết những cơ sở được cấp phép thu mua ngoại tệ và hướng dẫn họ đến những cơ sở đó đổi ngoại tệ khi có nhu cầu”, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu khuyến nghị.  

Theo Vụ Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước), cả nước có hàng chục nghìn phòng giao dịch của các ngân hàng đủ điều kiện thu đổi ngoại tệ. Theo quy định, các tổ chức tín dụng phải thông báo danh sách các địa điểm mua, bán ngoại tệ tiền mặt của toàn hệ thống trên trang thông tin điện tử. Vì vậy, để biết chính xác địa điểm mua, bán ngoại tệ hợp pháp, người dân có thể truy cập website của các tổ chức tín dụng và thực hiện mua, bán ngoại tệ tại các địa điểm này để không bị xử phạt.

Ngoài các ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước còn cấp phép cho 580 đại lý thu đổi ngoại tệ trên toàn quốc. Các điểm thu đổi ngoại tệ được cấp phép đều treo bảng và giấy phép để người dân nhận biết.

Tuy nhiên, người dân cần lưu ý, 580 điểm thu đổi này chỉ được phép mua ngoại tệ vào, không được phép bán ra. Người dân muốn mua ngoại tệ phải tới chi nhánh của các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại, không được đổi ở bên ngoài.

Nguyễn Cẩm