Đình chỉ học tập có là "liều thuốc" triệt tiêu bạo lực học đường?

TS. Võ Văn Nam - nguyên Trưởng khoa Tâm lý, Trường ĐH Sư phạm TPHCM - nhìn nhận, các quy định hiện hành của Bộ GD-ĐT về kỷ luật học sinh vẫn cho phép nhà trường đình chỉ, tạm dừng học tập có thời hạn học sinh, thế nhưng không có nghĩa là khuyến khích nhà trường áp dụng hình thức này. Trước khi áp dụng hình thức kỷ luật, nhà trường cần phải giáo dục học sinh bằng hình thức khác để các em nhận thức được hành vi sai phạm của mình. Nghĩa là tạo cho các em sức tự đề kháng, chứ không phải là dùng biện pháp mạnh.

“Học sinh hành xử bạo lực là khi các em đang mất phương hướng, hành động theo bản năng. Kỷ luật nghiêm khắc, đình chỉ học tập chưa phải là giải pháp tốt giải quyết bạo lực học đường. Thậm chí, khi đình chỉ học tập có thời hạn vô tình lại đẩy các em “cách ly” với môi trường lớp học, nhà trường, bạn bè, thầy cô; chối bỏ trách nhiệm giáo dục học sinh, đẩy trách nhiệm đó về xã hội”. 

Học sinh phải tìm thấy niềm vui khi đến trường

Theo ông, trong mỗi câu chuyện bạo lực học đường, trước hết học sinh cần được lắng nghe, thấu hiểu hoàn cảnh đẩy đưa các em đến bạo lực, để từ đó nhà trường, thầy cô cùng giải quyết tận gốc rễ của bạo lực. Tuy nhiên, trong xử lý bạo lực học đường hiện nay vấn đề tư vấn tâm lý học sinh dường như đang bị bỏ trống.

“Răn đe ở đây không phải là nhà trường làm cho các em khiếp sợ mà là cần làm cho các em nhận ra đúng, sai. Nhà trường cần phải giáo dục các em về nhận thức để các em hành động nhân văn, chứ nếu làm các em khiếp sợ bởi kỷ luật thì sẽ càng lún sâu vào vòng lẩn quẩn, các em không thấy hướng đi, không tìm thấy hạnh phúc trong môi trường giáo dục. Nhà trường cần phải mạnh dạn đối diện để giúp các em vượt qua cơn khủng hoảng, bởi vì trường học là nơi để các em có môi trường giáo dục tốt nhất. Chỉ khi đã áp dụng tất cả các giải pháp giáo dục mà không thành công thì bất đắc dĩ mới dùng đến biện pháp đình chỉ học tập để chặn đứng hậu quả lây lan” - TS. Võ Văn Nam phân tích.

Theo TS. Võ Văn Nam, hành xử của học sinh hiện nay phản ánh hành xử của xã hội nói chung khi các em tiếp nhận một cách vô thức, cảm tính những hành vi từ gia đình, xã hội, thầy cô giáo. Do vậy, ngăn chặn bạo lực học đường là cần ngăn chặn từ chính gốc rễ của vấn đề, đó là an toàn xã hội.

Sở dĩ hiện nay nhiều trường cảm thấy lúng túng khi xử lý bạo lực học đường là vì nhiều nhà quản lý giáo dục nóng lòng muốn giải quyết vấn đề hiện có. Trong khi vấn đề lại có nguyên nhân dai dẳng từ xã hội thì làm sao một sớm một chiều giải quyết được. Cho nên, càng nóng lòng, càng dùng biện pháp mạnh thì bạo lực lại càng bùng phát một cách mạnh mẽ do phản ứng dây chuyền. Nhà trường phải làm sao để học sinh cảm nhận được tình yêu thương từ phía người lớn, từ thầy cô, bạn bè. Chính trách nhiệm và tình yêu thương sẽ triệt tiêu bạo lực học đường. 

ThS Vũ Kim Xuyến - giảng viên Tâm lý học, Phân viện miền Nam - Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam, khẳng định, áp dụng hình phạt đối với học sinh bạo lực học đường là phải có, nhưng đình chỉ học sinh một vài tuần học không phải là giải pháp căn cơ giải quyết bạo lực học đường. 

Cô, trò Trường THCS Nguyễn Du (quận 1)

Bà nêu rõ: "Nguyên tắc giáo dục là cần phải đi từ thấp đến cao, bao gồm cả trong kỷ luật học sinh. Tạm đình chỉ học tập một vài tuần học đối với các em sẽ không giải quyết được vấn đề gì với bạo lực học đường, có khi còn ảnh hưởng đến việc học của các em. Khi các em đang gặp phải vấn đề tâm lý mà chính nhà trường lại tách biệt các em ra khỏi cộng đồng lớp học thì có thể các em còn lún sâu hơn nữa… Để đẩy lùi bạo lực học đường thì cần cả quá trình, cần sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chứ không thể chỉ giải quyết các sự vụ". 

Theo ThS Vũ Kim Xuyến, từ chính các trường đào tạo sư phạm, chương trình đào tạo cần phải thay đổi. Trước đây, môn tâm lý giáo dục và giáo dục học được coi là môn học có thời gian và lượng kiến thức nhiều nhất trong đào tạo giáo viên, và là môn thi tốt nghiệp của sinh viên sư phạm. Song hiện nay môn học này lại bị chia ra manh mún. Do vậy, giáo viên khi ra trường giảng dạy xử lý các tình huống thực tế dễ lúng túng… Cạnh đó, mối quan hệ ứng xử trong trường học giữa giáo viên với giáo viên, giáo viên với học sinh, gia đình cũng phải có sự chuẩn mực để học sinh soi vào hành vi của mình. 

Q.Trung