Doanh nghiệp xăng dầu lãi ngàn tỷ: Tiền từ túi dân?

Liên quan đến bài viết “'Lỗ hổng' thuế, DN xăng dầu 'đút túi' ngàn tỷ?" gây xôn xao dư luận và giới chuyên gia vừa qua. Sáng 11/3, ông Phạm Đình Thi-Vụ trưởng Vụ chính sách thuế (Bộ Tài chính) chính thức lên tiếng trên Dân Việt, trả lời vấn đề này.

Theo đó, Vụ trưởng Vụ chính sách thuế khẳng định việc doanh nghiệp xăng dầu hưởng lợi ngàn tỷ không liên quan đến chính sách thuế đối với mặt hàng xăng dầu mà chỉ liên quan đến công thức xác định giá đối với mặt hàng này.

Ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ chính sách thuế, Bộ Tài chính.

Cụ thể, theo Bộ Tài chính: Tính đến hết năm 2015, thuế nhập khẩu với xăng là 20%, dầu diesel là 10%, dầu madút là 10%, nhiên liệu bay 10% và dầu hỏa là 13%.

Tuy nhiên, bắt đầu từ ngày 1/1/2016 trở đi, thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt từ ASEAN (ATIGA) đối với các mặt hàng dầu diesel, madút, dầu hỏa và các nhiên liệu bay mới được cắt giảm về mức 0%. Bộ Tài chính cũng đã nghiên cứu việc điều chỉnh thuế nhập khẩu ưu đãi đối với mặt hàng dầu theo đúng nguyên tắc.

Dù đã làm đúng quy trình, quy tắc. Tuy nhiên câu hỏi đặt ra, thực tế việc DN nhập khẩu dầu diesel, dầu madut… có thể hưởng mức thuế nhập khẩu 0-5% nhưng người tiêu dùng vẫn phải chịu giá đã đánh thuế 10% để mua các mặt hàng này?

Trả lời câu hỏi này, ông Thi cho biết, hiện tại Cục quản lý giá phối hợp với các bộ ngành liên quan xem xét trả lời công luận.

Ông Thi cũng thừa nhận: "Cam kết đa phương và song phương của Chính phủ về thuế xăng dầu đúng là “có độ vênh”. Đồng thời, ông Thi cũng cho biết, một số trường hợp DN nhập xăng dầu về không có chứng nhận xuất xứ song mấy tháng sau họ lại trình ra được xuất xứ để hưởng thuế suất 0% cũng là điều cần phải xem xét lại.

Doanh nghiệp nhập khẩu dầu diesel, dầu mazut… có thể hướng mức thuế nhập khẩu 0-5% nhưng người tiêu dùng vẫn phải chịu giá đã đánh thuế 10% để mua các mặt hàng này?

Trước đó một ngày 10/3, Vietnamnet đưa tin về việc Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đã gây bất ngờ công bố con số lãi kỷ lục nhất từ trước tới nay. Năm 2015, lãi trước thuế của Tập đoàn này là lên tới 3.766 tỷ đồng. Trong đó, riêng lĩnh vực chính kinh doanh xăng dầu đã gặt hái 1.989 tỷ đồng, tương đương 52,8% tổng lợi nhuận hợp nhất. Trung bình, mỗi lít hay kg xăng dầu của Petrolime đã đạt lãi 222 đồng.

Trong khi đó, 5 năm qua, lợi nhuận của Petrolimex luôn trồi sụt thất thường với các năm 2011, 2012, 2014 đều lỗ mảng xăng dầu và năm 2013 lãi trội nhất cũng chỉ hơn 1.500 tỷ đồng.

Chuyện này ngay lập tức gây nhiều tranh cãi, nhiều chuyên gia tài chính đặt câu hỏi: Lý do chủ đạo nhất cho con số lãi khủng trên lại chính là nhờ hưởng lợi từ 'độ vênh' trong tính giá xăng dầu hiện nay của Liên Bộ Công Thương- Tài chính?

Cụ thể, trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu dùng làm căn cứ để điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu trong nước, Liên Bộ vẫn áp dụng với các mức thuế nhập khẩu MFN theo Thông tư 78 ngày 20/5/2015 với xăng là 20%, dầu diesel và madut 10%, dầu hỏa 13%.

Tuy nhiên, trên thực tế, Petrolimex cũng như hầu hết các doanh nghiệp đầu mối khác có thể linh hoạt tận dụng được mức thuế thấp hơn nhiều khi nhập khẩu xăng dầu từ các nước ASEAN.

Thông tư 165 của Bộ Tài chính ban hành tháng 11/2014 có hiệu lực từ 1/1/2015 đã quy định, các mặt hàng dầu như diesel, dầu hoả từ ASEAN chỉ có 5%, madut là 0% và từ năm 2016, tất cả các mặt hàng dầu từ khu vực này sẽ hưởng thuế 0%. Đặc biệt, cũng từ năm nay, xăng nhập về cũng chỉ có thuế là 10%, thấp hơn một nửa so với thuế MFN và mức thuế xăng trong ASEAN.

"Đây có thể là nguyên nhân khiến các DN xăng dầu lãi lớn như vây?", một chuyên gia đặt câu hỏi.

Hoàng Dương (tổng hợp)