Doanh nghiệp muốn vay vốn dễ phải có… 'phí bôi trơn'?

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, đến cuối 2016 Việt Nam có gần 500.000 doanh nghiệp (DN); trong đó có đến trên 97% là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) (gần 60% DN có quy mô rất nhỏ, vốn cũng như điều kiện kỹ thuật rất lạc hậu). Do đó, hiệu quả kinh doanh chưa cao đã ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Nguồn vốn là tiền đề đầu tiên, quan trọng của DN để khởi nghiệp, duy trì và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Đa phần DNNVV có nguồn vốn chủ sở hữu thấp, luôn cần đến nguồn vốn hỗ trợ từ các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên nhiều năm qua, các DNNVV gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận vốn tín dụng NH.

Theo các DN, lý do khó tiếp cận vốn vay là thủ tục phức tạp, mất thời gian dài. Nếu muốn vay nhanh chóng thì phải có mối quan hệ với NH, cán bộ tín dụng, thậm chí phải mất một khoản không nhỏ vì “phí bôi trơn”.

Là người lập ra trang Việt Nam Farms - Dự án rau hữu cơ, mục đích để kết nối những người trồng rau sạch, giúp họ tìm đầu ra, đồng thời thay đổi thói quen của người tiêu dùng, anh Đỗ Tấn Nguyên Vũ cho rằng đa phần những DN khi tiếp cận vốn vay đều phải “lại quả” với NH hoặc nhân viên NH.

Một số doanh nghiệp cho rằng muốn vay dễ phải có "phí bôi trơn".

Để NH ưu tiên cho mình thì bắt buộc DN phải trả một khoản phí cho cán bộ thẩm định, cán bộ tư vấn hồ sơ.... Còn nếu không có “phí bôi trơn” thì họ rất khó tiếp cận vốn vay hoặc bị nhân viên NH hành “lên bờ xuống ruộng”.

Một số DN khác cho rằng, nếu không phải mất phí "bồi dưỡng" thì buộc DN phải có mối quan hệ với NH hoặc cán bộ tín dụng. 

“Một số DN tôi biết khi tiếp cận nguồn vốn, họ sử dụng dịch vụ tư vấn vay vốn hoặc trung gian môi giới. Điều này khiến DN mất đi một khoản phí không nhỏ từ 2,8 – 10% tổng vốn được vay. Trong bối cảnh nền kinh tế suy giảm, những DNNVV làm ăn chân chính, có nhu cầu thật sự sẽ không thể tiếp cận được vốn vay vì “phí bôi trơn” bỏ ra quá lớn, vượt xa khả năng đáp ứng của DN. 

Nếu DN nào sẵn sàng chi trả khoản “phí bôi trơn” này thì chắc chắn sẽ sử dụng vốn vay sai mục đích hoặc có hoạt động phi pháp”, đại diện DN cũng làm trang trại sạch theo hướng hữu cơ khẳng định.

Trước những boăn khoăn này của DN, ông Nguyễn Hoàng Minh – Phó giám đốc NH Nhà nước chi nhánh TP.HCM cho biết, các quyết định cho vay tín dụng là được phê duyệt trên cơ sở một hệ thống các cấp quản lý và các cấp phê duyệt khác nhau. Vì thế, cán bộ tín dụng thường không có quyền quyết định trong những hoạt động liên quan như cho vay, chứng từ, hồ sơ giải ngân...

Song có thể một số cán bộ tín dụng, kho quỹ đã có hành vi tham nhũng nhất định khi tiến hành hoạt động giải ngân với khách hàng, ăn chia phần trăm.

“Đây là một hành vi phi pháp tham nhũng trá hình. NHNN luôn yêu cầu các NH phải luôn kiểm soát, công khai minh bạch trong mọi hoạt động cho vay; xử lý nghiêm nếu phát hiện nhân viên, cán bộ NH nhũng nhiễu đòi hỏi DN.

Cách đây vài năm, chính DN là người đi tìm NH. Nhưng trong 1 – 2 năm trở lại đây, NH lại chính là người tìm DN để cho vay. Một bên đang cần cho vay sẽ không dám đòi hỏi những khoản “phí bôi trơn” này nọ. Hơn hết cũng có một phần lỗi của NH đã tạo tiền lệ, thói quen cho một số nhân viên quen với việc nhận những khoản phí này ” – ông Nguyễn Hoàng Minh khẳng định.

Ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP.HCM cho biết TP.HCM đang dốc hết sức hỗ trợ DNNVV.

Ông Minh cho biết thêm, NHNN Chi nhánh TP.HCM hiện tại đang thực hiện các chương trình, hoạt động như kết nối NH - DN; cho vay bình ổn thị trường; đối thoại doanh nghiệp và thực hiện các chương trình tín dụng của Chính phủ, của NHNN Việt Nam nhằm tạo sự lan tỏa và hiệu ứng tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên phát triển. DN có thể tiếp cận các nguồn vốn này chính tại các NH thương mại trên địa bàn hoặc tìm hiểu thêm thông tin tại NHNN Chi nhánh TP.HCM.

Ngoài vốn ngân hàng, TP.HCM cũng có rất nhiều chương trình hỗ trợ, đồng hành với doanh nghiệp, nhiều khoản vay thành phố không tính lãi, hoặc hỗ trợ 50% lãi vay ngân hàng, đặc biệt là các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp phụ trợ…

Theo ông Đỗ Tấn Trúc, Trưởng phòng hỗ trợ DNNVV, Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, hiện nhiều DN không biết rõ các chương trình này, do đó đã không tiếp cận các nguồn vốn rẻ này mà đi nhờ các dịch vụ bên ngoài để phải tốn mức phí cao. Hiện tại Quỹ Bảo lãnh tín dụng cũng đang tư vấn, kết nối cho nhiều DN để tiếp cận vốn ngân hàng một cách dễ dàng hơn.

Về phía các NH, ông Nguyễn Hoàng Minh cũng cho rằng cần tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, đổi mới mô hình giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi nhất, tiện ích nhất cho DN trong giao dịch với NH, đặc biệt là giao dịch và quan hệ tín dụng NH.

NH cần tôn trọng điều kiện, nguyên tắc tín dụng, đồng thời đổi mới và chuẩn hóa thủ tục vay vốn để tạo thuận lợi cho DN, nhất là DNNVV.

Thanh Hoa