Điện ảnh Ma-rốc và kỷ nguyên mới

Đạo diễn và nhà biên kịch Mustapha Derkaoui cùng tác phẩm About Some Meaningless Events (tạm dịch Những sự kiện vô nghĩa) năm 1974, từng gây tiếng vang lớn tại buổi công chiếu ở Paris, vì phản ánh chân thật tình cảnh bạo lực kéo dài do thiếu thốn xã hội tại quê nhà.

Đạo diễn Ma-rốc Zineb Wakrim cùng tấm áp phích cho phim ngắn Ayyur (Mặt trăng) giành chiến thắng tại Cannes với giải thưởng dành cho sinh viên, La Cinef

Hay đạo diễn đa tài, kiêm nhà thơ và tiểu thuyết gia lừng danh Ahmed Bouanani cùng tác phẩm nổi tiếng nhất của ông vào năm 1979: Mirage (tạm dịch Ảo ảnh), được nhận định là tác phẩm tiên phong hình thành nên phong cách điện ảnh của Ma-rốc thể loại chính kịch. Bộ phim còn được Liên hoan phim Quốc tế Dubai lần thứ 10 nêu tên trong danh sách 100 bộ phim Ả Rập hay nhất mọi thời đại.

Sau đó, nền điện ảnh Ma-rốc tiếp tục dấu ấn của mình trong nền điện ảnh thế giới, nổi bật với loạt phim được giới chuyên gia đánh giá cao như A Thousand Months năm 2003 của diễn viên Faouzi Bensaidi chỉ đạo dàn dựng. Hay nhà sản xuất điện ảnh, Nabil Ayouch với tác phẩm Horses of God năm 2012, hay gần đây là The Blue Caftan năm 2022 của đạo diễn Maryam Touzani - người đã nhận vô số lời khen từ các nhà phê bình cũng như khán giả trước đó từ bộ phim Adam vào năm 2019.

Nhận thấy sự phát triển vượt bậc trong hai thập kỷ qua, Ma-rốc đã chi 60 triệu dirham (khoảng 5,5 triệu euro) hàng năm kể từ 2012 để hỗ trợ truyền thông và thúc đẩy nền điện ảnh của quốc gia.

Asmaa El Alaoui, giám đốc trường điện ảnh ISCA ở Rabat, cho biết những thành công mới nhất của đất nước tại Cannes là một sự khích lệ to lớn để các đạo diễn Ma-rốc bắt đầu cuộc hành trình của mình trong nền công nghiệp điện ảnh.

Tháng trước, đánh dấu bước tiến vượt bậc trong nền điện ảnh Ma-rốc, khi một thế hệ các nhà làm phim trẻ tuổi giành 3 giải thưởng danh giá trong màn ra mắt tại Liên hoan phim Cannes của Pháp.

Đạo diễn Kamal Lazraq, người có bộ phim Hounds đã giành được giải thưởng hạng mục Un Certain Regard tại Liên hoan phim Cannes

Nhà phê bình phim Bilal Marmid, người đã đưa tin về liên hoan kéo dài hai tuần ở Riviera, chia sẻ nhận định: “Các bộ phim Ma-rốc được chiếu tại Cannes xứng đáng được công nhận là những bộ phim hay nhất trong lịch sử điện ảnh Ma-rốc”.

Đạo diễn Asmae El Moudir, 32 tuổi, gặt hái thành công ở vai trò đạo diễn bộ phim Kadib Abyad (tạm dịch Lời nói dối lớn nhất) trong hạng mục Un Certain Regard.

Bộ phim tài liệu nói về quá khứ bị vùi lấp của gia đình cô trong những năm lãnh đạo của Vua Hassan II, giai đoạn từ những năm 1960 đến những năm 1980 đặc trưng bạo lực và những cuộc đàn áp của nhà nước đối với những người bất đồng chính kiến và nhà hoạt động dân chủ.

Để khắc họa rõ nét về giai đoạn khủng hoảng ấy, nhà làm phim đã xây dựng một bối cảnh thu nhỏ, tái hiện lại khu phố thời thơ ấu của Moudir ở Casablanca, thuật lại câu chuyện của gia đình cô trong bối cảnh đình công của người dân trước sự tăng giá vô lý của lương thực, và cuộc đàn áp đẫm máu vào tháng 6 năm 1981.

“Tôi mất 10 năm để xây dựng bộ phim này, giấc mơ của tôi đã trở thành hiện thực khi được tham dự Cannes, và tuyệt vời hơn khi đoạt được giải thưởng danh giá này. Đây cũng có thể là lối thoát của tôi khỏi ký ức khủng khiếp về thời thơ ấu ấy” - đạo diễn Moudir chia sẻ với báo giới.

Cùng lúc đó, đạo diễn Kamal Lazraq, 38 tuổi, cũng gây được tiếng vang với bộ phim điện ảnh đầu tay Les Meutes (tạm dịch Chó săn) kể về một đêm tồi tệ ở vùng ngoại ô thành phố Casablanca khi hai cha con (được hai diễn viên nghiệp dư Ayoub Elaid và Abdellatif Masstouri thủ vai) cố gắng phi tang một xác chết sau một vụ bắt cóc bất thành.

“Tuy là diễn viên nghiệp dư, nhưng cả Ayoub và Abdellatif là nhân tố chính khiến cho bộ phim thêm tính chân thật và mãnh liệt hơn, dựa vào những những kinh nghiệm từ cuộc sống của họ. Sau buổi công chiếu, tôi cũng như đoàn làm phim rất vui khi các nhà phê bình cảm nhận được rõ các giá trị ẩn trong bộ phim” - đạo diễn Lazraq chia sẻ. Anh cũng đồng thời nhấn mạnh cả quá trình bấm máy “dài hơi và gặp rất nhiều khó khăn”.

Đạo diễn Asmae El Moudir sử dụng những con rối nhỏ vào quá trình dàn dựng bộ phim Kadib Abyad

Cuối cùng là vị đạo diễn trẻ tuổi nhất - Zineb Wakrim - người đã được trao giải ba trong giải thưởng điện ảnh sinh viên La Cinef cho bộ phim ngắn Ayyur (tạm dịch Mặt trăng) khi chỉ mới tròn 22 tuổi. Thời lượng phim chỉ vỏn vẹn 13 phút, khắc họa lại quyết tâm vượt qua hoàn cảnh của hai thiếu niên mắc một căn bệnh di truyền hiếm gặp, được gọi là "những đứa trẻ của mặt trăng" do rất nhạy cảm khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

“Việc công chiếu bộ phim Ayyur ở Liên hoan Cannes được ví như “một thắng lợi” cho những người trẻ ở Ma-rốc dám mơ ước và dám dấn thân vào nền điện ảnh thế giới”, Wakrim - sinh viên tốt nghiệp trường Cao học về Nghệ thuật tạo hình Marrakech - chia sẻ.

“Những thành công ở Cannes chứng minh cho ta thấy, không ước mơ nào là không thể thực hiện. Giờ đây, với quyết tâm, sự kiên nhẫn và niềm đam mê cháy bỏng, không gì là không thể” - Asmaa El Alaoui nói.

Tuấn Huy (theo Japantoday)