Doanh nghiệp "đuối", môi giới bất động sản rơi rụng như "sung"

Giao dịch không có, doanh thu sụt giảm

Theo Hội môi giới bất động sản Việt Nam, về nguồn cung, suốt từ đầu năm 2022 đến hết quý 1/2023 thị trường luôn trong trạng thái “khát” nguồn cung, đặc biệt là nguồn cung nhà ở giá bình dân, phù hợp với khả năng tài chính của phần đông người dân. “Nghèo nàn, kém hấp dẫn, thiếu hụt” là những từ chính xác để mô tả về thực trạng nguồn cung trong thời gian qua. 

Cụ thể, năm 2022, nguồn cung ra thị trường đạt khoảng 48.500 sản phẩm, chỉ bằng hơn 20% nguồn cung năm 2018 (năm trước khi xảy ra đại dịch COVID-19); cơ cấu nguồn cung chủ yếu là sản phẩm cao cấp, giá trị lớn. Quý 1/2023 nguồn cung ra thị trường đạt khoảng 25.000 sản phẩm, chủ yếu là hàng tồn kho từ các dự án mở bán trước đó. Thị trường thiếu vắng hẳn thông tin mở bán từ những dự án mới hoàn toàn.

Giao dịch đi xuống, doanh thu sụt giảm mạnh khiến thị trường bất động sản ngày càng khó.

Bên cạnh thiếu nguồn cung phù hợp cộng với dòng tiền yếu và niềm tin bị sụt giảm, khiến cho lượng giao dịch năm 2022 và quý 1/2023 đều có chiều hướng đi xuống. Tỷ lệ hấp thụ chung của toàn thị trường năm 2022 đạt khoảng 39%, tương đương 19.000 giao dịch, chỉ bằng 17% so với lượng giao dịch của năm 2018. Tỷ lệ hấp thụ chung của toàn thị trường trong quý 1/2023 chỉ đạt khoảng 11%, tương đương hơn 2.700 giao dịch, giảm hơn 50% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong quý 1/2023, doanh thu của các doanh nghiệp bất động sản giảm 6,46% so với cùng kỳ và lợi nhuận sau thuế giảm 38,6% so với cùng kỳ năm 2022. Lượng hàng tồn kho lớn, chủ yếu đến từ các dự án xây dựng dở dang, buộc phải tạm dừng do doanh nghiệp không còn đủ nguồn lực để tiếp tục triển khai dự án. Nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh lại quy mô nhân sự.

Doanh nghiệp, môi giới rơi rụng

Theo thống kê, trong 5 tháng đầu năm 2023, có 554 doanh nghiệp bất động sản giải thể, tăng 30,4% so với cùng kỳ năm trước. Số lượng doanh nghiệp bất động sản thành lập mới giảm 61,4% so với cùng kỳ năm trước, chỉ có 1.744 doanh nghiệp.

Trước thực trạng trên, các doanh nghiệp đầu tư, phát triển đồng loạt lâm vào trạng thái “ngộp thở” trong thời gian dài. Như “người sắp chết đuối”. Mặc dù đã cố gắng loại bỏ dần các yếu tố làm giảm sức nặng. Nhưng vẫn không đủ sức để có thể ngoi lên.

Hiện tượng sụt giảm số lượng môi giới bất động sản trở thành làn sóng càn quét trên quy mô rộng khắp các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, tại khắp các địa phương trên cả nước. Không có bất cứ trường hợp nào ngoại lệ. Theo khảo sát của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, số lượng môi giới bất động sản hiện nay hoạt động trên thị trường chỉ còn khoảng 30%  - 40% so với thời điểm cuối năm 2022. 

Doanh nghiệp bất động sản giải thể ngày càng nhiều.

Hiện tượng này diễn ra trong khoảng thời gian dài, với từng đợt giảm dần và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Thị trường ghi nhận một lượng lớn môi giới bất động sản phải nghỉ việc cả vì lý do chủ động (do thu nhập không đủ sống), và bị động (do doanh nghiệp sa thải, tạm dừng hoạt động, phá sản…).

Lượng môi giới bất động sản bỏ nghề phần lớn thuộc các đối tượng “lính mới” và “tay ngang” chưa được đào tạo bài bản về nghề cũng như khả năng ứng biến trước các tình huống khó khăn của thị trường.

Dữ liệu từ 20 doanh nghiệp bất động sản có tổng tài sản lớn nhất tính từ ngày 31/12/2022 cho thấy: Có tới 6 doanh nghiệp phải cắt giảm nhân sự đáng kể trong năm 2022 bao gồm: Công ty CP Tập đoàn Đất Xanh cùng công ty con Công ty CP dịch vụ Bất động sản Đất Xanh khi lần lượt cắt giảm 41% và 45% nhân sự trong năm 2022. 

Các doanh nghiệp có mức cắt giảm nhân sự đáng kể còn lại là Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc NoVa với 20% nhân sự, Công ty CP Phát triển Sunshine Homes với 16% và Công ty CP Đầu tư và Phát triển Bất động sản An Gia với 29%.

Quý 1/2023, một số doanh nghiệp lớn tiếp tục cắt giảm nhân sự. Đất Xanh cắt giảm thêm 1.384 người so với đầu năm; Đất Xanh Services cũng cắt giảm 1.245 người so với đầu năm; không cắt giảm nhân sự trong năm 2022 nhưng đến quý 1/2023 Vinhomes cũng đã cắt giảm 1.527 nhân sự...

Các doanh nghiệp bất động sản còn hoạt động phải thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giản tối đa bộ máy, lực lượng lao động. Thậm chí dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng dự án dở dang; dừng triển khai các dự án mới; dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn; dừng IPO...

Hội Môi giới bất động sản Việt Nam dự báo, nếu tình hình thị trường vẫn tiếp tục diễn biến khó khăn thì có tới 23% doanh nghiệp chỉ có thể duy trì hoạt động được tới hết quý 3/2023, 43% doanh nghiệp trụ được đến hết năm 2023.

Bích Trần