Độc đáo mứt gừng nguyên củ Bình Dương

Bình Nhâm, một xã của thị xã Thuận An, Bình Dương trước đây vốn rất nổi tiếng với làng nghề làm mứt tết truyền thống. Trong đó, độc đáo nhất và được nhiều người nhớ đến nhất chính là đặc sản mứt gừng nguyên củ thật đẹp mắt. Ai đã từng đến Bình Dương, nhất là được may mắn ghé thăm những hộ còn giữ được truyền thống làm mứt tết, đều sẽ cảm thấy thật vui khi được tặng những hộp mứt gừng nguyên củ làm quà.

Mứt gừng nguyên củ nổi tiếng xứ Bình Nhâm (Bình Dương).

Từ trước tết, những hộ làm mứt tết truyền thống tập trung đông nhất khu vực Bình Nhâm lại nhộn nhịp, đông vui khi vào mùa. Khách phương xa háo hức ghé tham quan, tìm hiểu quy trình, cách thức làm ra những mẻ mứt. Hiểu được sự kỳ công, vất vả của người làm nghề, khách càng ngạc nhiên càng cảm mến tình yêu nghề của họ.

Tôi may mắn có quê nội ở Bình Nhâm nên từ nhỏ đã có dịp tiếp xúc với nghề làm mứt truyền thống, hiểu được sự vất vả đằng sau những mẻ mứt nguyên lành. Làm mứt, bất kể loại mứt nào đều đòi hỏi sự tốn công, tốn sức. Với loại mứt gừng nguyên tay (gừng củ) thì cái công bỏ ra để có một củ gừng đạt chuẩn không thể đong đếm nổi.

"Tay" gừng rất hấp dẫn.

Mứt gừng Bình Nhâm ngon nức tiếng nhờ vào sự lành nghề của người đầu bếp. Gừng được lựa chọn kỹ càng từ tháng 8 âm lịch để có những tay gừng vừa tới, không quá già, không quá non, không xơ, không đắng. Thu hoạch trễ sau thời gian này, củ gừng không còn ngon nữa.

Củ gừng sau khi được lựa kỹ đem ngâm nước rồi mới cạo vỏ, rửa sạch, ngâm muối nguyên một đêm để gừng ra bớt chất cay nồng, nhả đắng. Sau một đêm, gừng được mang ra xả sạch nước muối rồi xếp lên vỉ xăm, xăm đều cho củ gừng mềm, dễ ngậm đường và bớt cay.

Gừng sau khi xăm lại trần mình lần nữa qua nước chanh, phơi nắng để gừng được trắng đẹp. Củ gừng thành phẩm có trắng, tươi, đẹp mắt hay không ăn thua ở những khâu cực kỳ quan trọng này.

Người làm mứt thạo nghề sẽ biết mẻ gừng phơi bao nhiêu nắng thì đạt. Những người không thạo, chắc chắn mẻ gừng thu được ít nhiều xỉn màu, thâm, nhìn không hấp dẫn. Vì vậy, cái ngon cũng đã kém đi đôi phần.

Nguyên liệu làm món mứt gừng nguyên củ.

Sau giai đoạn này, gừng lại được mang đi luộc cho bớt cay nồng, sau đó vớt ra để thật ráo nước rồi mới ướp đường. Gừng sau một thời gian ngậm no đường, khi đường keo thành lớp váng mặt trên củ gừng, người ta mới bắt đầu sên mứt trên bếp than hồng.

Nhiệt độ của bếp than quyết định chất lượng củ gừng dẻo, mứt bong đường đều, đẹp, mịn. Nhưng để củ gừng không chảy nước sau khi sên, bắt buộc mẻ mứt gừng phải được tắm nắng vài bận nữa.

Để củ gừng dược trắng phải trải qua nhiều khâu xừ lý.

Cái thú của nghề làm mứt chính là lúc được hít hà mùi thơm nồng nàn của mẻ mứt vừa sên xong. Cái mùi thơm đặc trưng đó có sức quyến rũ ghê gớm. Nó báo hiệu một mùa tết nhứt rộn ràng, đầm ấm. Nó cũng chứa đựng bao nhiêu nghĩa tình. N

hững gói mứt gừng thơm ngon được mua tặng, biếu người thân, họ hàng như gửi gắm những lời chúc cho năm mới thật trọn vẹn.

Ngày tết, người Bình Dương hầu như nhà nào cũng đều có dĩa mứt gừng truyền thống Bình Nhâm dâng lên tổ tiên. Khách đến chúc tết, nhất định phải có khay mứt gừng nguyên củ đãi khách. Nhấm miếng mứt gừng dẻo cay nồng nàn, nhấp ngụm trà đắng, tì vị được giữ ấm, dù có phải tiêu thụ bao nhiêu thức ăn cũng không sợ bụng dạ trở chứng. Có lẽ vậy mà nhiều người rất chuộng mứt gừng.

Và mứt gừng nguyên củ Bình Nhâm đã theo danh tiếng đi xa khắp nơi. Nói đến mứt Bình Nhâm là người ta nhớ những tay mứt gừng đẹp mắt trước tiên.

Mứt gừng nguyên củ là món mứt không thể thiếu trong ngày tết của người Bình Dương.

Giờ, mỗi khi nâng niu miếng mứt gừng nguyên củ trên tay, kí ức tuổi thơ thơm nồng mùi mứt những ngày sắp tết lại ùa về, xao xác nhớ.

Bài & ảnh: Trần Huyền Trang