Điều tra tham nhũng chậm do… khó thu thập chứng cứ

Còn e ngại đấu tranh với tham nhũng

Một trong các vụ án được dư luận đặc biệt quan tâm - vụ Dương Thanh Cường và đồng phạm liên quan đến Ngân hàng Phương Nam và Trầm Bê - đã được đưa ra xét xử và tuyên án cuối tuần qua.

Ông Trầm Bê hầu tòa ngày 30/7 - Ảnh: Báo Pháp Luật TPHCM

Cụ thể, chiều 30/7, Tòa án nhân dân (TAND) TPHCM đã tuyên phạt ông Dương Thanh Cường 16 năm tù, buộc bồi thường 505 tỷ đồng thiệt hại cho Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), ông Trầm Bê (cựu Phó chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Phương Nam, đã sáp nhập vào Sacombank tháng 9/2015) 3 năm tù, tổng hợp hình phạt bản án trước thành 7 năm tù. Tám bị cáo khác nguyên là cán bộ Ngân hàng Phương Nam lần lượt lĩnh từ một năm tù treo đến 5 năm rưỡi tù ở.

Theo TAND TP.HCM, vụ án trên là một trong các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương, Ban Nội chính Trung ương Đảng và Ban Nội chính Thành ủy TPHCM theo dõi, chỉ đạo, trong đó bao gồm vụ án Nguyễn Hữu Tín và đồng phạm bị truy tố về tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát, lãng phí” tại nhà, đất số 15 Thi Sách, phường Bến Nghé, quận 1.

Đây là vụ án liên quan đến các bị cáo nguyên là phó chủ tịch, các cán bộ công tác tại UBND TPHCM, Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, do Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao chuyển cho TAND TPHCM thụ lý. Tòa đã tuyên án cuối năm 2019 và hiện đang trong thủ tục kháng cáo.

UBND TPHCM cho biết, tham nhũng có thể xảy ra ở mọi ngành, lĩnh vực, địa phương, đơn vị. Các giải pháp phòng ngừa đã được các cấp, ngành triển khai nhưng hiệu quả chưa đồng bộ. Việc công khai, minh bạch của cơ quan, đơn vị về thu, chi tài chính, mua sắm, quản lý tài sản công, đầu tư xây dựng cơ bản, đất đai… còn hạn chế, thiếu sót. Đặc biệt, tiến độ xử lý tin tố giác tội phạm và công tác điều tra, khởi tố, xét xử các vụ việc, vụ án tham nhũng còn chậm. Một số cơ quan, đơn vị chưa quan tâm giải quyết đơn thư tố cáo của công dân, chưa chủ động kiểm tra, thanh tra phòng, chống tham nhũng. 

Theo UBND TPHCM, tiến độ điều tra các vụ án, vụ việc tham nhũng còn chậm là do hầu hết đều rất phức tạp, hành vi sai phạm đã xảy ra từ nhiều năm trước nên việc thu thập tài liệu, chứng cứ gặp nhiều khó khăn; lực lượng điều tra viên mỏng, phải thụ lý cùng lúc nhiều vụ án, tố giác, tin báo về tội phạm khác; cán bộ, công chức và người dân vẫn e ngại, cả nể, chưa kiên quyết trong đấu tranh, góp ý, phê bình, phản ánh, nên việc tiếp cận thông tin và hiệu quả phát hiện, đấu tranh với hành vi tham nhũng chưa cao.

Án tham nhũng, kinh tế gây thất thoát lớn

Theo báo cáo của UBND TPHCM, trong sáu tháng đầu năm 2020, toàn thành phố thực hiện 149 cuộc thanh tra hành chính tại 329 đơn vị, đã ban hành kết luận thanh tra 97 cuộc và tiếp tục thực hiện 52 cuộc; qua đó, phát hiện 70/329 đơn vị có sai phạm, kiến nghị thu hồi hơn 103,3 tỷ đồng, xử lý hành chính 40 tập thể và 115 cá nhân. 

Siêu dự án treo Khu công nghiệp Phong Phú, huyện Bình Chánh gần 20 năm phơi sương - Ảnh: Hồng Phúc

Đáng chú ý, cơ quan thanh tra đã chuyển cơ quan điều tra bốn vụ, gồm vụ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng kỹ thuật Khu công nghiệp Phong Phú (huyện Bình Chánh); việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại Tổng công ty Công nghiệp - in - bao bì Liksin; công trình xây dựng tại ấp Thới Tây 1, xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn; việc sử dụng kinh phí trong công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình của Thanh tra huyện Hóc Môn.

Trong sáu tháng đầu năm 2020, Công an TPHCM thụ lý điều tra 20 vụ án tham nhũng với 21 bị can, tổng số tiền thiệt hại hơn 957 tỷ đồng, đã thu hồi gần 684 tỷ đồng. Qua thụ lý đơn thư, tin báo tố giác tội phạm có dấu hiệu tham nhũng, công an đã điều tra 43 vụ và đã ra quyết định khởi tố ba vụ, không khởi tố ba vụ, chuyển đơn vị khác theo thẩm quyền hai vụ, nhập chung hai vụ vào vụ án đã khởi tố trước và tạm đình chỉ điều tra sáu vụ. Bên cạnh một vụ do nguyên đơn xin rút, hiện công an tiếp tục xác minh 26 vụ.

Viện Kiểm sát nhân dân TPHCM cũng cho biết, trong sáu tháng đầu năm, đã thụ lý sáu vụ án tham nhũng, kinh tế với 15 bị can, thụ lý kiểm sát việc thu hồi tài sản tham nhũng 108 vụ với gần 53.215 tỷ đồng (án tham nhũng chiếm 25 vụ với gần 5.658 tỷ đồng). Trong đó, viện thi hành xong tám vụ với hơn 7.522 tỷ đồng, chiếm 15,29%.

Tính từ ngày 1/12/2019 đến 31/5/2020, TAND TPHCM đã thụ lý 15 vụ với 52 bị cáo liên quan đến các tội phạm về tham nhũng, chức vụ; đã đưa ra xét xử sáu vụ với 23 bị cáo, đồng thời trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát nhân dân TPHCM bốn vụ (11 bị cáo), hiện còn tồn năm vụ (18 bị cáo). 

Quốc Ngọc