Đồ án tốt nghiệp: Nguồn sáng tạo mới cho sách đẹp

Hành trình của những người trẻ

Một trong những tác phẩm được đề cử và lọt vào chung khảo giải thưởng Dế Mèn là cuốn artbook Hành trình Đông A (Nhà xuất bản Kim Đồng) của tác giả Trần Tuyết Hàn. Nếu không nói ra, có lẽ rất ít người biết tác phẩm được phát triển từ đồ án tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật của cô gái sinh năm 1996 này. 

Câu chuyện xoay quanh bảo vật đời Trần được lưu truyền, nhân vật chính là cô gái nhỏ Trần Đông A của thời hiện đại, trong một lần tham dự lễ hội đền Trần đã được xuyên không trở về quá khứ, gặp các bậc tiền nhân ở thế kỷ XIII. Khung cảnh, đời sống của đất nước, con người Đại Việt cũng như những trận chiến được tái hiện trong sách. Nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc của người xưa được thể hiện qua những bức tranh công phu, từ đại cảnh đến tiểu cảnh, trực tả. Tất cả được Trần Tuyết Hàn thực hiện tỉ mỉ theo lối tranh khắc gỗ. 

Từ đồ án tốt nghiệp đã có thêm những cuốn sách ấn tượng, đẹp mắt

Hành trình Đông A là một trong những cuốn sách bước ra từ đồ họa tốt nghiệp và được đánh giá cao. Thời gian qua, thị trường xuất bản cũng đã bắt đầu xuất hiện những ấn bản sách phát triển từ đồ án, bài tập của sinh viên - học viên các chuyên ngành mỹ thuật, hội họa. Nhiều tác phẩm tạo được dấu ấn bởi sự công phu trong đầu tư và mới lạ trong cách thể hiện, không bị lẫn vào những tác phẩm khác.

Lướt cùng Tí Địa lí của hai tác giả trẻ Xuân Đài và Uyên Trương (Khoa Thiết kế và Nghệ thuật, Đại học Hoa Sen), Chuyện ba quả trứng nhỏ và xứ sở siêu buồn chán của du học sinh Tamypu - Thái Mỹ Phương, tiểu thuyết hình ảnh mini Lựa chọn của họa sĩ trẻ Hoàng Giang là một trong những tác phẩm như vậy. 

Dế Mèn phiêu lưu ký với ấn bản đặc biệt có bộ tranh minh họa màu nước chính là một sáng tạo độc đáo của họa sĩ trẻ Đậu Đũa. Bộ tranh được thực hiện sau bảy năm theo đuổi và phát triển ý tưởng, cuối cùng Đậu Đũa đã trình làng hơn 100 bức tranh đặc sắc cho Dế Mèn phiêu lưu ký. Lần đầu tiên các nhân vật Dế Mèn, Dế Choắt… được vận lên người bộ âu phục thời trang lịch lãm. Tạo hình mới mẻ, dễ thương và cũng vô cùng sinh động.

Tác phẩm Trên đồi, mở mắt và mơ của nhà văn Văn Thành Lê sau sáu lần tái bản đã được khoác “chiếc áo mới” với bộ tranh minh họa màu sinh động từ đồ án tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật của họa sĩ Miah - Võ Ngọc Minh Anh. Hành trình của những người trẻ với những dự án tâm huyết ngày càng góp thêm làn gió mới cho các tác phẩm văn học, khoác lên sách những chiếc áo trẻ trung, cụ thể hóa nhân vật và làm giàu cảm xúc cho câu chuyện. 

Đường dài nhiều kỳ vọng 

Nhà văn Phan Hồn Nhiên (Trưởng ban Biên tập kỹ - mỹ thuật Chi nhánh Nhà xuất bản Kim Đồng tại TP.HCM) nhìn nhận: “Những gì tâm huyết và tinh túy đều được tác giả trẻ đặt vào các bản vẽ, bản thiết kế. Tính khoa học, sự tìm tòi và sắc thái mới lạ luôn là những điểm cộng. Ngoài ra, sự hướng dẫn trước đó của giảng viên mang đến cho bản thảo của các bạn độ nghiêm túc và tin cậy nhất định. Tuy nhiên, từ đồ án tốt nghiệp đến bản thảo hoàn chỉnh là chặng đường rất dài. Nếu trước đó các bạn chỉ cần tìm phương án thể hiện ý tưởng sao cho hiệu quả, tập trung giải quyết các vấn đề học thuật, thì ra sách là lúc các bạn phải đối diện với những thứ thuộc về thực tế. Thực tế của công việc làm sách cũng như thực tế của thị trường xuất bản”.

Để sản phẩm từ giảng đường phát triển thành sách, các tác giả trẻ phải tiếp tục chỉnh sửa theo gợi ý của nhà xuất bản. Đồ án ban đầu có thể còn sơ sài, đơn giản, thiếu logic về tranh minh họa và lời. Thời gian xây dựng, hoàn thiện bản thảo sách có thể kéo dài cả năm, thậm chí lâu hơn. Như với Hành trình Đông A, Trần Tuyết Hàn đã phải dành thêm gần hai năm làm việc với biên tập viên mới có thể cho ra đời một ấn bản sách hoàn thiện. Một đại diện làm sách nói rằng, nếu không kiên nhẫn, tác giả có thể rất dễ bỏ cuộc. Nhưng một khi đã kiên trì, thì nói như Trần Tuyết Hàn “đó là một quá trình gian nan nhưng rất tuyệt”.

“Chúng tôi đánh giá cao các đồ án tốt nghiệp ở tính sáng tạo, sự mới lạ và đầu tư nghiêm túc. Các ưu thế của sức trẻ này mang đến nét tích cực cho thị trường sách trong nước hiện nay” - nhà văn Phan Hồn Nhiên nói thêm. Các đơn vị xuất bản đã và đang rộng cửa đón chào sinh viên ngành mỹ thuật và thiết kế. Sự gặp gỡ giữa các đơn vị xuất bản và các tác giả sinh viên đến cả từ hai phía: các tác giả sau khi báo cáo tốt nghiệp có mong muốn được xuất bản, đưa đồ án trở thành tác phẩm đến với đông đảo bạn đọc. Bên cạnh đó, đội ngũ biên tập viên cũng tìm kiếm từ các kênh, các nguồn khác nhau, phát hiện những đồ án giàu sáng tạo có thể phát triển thành bản thảo tiềm năng. 

Nâng tầm sản phẩm từ đồ án thành sách cũng chính là một phần “hồ sơ năng lực” của các tác giả trẻ. Và đó cũng có thể là tiền đề cho các dự án sau này. Điều đáng mừng hơn cả, chính là thị trường sách ngày càng có thêm nhiều ấn phẩm chất lượng, bắt đầu từ năng lượng sáng tạo và nhiệt huyết của những gương mặt trẻ. 

Lê Mậu Lâm