Đỉnh cao của... phức tạp

Ngồi đánh cờ với một vị cao niên, bác nói con người đi theo quy luật từ đơn giản đến phức tạp, từ phức tạp đến giản đơn. Tôi tóm con mã của bác xong mới ngẩng lên nhìn bác và thắc mắc sao bác nói thế. Bác nhìn con mã trong tay tôi, đôi mắt có vẻ tiếc. Chép miệng, thở dài: Đời chẳng thế còn gì?

Bác nói thuở nhỏ sống dựa vào ba mẹ nên cuộc đời đơn giản nhiều khi thấy nhàm chán, nên lúc ấy ước lớn thật nhanh. Ngày ăn ba bữa, quần áo mặc cả ngày, đi học, đi chơi, phụ giúp gia đình. Tối ăn xong leo lên giường, đặt lưng ngủ khò. Suy nghĩ trẻ con cũng tinh gọn và cực kỳ đơn giản. Vui thì cười, sợ thì khóc, không vừa lòng thì lăn ra ăn vạ. Nhưng lớn lên rồi, con người ta bắt đầu phức tạp hóa mọi vấn đề.

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

Mà lạ, xã hội của người trưởng thành thích người phức tạp và chê bai người giản đơn. Chẳng phải có câu “nước trong quá không có cá, người tốt quá không ai chơi”. Nào thì anh ấy đẹp trai nhưng nói chuyện hơi nhàm chán. Nào cô ấy xinh đấy nhưng có vẻ không giỏi giao tiếp.

Sự đơn giản bị kỳ thị, nhường chỗ cho sự phức tạp. Trưởng thành nhiều toan tính. Nghĩ trăm phương, ngàn kế để kiếm được thật nhiều tiền. Mua nhà, mua xe, lấy vợ, sinh con. Gia đình nhỏ ấy còn phải lo đi đối nội, đối ngoại đã đủ phờ râu, lại còn phải trông chừng hàng xóm. Thấy hàng xóm giàu lên nhanh chóng mà mình vẫn nghèo là ghen tỵ.

Đi làm, thấy người ta thăng chức ầm ầm, mình vẫn giậm chân tại chỗ, tối về ăn không ngon, ngủ không yên, than thân trách phận. Đôi khi tức vẫn phải tươi cười, ghét cũng phải thốt ra lời dịu dàng, bực phải nuốt cục tức vào trong. Tự mình sống trong muôn vàn sự phức tạp vừa có lý vừa phi lý. Tự mình làm khổ mình, khiến mình trầm cảm vì bao nhiêu nỗi lo lắng ngày ngày chất cao.

Thế rồi tạo hóa xoay vần. Già, thấy đời vô thường, đi từ phức tạp về giản đơn. Bác sĩ chuẩn đoán bệnh, nói rằng ngày xưa nhậu nhiều quá nên gan, thận gần hỏng cả rồi. Hậu quả thức khuya, hút thuốc lá, suy nghĩ nhiều nên phổi rỗng hết cả rồi. Anh này yêu nhiều, hay ghen, tim suy chẳng sống được mấy. Lúc này ham sống sợ chết.

Gần hết đời người mới nhận ra: hóa ra chẳng có gì bằng sức khỏe. Mỗi bữa ăn đạm bạc để tiêu hóa không bị rối loạn. Bạc đầu rồi mới học cách tự tiêu hóa nỗi buồn, tiêu hóa niềm đau và cả sự bực tức. Mỗi ngày nghĩ ít đi, sở hữu ít đi, đơn giản hóa mọi chuyện để sống vui, sống khỏe. Loanh quanh ở nhà trồng rau, nuôi gà, ngày ăn 3 bữa, điềm nhiên mà sống.

Sống trọn đời người, trải qua bao biến cố mới nhận ra đỉnh cao của phức tạp chính là đơn giản. Bác cười khà khà, chiếu tướng. Tôi thua. Nhưng tôi đã học một bài học quý giá “sống đơn giản cho đời thanh thản”.

Nguyễn Thắm