Dỡ sân gạch cho ngoại trồng rau

Ngày cưới của vợ chồng tôi, ông ngoại cứ nắm tay tôi dặn dò: “Con Năm tính bướng lắm, vợ chồng ăn ở nương nhau, “cơm sôi nhỏ lửa” với chồng nghen bây”. Không phải do gả cháu gái từ Quảng Ngãi về làm dâu tận Bến Tre, ông ngoại mới lo lắng dặn dò như thế mà tình thương của ông trải đều khắp các con cháu, đứa ở gần cũng như xa, đứa trưởng thành cũng như còn nhỏ dại.

Ngày tết, ông là thợ gói bánh tét chính của cả nhà. Ông pha nếp đậu, đường với tỉ lệ chuẩn nhất mà không ai thay thế được. Tuổi trăm có lẻ, mắt mờ tay run mà đòn bánh ông gói vẫn chặt khừ, ăn vào đã bùi lại béo.

Ông chia từng đòn bánh cho con cháu, không bỏ sót đứa nào. Các con cháu ham thích, nâng niu đòn bánh của ông ngoại, ông cố…Ông luôn miệng dặn: “Nhớ về thăm ông nha con. Ông già rồi”. Lúc đó, tôi thấy ông cười.

Cụ Lê Tép đón tết Quý Mão 2023 vẫn bằng món bánh tét dẻo thơm

Dù mắt đã mờ, ông vẫn còn minh mẫn lắm. Chỉ cần nghe tiếng con cháu là ông nhận ra ngay và gọi tên từng đứa. Mỗi lần về, tôi sà vào lòng ôm ông, hỏi: “Ngoại nhớ cháu không?”. “Con bé Năm lấy chồng ở miền Nam chứ ai bây” - ông nói.

Con cháu về thăm đông đủ ngày giỗ tết, ông cũng ngồi vào bàn, các con cháu cụng ly bia rượu kịt kịt, riêng ông thì vẫn chung thủy với ly… “nước sôi để nguội”. Ngồi khoảng nửa tiếng dường như đã đủ vui, điểm danh các con cháu xong, ông lặng lẽ rút về căn phòng riêng nơi có chiếc giường quen thuộc. 

Chiếc giường chất đầy hoài niệm của ông bà ngoại 80 năm qua, giờ chỉ mình ông, nằm ngồi kiểu gì cũng trống trải. “Anh em, bạn bè đi hết rồi, giờ tới bà cũng bỏ tôi mà đi hả?” - ông khóc ngất khi tiễn bà về với đất hồi 4 năm trước.

Dù con cháu mấy lần xây sửa lại căn nhà nhưng chiếc giường, cây gậy, gối, mền vẫn yên vị như lòng ông không thôi nghĩ về bà. Con cháu đề nghị rước ông đến ở cơ ngơi khang trang hơn, ông cũng không màng.

Ông tên Lê Tép - ở xã Nghĩa Phú, TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Ông sinh năm 1919, hơn bà vài tuổi. Ở cùng xóm nên khi được mai mối, ông bà ưng ngay. Tình chồng vợ được kết chặt thêm bởi tình đồng đội vì cùng làm giao liên nuôi giấu cán bộ, đào hầm, đưa vũ khí, đưa thư…

Bà còn ca hát cho đội văn công của xã. Má kể, ông thuộc tuýp đàn ông “đội vợ trên đầu, trường sinh bất tử”. Con cháu chưa bao giờ nghe ông to tiếng với bà. Việc đồng áng nặng nhọc, thức khuya dậy sớm, cày ruộng cuốc đất, chăn trâu nuôi bò một tay ông cáng đáng.

Ở tuổi 90, bà đãng trí, tính tình thay đổi như một em bé hay hờn dỗi, rượt ông chạy vòng vòng rồi đánh, ngắt ông la oai oái, ngày cũng như đêm, còn thức hay đang ngủ… Có khi bà đổi chiến thuật, bắt ông phải ngồi im hàng giờ nghe bà hát nhạc cách mạng, nhạc thiếu nhi.

Bà không chịu cho ai đút cơm, chỉ muốn ông “bón” cho ăn. Mỗi trưa đi ngủ, ngày hè miền Trung nắng cháy da, ông ngồi đưa võng, cầm quạt mo cau hát ru bà ngủ. Ông bảo: “Bà ngoại bây lúc trẻ đẹp nhất nhì xã, tóc đen dài, da trắng bóc như trứng gà, bả lại nhỏ con nên thương lắm”. 

Khi bà bệnh nằm viện, ông nằng nặc đòi đi theo chăm sóc, mặc con cháu không cho. Ông bảo: “Tao chăm sóc má bây mới mau khỏe”. Ở bệnh viện, nhìn ông lão trăm tuổi chăm vợ bệnh, ai cũng ngưỡng mộ: “Ước gì cuối đời được chồng thương như vậy”. 

Ông hiện mắt đã mờ, tai lãng và dần quên nhiều thứ, nhưng vẫn không xao nhãng việc thắp nhang, lau bàn thờ của bà. Có khi đã làm rồi, ông làm lại, làm lại… Con cháu không rõ vì ông quên hay vì ông quá nhớ bà. Ăn gì cúng nấy, mâm cơm ngày giỗ bà luôn có dĩa cá kho - món mộc mạc, đơn sơ cả đời ông bà cùng ưa.

Ông tự hào nhờ không nhậu nhẹt, lại ăn uống thanh đạm với sáng ăn bắp, khoai, uống nước trà xanh; trưa chiều cứ món cá kho, canh rau làm tới nên hơn thế kỷ qua, ông chưa phải vào bệnh viện lần nào. Mỗi bữa ăn, ông bới chén cơm đặt bên cạnh, lầm rầm gọi bà về ăn cùng cho vui.

Tác giả bên ông ngoại trong ngày mừng thọ tuổi 100

Thời đại 4.0, ông vẫn không màng thiết bị điện tử. Coi ti vi, ông cảm thấy nhức đầu. Điện thoại thì tai lãng không nghe được. Nói chuyện trực tiếp, con cháu còn phải kề sát tai và “quát” lớn. Xưa làm nông trồng lúa, nuôi bò, giờ ông tiếp tục chăm bón mảnh vườn để đỡ buồn chân buồn tay.

Niềm vui buổi bình minh là ông ôm bó cỏ cho bò ăn. Rồi đến chăm sóc luống bầu bí, rau thơm xanh ngát bổ sung dinh dưỡng hằng ngày. Mảnh vườn trước nhà xưa kia là cái sân gạch, biết ông ham thích lao động, con cháu dỡ bỏ gạch đi, dành đất cho ông tha hồ trồng tỉa. Lao động giúp ông vừa đỡ buồn nhớ bà vừa ra mồ hôi cho khỏe người. 

Không câu nệ phải sống với con trai, ông tuyên bố: “10 người con, con nào cũng là con, trai gái gì miễn hiếu thảo với ba, ba ở. Và điều kiện ai thuận lợi ở với ba, ba ở”. Dì Út không có gia đình riêng nên nhận nhiệm vụ chính chăm sóc ông ngoại. Nhưng dì Út yếu người, trái gió trở trời dễ bị bệnh vặt, có khi ông ngoại còn phải nấu cơm cho dì ăn.

Đại gia đình ai cũng thầm mong ông có thêm nhiều mùa xuân nữa được sống vui khỏe cùng con cháu. 

Võ Lâm Phụng Giao