Điều gì xảy ra khi Quốc hội Mỹ đồng ý luận tội Tổng thống Trump?

Các khiếu nại xuất phát từ cộng đồng tình báo tập trung vào cuộc điện thoại vào tháng 7, trong đó ông Trump liên tục gây áp lực với tổng thống Ukraine để điều tra về Hunter Biden, con trai của cựu Phó Tổng thống Joe Biden, một trong những đối thủ chính trị lớn của ông Trump.

Một số nhà lập pháp Dân chủ cho biết họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc cố gắng luận tội Trump nếu ông gây áp lực với một nhà lãnh đạo nước ngoài để gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử ở Mỹ.

Đa số ghế trong số 235 thành viên đảng Dân chủ tại Hạ viện ủng hộ một cuộc điều tra luận tội khác dựa trên báo cáo trước đây của công tố viên đặc biệt Robert Mueller, đồng thời nêu ra 10 tình huống mà ông Trump cố gắng sa thải ông Mueller hoặc cản trở cuộc điều tra.

Bà Nancy Pelosi (trái) cho biết Hạ viện sẽ tiến hành quy trình luận tội Tổng thống Trump.

Tổng thống Trump thừa nhận rằng ông đã thảo luận về Hunter Biden với tổng thống Ukraine, nhưng cam đoan rằng cuộc gọi “hoàn toàn phù hợp”.

Các cuộc thăm dò dư luận tiếp tục cho thấy cử tri chia rẽ mạnh mẽ về việc loại bỏ Tổng thống thông qua quy trình luận tội. Chủ tịch Hạ viện - bà Nancy Pelosi – cũng phản đối ý kiến luận tội trừ phi các nhà điều tra tìm thấy bằng chứng mạnh mẽ về hành vi sai trái của ông Trump.

Dù vậy, sau đây là cách quá trình luận tội hoạt động.

Quá trình luận tội có thể dẫn đến phế truất Tổng thống

Những người sáng lập nước Mỹ tạo ra văn phòng của Tổng thống, nhưng sợ rằng quyền lực của nó có thể bị lạm dụng. Vì vậy, họ đưa việc luận tội vào thành một phần trung tâm của Hiến pháp.

Hiến pháp trao cho Hạ viện quyền lực luận tội duy nhất; và Thượng viện quyền phán xét mọi luận tội; và Chánh án của Tòa án Tối cao có nhiệm vụ chủ trì các phiên tòa luận tội tại Thượng viện. Tổng thống có thể bị bãi nhiệm vì tội phản quốc, hối lộ, hoặc các tội ác khác. Dù chưa có định nghĩa chính xác về các tội nêu trên.

Chưa từng có Tổng thống Mỹ nào bị loại bỏ do kết quả trực tiếp của việc luận tội. Tổng thống Richard Nixon, đã từ chức trước khi ông có thể bị bãi nhiệm. Tổng thống Andrew Johnson và Bill Clinton từng bị Hạ viện luận tội, nhưng không bị Thượng viện kết án.

Các bước luận tội Tổng thống

Cuộc luận tội bắt đầu tại Hạ viện, bao gồm tranh luận và bỏ phiếu về việc có nên đưa ra cáo buộc chống lại Tổng thống hay không thông qua nghị quyết luận tội, hoặc các bài viết luận tội bởi 435 thành viên từ Hạ viện.

Nếu Hạ viện chấp thuận một nghị quyết như vậy, phiên tòa sẽ tổ chức tại Thượng viện. Thành viên Hạ viện đóng vai trò là công tố viên; các thượng nghị sĩ với tư cách là hội thẩm; chánh án của Tòa án Tối cao Mỹ chủ tọa. Để kết án và bãi nhiệm một Tổng thống, hai phần ba thành viên Thượng viện (gồm 100 ghế) phải cùng nhất trí. Điều này chưa bao giờ xảy ra.

Lưỡng viện Mỹ tại Washington bao gồm Thượng viện (The Senate) và Hạ viện (The House of Representatives)

Tình hình hiện tại

Hạ viện Mỹ đang có 235 thành viên từ đảng Dân chủ, 199 thành viên từ đảng Cộng hòa và 1 của đảng độc lập. Do đó, đảng Dân chủ có thể luận tội ông Trump mà không cần sự hỗ trợ của đảng Cộng hòa. Năm 1998, khi đảng Cộng hòa chiếm đa số ghế, Hạ viện đã đồng ý luận tội ông Clinton, một thành viên đảng Dân chủ.

Thượng viện hiện có 53 ghế thuộc đảng Cộng hòa, 45 ghế thuộc đảng Dân chủ và 2 ghế thuộc đảng độc lập nhưng thường bỏ phiếu theo đảng Dân chủ. Việc kết án và loại bỏ tổng thống cần ít nhất 67 phiếu bầu. Vì vậy, để ông Trump rời Nhà Trắng, ít nhất 20 thành viên đảng Cộng hòa cùng với tất cả các thành viên từ đảng Dân chủ và độc lập sẽ phải bỏ phiếu chống lại ông.

Ai sẽ thay thế ông Trump điều hành nước Mỹ nếu cuộc luận tội thành công ?

Trong trường hợp “điều không thể” xảy ra, Thượng viện sẽ kết án ông Trump, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ trở thành Tổng thống trong phần còn lại của nhiệm kỳ, kết thúc vào ngày 20/1/2021.

Tấn Vĩ (Theo Reuters)