Điểm sáng văn hóa - nghệ thuật TPHCM trong năm 2023

Ấn tượng với lễ hội sông nước TPHCM

Việc khai thác tiềm năng sông nước từ lâu đã được đề cập trong chính sách phát triển của TPHCM. Lễ hội sông nước TPHCM lần đầu ra đời (từ ngày 4 - 6/8) cũng nhằm mục tiêu này.

Trong suốt những ngày diễn ra lễ hội, người dân, du khách được trải nghiệm nhiều hoạt động thú vị như: không gian trên bến dưới thuyền; trình diễn nghệ thuật truyền thống, dân gian; trình diễn nghệ thuật chiếu sáng dù lượn trên cao; biểu diễn ván phản lực…

Điểm nhấn không thể bỏ qua của lễ hội chính là chương trình biểu diễn nghệ thuật Sài Gòn - Dòng sông kể chuyện. Tận dụng không gian sông nước, chương trình tái hiện sự phát triển của Gia Định - Sài Gòn - TPHCM qua hơn 300 năm, với 5 chương. Chương trình quy tụ hơn 600 diễn viên, nghệ sĩ tham gia, kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật.

Công chúng đã có dịp nhìn lại nét văn hóa xưa của người phương Nam chân chất, mộc mạc; thấy được sự phát triển vượt bậc của thành phố. 

Lễ hội lần đầu được tổ chức khá thành công. Các giá trị văn hóa rất lớn của yếu tố này vẫn còn nhiều điều cần được khai thác đi vào chiều sâu, mang đến những trải nghiệm thật và gần gũi hơn nữa cho công chúng. Chương trình biểu diễn Sài Gòn - Dòng sông kể chuyện được xác định sẽ phục vụ công chúng thường xuyên.

Chương trình biểu diễn nghệ thuật Sài Gòn - Dòng sông kể chuyện - ẢNH: H.T.

Điểm đến lý tưởng của các sự kiện văn hóa 

Với điều kiện giao thông, cơ sở vật chất thuận lợi, cộng với quy mô thị trường lớn, TPHCM luôn là điểm đến được nhiều đơn vị tổ chức lựa chọn.

TPHCM cũng tạo điều kiện tối đa để các sự kiện văn hóa, giải trí được tổ chức tại đây, thúc đẩy sự phát triển chung. Tuần lễ văn hóa - du lịch Điện Biên và các tỉnh Tây Bắc diễn ra hồi đầu tháng Mười hai mang đến nhiều nét văn hóa thú vị cho người dân tại TPHCM thưởng thức. 

TPHCM cũng là nơi diễn ra các sự kiện âm nhạc sôi động bậc nhất. Lễ hội âm nhạc GENFest 2023, tại TP Thủ Đức quy tụ hơn 30.000 khán giả, với sự góp mặt của: Lee Hyori, Zion.T, Bray, Mono, Grey D, Wren Evans, Pháo, Obito. 2 đêm diễn của nhóm Westlife tại sân vận động Thống Nhất cũng thu hút khoảng 30.000 người. 

Ngoài ra, một loạt ngôi sao, nhóm nhạc đình đám cũng chọn TPHCM làm điểm đến cho các buổi biểu diễn, gặp gỡ người hâm mộ như: nhóm Super Junior, diễn viên Lee Jong Suk, BamBam, Sohu (EXO)… Một số ca sĩ, nhóm nhạc Thái Lan cũng bắt đầu nhận thấy tiềm năng từ thị trường Việt, cụ thể là TPHCM, như: Engfa Waraha, Patrick Nattawat…

Các cuộc thi nhan sắc quốc tế như: Miss Grand International - Hoa hậu Hòa bình Quốc tế, Miss Earth - Hoa hậu Trái đất, sau hành trình khám phá các tỉnh, thành, cũng chọn TPHCM là nơi diễn ra các hoạt động quan trọng nhất, đêm chung kết. Các đêm thi đều tạo được tiếng vang với khán giả quốc tế nhờ chất lượng tốt, quy mô lớn. 

Việc TPHCM trở thành điểm đến lý tưởng cho các sự kiện này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực văn hóa, giải trí mà còn cả lĩnh vực du lịch. 

Liên hoan âm nhạc Quốc tế TPHCM HÒ ZÔ 2023

3 đêm diễn của Hò Zô 2023 (từ 22 - 24/12) ở phố đi bộ Nguyễn Huệ đã thu hút hàng ngàn khán giả xem trực tiếp. Có hơn 100 nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế tham dự. 

Điểm nổi bật có thể thấy là ban tổ chức chú tâm đến đối tượng khán giả trẻ, khi lựa chọn những nghệ sĩ có âm nhạc sôi động, phù hợp với không khí lễ hội hoặc những gương mặt trẻ đang được yêu thích, có người hâm mộ đông.

Ban tổ chức cũng tạo điều kiện cho những “tân binh” được tiếp cận số đông khán giả. Đây cũng là nguồn lực kế cận nhằm phát triển nhạc Việt trong tương lai. Tuy nhiên, một số ca sĩ cần chú trọng rèn luyện kỹ thuật, để việc hát live được tốt hơn. 

Những hoạt động bên lề cũng thu hút nhiều người tham gia. Năm nay, để quảng bá tốt hơn cho lễ hội, ban tổ chức đã có những cuộc thi, đêm trình diễn từ trước đó vài tháng. Đây cũng là nỗ lực đáng ghi nhận. 

Sau 3 mùa, Hò Zô đã tạo được dấu ấn nhất định, nhưng làm sao để duy trì sức hút cũng như mở rộng quy mô trong thời gian tới là vấn đề cần đầu tư nhiều công sức. Bên cạnh đó, việc làm sao để có thể quảng bá, thu hút du khách quốc tế đến TPHCM trong dịp này cũng là điều cần được chú trọng trong thời gian tới.

Không gian Lễ hội âm nhạc quốc tế TPHCM Hò Zô 2023 - Ảnh do ban tổ chức cung cấp

TPHCM tổ chức liên hoan phim ngắn 

Liên hoan phim (LHP) ngắn lần thứ nhất TPHCM tổ chức từ ngày 27 - 29/10. Ngoài việc lần đầu TPHCM có một LHP ngắn thì sự kiện còn diễn ra trong bối cảnh thành phố vừa ban hành đề án Phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030, trong đó xác định ngành công nghiệp điện ảnh là trọng tâm. Vì vậy, sự kiện nhanh chóng thu hút sự quan tâm của nhiều nhà làm phim và công chúng yêu điện ảnh.

LHP đã nhận 96 tác phẩm dự thi, trong đó có 60 phim truyện, 23 phim tài liệu và 13 phim hoạt hình. Các bộ phim đều thể hiện sự đa dạng, phong phú, sáng tạo, thể hiện mảng màu sinh động nhiều góc cạnh của cuộc sống. Trong khuôn khổ của LHP còn có tọa đàm “Sức mạnh của phim ngắn trong thúc đẩy biến đổi, phát triển xã hội tại TPHCM” và các chương trình giao lưu, gặp gỡ giữa các thế hệ làm phim gạo cội với các nhà làm phim trẻ; phát hành kỷ yếu LHP.

LHP ngắn TPHCM lần thứ nhất được định hướng là sự kiện điện ảnh chuyên nghiệp tổ chức 2 năm 1 lần, nhằm khuyến khích sự sáng tạo, phát huy tiềm lực trong làm phim ngắn, tôn vinh các tác phẩm đặc sắc, giàu giá trị nghệ thuật, tính nhân văn, thể hiện tinh thần và phẩm chất con người Việt Nam.

Cùng với LHP quốc tế TPHCM lần đầu tổ chức vào năm 2024 và LHP Việt Nam lần thứ 24 - 2025, LHP ngắn này được xem là bước cơ bản, nền tảng, mang tính tổng thể nhằm cụ thể hóa chiến lược xác định ngành công nghiệp điện ảnh là trọng tâm trong đề án Phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030.

Ban tổ chức trao giải cho 4 tác giả đạt giải Vàng Liên hoan phim ngắn TPHCM lần thứ nhất, năm 2023

Khánh thành Đường sách TP Thủ Đức

Đường sách TP Thủ Đức (tọa lạc tại đường Hồ Thị Tư, phường Hiệp Phú) được khánh thành và chính thức đi vào hoạt động là một trong những sự kiện nổi bật, được quan tâm của ngành xuất bản vào dịp cuối năm 2023.

Suốt tuần lễ sau khai mạc, Đường sách TP Thủ Đức đã tổ chức rất nhiều chương trình, hoạt động sôi nổi, thu hút sự tham gia của đông đảo bạn đọc. Một mặt, đây là mô hình nhân rộng thành công và có ý nghĩa từ Đường sách TPHCM; mặt khác, Đường sách TP Thủ Đức trở thành không gian vui chơi, giải trí, tôn vinh văn hóa đọc.

Biểu tượng hoa hướng dương được đặt tại đây cũng là biểu tượng của thành phố phía đông: mang ý nghĩa năng động, thân thiện và luôn hướng về phía trước. 

Diện mạo văn hóa cũng như sự sôi động của một thành phố văn minh, hiện đại được nhìn thấy từ các sự kiện văn hóa - nghệ thuật, các không gian công cộng và sinh hoạt văn hóa của người dân. Đường sách TP Thủ Đức đã hòa cùng không gian văn hóa của thành phố, góp phần tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa đọc.

Sự đầu tư gian hàng của các đơn vị làm sách, làm giáo dục và sự quan tâm của người dân, học sinh - sinh viên dành cho Đường sách TP Thủ Đức cho thấy một tín hiệu khả quan, đầy kỳ vọng. Đường sách TP Thủ Đức hứa hẹn không chỉ là không gian văn hóa đọc mà sẽ còn là một điểm nhấn, là cầu nối gắn kết với các hoạt động văn hóa, du lịch cho thành phố mới.

Biểu tượng hoa hướng dương tại Đường sách TP Thủ Đức, đây cũng là biểu tượng của thành phố phía đông - Ảnh: Diễm Mi

Triển lãm nghệ thuật Mộng Viễn Đông

Giữa tháng 8/2023, Sotheby’s - hãng đấu giá nổi tiếng thế giới - tổ chức triển lãm mang tên Mộng Viễn Đông tại TPHCM. Triển lãm trưng bày gần 60 tác phẩm gồm tranh và tượng, được chọn ra từ hơn 200 tác phẩm của các họa sĩ tên tuổi như Victor Tardieu, Jean-Louis Paguenaud và André Maire… 

Đây là cơ hội quý để công chúng được ngắm tranh của các giáo sư Trường Mỹ thuật Đông Dương (EBAI) và lứa họa sĩ tu nghiệp ở Pháp. Họ vẽ về con người và vùng đất xứ Đông Dương bằng cảm nhận của cá nhân ở miền đất khác, cho thấy ảnh hưởng của phương Tây lên dòng chảy mỹ thuật Việt và ngược lại. 

Theo Ace Lê - Giám đốc điều hành thị trường Việt Nam của Sotheby’s - đây là dịp thích hợp để nhìn lại những đóng góp của lứa họa sĩ Pháp tới Đông Dương, nhân dịp gần 100 năm thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương. Với quy mô và chất lượng của các tác phẩm, Mộng Viễn Đông được xem là một trong những triển lãm nghệ thuật Đông Dương có quy mô lớn nhất tại TPHCM trong năm qua. 

Trước đó, vào dịp hè năm 2022, Sotheby’s đã có cuộc triển lãm tranh đầu tiên tại Việt Nam với chủ đề Hồn xưa bến lạ. Triển lãm giới thiệu đến công chúng hơn 50 tác phẩm của Lê Thị Lựu, Lê Phổ, Mai Trung Thứ và Vũ Cao Đàm. Họ thuộc nhóm họa sĩ những khóa đầu của Trường Mỹ thuật Đông Dương.

Không gian triển lãm Mộng Viễn Đông - Ảnh: Thành Lâm

Xiếc TPHCM trên trường quốc tế

Năm 2023, xiếc TPHCM ghi dấu ấn đậm nét trên trường quốc tế với thành tích vẻ vang của “cặp đôi vàng” Hiển Phước và Thanh Hoa - diễn viên nhà hát nghệ thuật Phương Nam.

Với niềm đam mê mãnh liệt dành cho nghệ thuật xiếc và sự khổ luyện không ngừng, đôi bạn nghề đã cùng nhau tập luyện và sáng tạo nên tiết mục đu dây nghệ thuật Khoảnh khắc tình yêu, chinh phục khán giả lẫn giới chuyên môn trong và ngoài nước.

Bắt đầu gặt hái thành tích trên trường quốc tế vào năm 2019 với chiếc Huy chương Đồng Liên hoan xiếc quốc tế tại Kazakhstan, đến năm 2023, Hiển Phước - Thanh Hoa có bước tiến vượt bậc khi mang về chiếc Huy chương Vàng Liên hoan xiếc quốc tế Almaty - Kazakhstan 2023. Càng ý nghĩa hơn khi giải thưởng danh giá đạt được trong điều kiện không hề thuận lợi: Hiển Phước phải nén đau trình diễn khi chấn thương vai chưa hồi phục.

Thành quả năm 2023 của Hiển Phước - Thanh Hoa tiếp tục nối dài với 2 chiếc Huy chương Bạc tại Liên hoan xiếc quốc tế Không biên giới - Nga và Liên hoan xiếc quốc tế Con ngựa vàng - Bulgaria; mới nhất là giải thưởng xuất sắc tại festival xiếc quốc tế online Great Wall Cup - Trung Quốc 2023. Cặp đôi vàng của làng xiếc TPHCM hiện đang lưu diễn tại Đức theo lời mời từ rạp xiếc Remscheider Weihnachtscircus.

Hiển Phước - Thanh Hoa liên tục đưa xiếc TPHCM gặt hái thành tích cao trên trường quốc tế trong năm 2023

Vở nhạc kịch phong cách Broadway thuần Việt đầu tiên của HBSO

Kỷ niệm 30 năm thành lập (1993-2023), nhà hát giao hưởng nhạc vũ kịch TPHCM (HBSO) thực hiện vở nhạc kịch Dế mèn phiêu lưu ký, đánh dấu bước tiến mới khi đây được xem là vở nhạc kịch thuần Việt và mang phong cách Broadway hoàn chỉnh đầu tiên của HBSO.

Với đội ngũ thực hiện ấn tượng (kịch bản - tổng đạo diễn: thạc sĩ Tuyết Minh, âm nhạc - phối khí: Vũ Việt Anh, đạo diễn âm nhạc - chỉ huy dàn nhạc và hợp xướng: Trần Nhật Minh, biên đạo múa: Tuyết Minh - Phúc Hùng - Hoàng Yến), huy động gần 200 nhân sự các đoàn nhạc kịch, vũ kịch, dàn hợp xướng, dàn nhạc giao hưởng và một số đơn vị hỗ trợ, Dế mèn phiêu lưu ký là tác phẩm quy mô bậc nhất của HBSO.

Đây cũng là thành quả sáng tạo suốt 5 năm của các nghệ sĩ kể từ khi phiên bản hòa nhạc ra mắt vào năm 2018.

Trước đây, một số sân khấu xã hội hóa cũng từng thử sức với nhạc kịch mà điển hình là nhóm Buffalo với các vở Tuyết Sài Gòn, Tấm Cám, Thủy Tinh - đứa con thứ 101 nhưng hành trình đã dang dở từ năm 2019. Điểm nhấn đặc biệt của Dế mèn phiêu lưu ký là phần âm nhạc chất lượng cao với giai điệu đẹp, ca từ ý nghĩa và giàu chất thơ do những giọng ca thính phòng hàng đầu biểu diễn.

HBSO đã học hỏi, tích lũy kinh nghiệm từ việc dàn dựng các tác phẩm nhạc kịch nước ngoài trong nhiều năm để tự tin thực hiện một vở nhạc kịch thuần Việt. Dế mèn phiêu lưu ký là thử nghiệm đáng giá để HBSO tiếp tục có thêm những sản phẩm nhạc kịch dành cho khán giả Việt trong tương lai. 

Vở nhạc kịch Dế mèn phiêu lưu ký là bước tiến mới của HBSO ở tuổi 30

Nhóm Phóng viên Văn hóa Văn nghệ