Doanh nghiệp, nông dân bất an vì bản quyền giống thanh long ruột đỏ thuộc 1 công ty

Ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - phát biểu trong cuộc họp chiều 16/2 tại TPHCM - Ảnh: Nguyễn Cẩm

Theo phản ánh của một số doanh nghiệp, hợp tác xã tại cuộc họp do Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức chiều 16/2, Viện Cây ăn quả miền Nam bán bản quyền thanh long ruột đỏ Long Định 1 (LĐ1) cho Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit không qua đấu giá. Hoàng Phát Fruit mua bản quyền LĐ1 nhưng lại không sản xuất được giống khiến nông dân canh tác giống cây ăn trái này xuất khẩu gặp khó.

Ông Trương Quang An - Giám đốc HTX Thanh Long Tầm Vu (Châu Thành, Long An) - cho hay trước đây Viện Cây ăn quả miền Nam bán giống LĐ1 cho nông dân trồng, sau này lại bán độc quyền cho Hoàng Phát Fruit. Sau khi công ty này độc quyền giống LĐ1, những nông dân đang trồng thanh long ruột đỏ LĐ1 không thể xuất khẩu được vì vi phạm bản quyền.

Nhiều ý kiến lo ngại khi Hoàng Phát Fruit độc quyền LĐ1, nếu một thị trường nào nhập khẩu vì lý do nào đó không cho nhập khẩu thanh long ruột đỏ thì cả nước sẽ không xuất khẩu được trái cây này vào thị trường đó.

“Yêu cầu Nhà nước nói chung và Bộ Nông nghiệp nói riêng phải đăng ký bản quyền và thương hiệu cho thanh long ruột đỏ LĐ1 xuất khẩu khắp thế giới vì trái thanh long xuất khẩu tỉ đô là sản phẩm quốc gia có giá trị cao, không nên thuộc độc quyền của một đơn vị nào” - ông An nói.

Ông Trương Quang An - Giám đốc HTX Thanh Long Tầm Vu (Châu Thành, Long An) - cho rằng cần bảo vệ quyền lợi cho nông dân trồng thanh long LĐ 1 - Ảnh: Nguyễn Cẩm

Theo đại diện Công ty Rồng Đỏ (xuất khẩu thanh long), hiện Việt Nam đang có mấy chục ngàn hecta thanh long ruột đỏ do nông dân nhân giống trồng chưa được xác định là giống LĐ1 hay giống lai.

Cơ quan chức năng nên thống kê Hoàng Phát Fruit đã mua từ viện bao nhiêu cây giống LĐ1, nhân bao nhiêu cây giống LĐ1 và trồng được diện tích bao nhiêu; từ đó bảo hộ trong diện tích giống LĐ1 đã mua và đã nhân giống. Nhà nước nên bỏ tiền ra mua lại bản quyền, quản lý và cho sở hữu LĐ1 toàn quốc, bảo đảm quyền lợi nông dân.

Đại diện Hoàng Phát Fruit cho biết, ngoài thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc, nếu doanh nghiệp và nông dân cần chứng minh truy xuất nguồn gốc, đơn vị này sẵn sàng hỗ trợ chia sẻ bản quyền không thu phí trong thời gian 5 năm tính từ thời điểm hiện tại. Đồng thời, đối với thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc, nông dân nào đang trồng thanh long ruột đỏ LĐ1 từ Viện Cây ăn quả miền Nam cung cấp giống cây trồng khảo nghiệm thì công ty sẵn sàng ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với giá cả hợp lý cho nông dân theo tiêu chuẩn của thị trường Nhật Bản, cao hơn giá thị trường từ 20-30%.

“Với những HTX sử dụng LĐ1 muốn mở rộng sản xuất, có nhu cầu xuất khẩu sang Nhật Bản, chúng tôi sẽ hướng dẫn sản xuất theo tiêu chuẩn thị trường Nhật Bản và bao tiêu sản phẩm. Công ty sẵn sàng chia sẻ bản quyền cho các doanh nghiệp đầu tư cho các tỉnh trên đất nước Việt Nam xuất khẩu thanh long LĐ1 vào thị trường Nhật Bản với mức phí để hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân” - đại diện Hoàng Phát Fruit khẳng định.

Cụ thể, phí 30 đồng/kg cho công ty xuất khẩu từ 5.000 - 15.000 tấn trở lên; phí 20 đồng/kg cho công ty nào xuất khẩu dự kiến 1 năm khoảng 15.000 - 25.000 tấn trở lên; phí 10 đồng/kg cho công ty xuất khẩu từ 25.000 tấn trở lên. Công ty cũng hỗ trợ bao tiêu sản phẩm với giá cam kết 40.000 đồng/kg trở lên và đặt cọc 30%.

Ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt - đánh giá xuất khẩu thanh long đang tốt, 90% sản lượng sang thị trường Trung Quốc. Chính sách của Hoàng Phát Fruit công bố như trên là hợp lý, mang tính tượng trưng để các doanh nghiệp cùng có trách nhiệm.

Lãnh đạo Cục Trồng trọt đề nghị Hoàng Phát Fruit có văn bản về cam kết trên gửi đến Cục Trồng trọt, cộng đồng doanh nghiệp và địa phương để việc thực hiện cam kết rõ ràng, minh bạch.

Nguyễn Cẩm