“Điểm nghẽn” trong phân luồng học sinh sau THCS

Căn cứ mục tiêu Đề án phân luồng hướng nghiệp thì việc phân luồng tại TPHCM là chưa phù hợp

Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, đến năm 2020 phấn đấu ít nhất 30% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Con số này đến năm 2025 là ít nhất 40%.

Điều này có nghĩa là, trong giai đoạn 2018-2020, sẽ có nhiều nhất 70% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục theo học lớp 10 cả trong và ngoài công lập. Đến năm 2025 con số này cao nhất là 60%.  

Tuy nhiên, trên thực tế, công tác hướng nghiệp phân luồng học sinh sau THCS tại hầu hết các địa phương, bao gồm cả TPHCM, chưa phù hợp với mục tiêu mà đề án đặt ra khi vẫn đang tách riêng biệt hệ thống giáo dục công lập và ngoài công lập.

Từ năm 2018 đến nay, hàng năm TPHCM luôn đặt mục tiêu phân luồng 70% học sinh sau THCS tiếp tục theo học lớp 10 tại các trường THPT công lập, 30% còn lại học tại các trường ngoài công lập, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trung tâm GDNN-GDTX…

Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Văn Ngai - nguyên Phó giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM - chia sẻ, nếu căn cứ đúng theo đề án thì tỉ lệ 70% học sinh sau THCS tại TPHCM tiếp tục vào học lớp 10 phải được tính bao gồm cả hệ THPT trong và ngoài công lập, chứ không chỉ tính riêng công lập. Điều này đồng nghĩa với việc, chỉ tiêu lớp 10 THPT công lập hàng năm phải được tính toán lại.

Mặc dù vậy, ông cho rằng nếu tính theo tỉ lệ này, cuộc đua vào lớp 10 THPT công lập sẽ càng thêm cam go, căng thẳng. Đặc biệt, khi áp dụng tỉ lệ này thì hệ thống giáo dục phải có sự đồng bộ, nhất là giáo dục nghề nghiệp.

“Đa phần phụ huynh vẫn mong muốn con em mình học lớp 10 THPT công lập. Như vậy, để việc phân luồng hướng nghiệp học sinh lớp 9 đạt như kỳ vọng thì không chỉ phụ thuộc vào cách nhà trường thực hiện, tư vấn cho phụ huynh học sinh mà quan trọng hơn là cần sự phát triển đồng bộ ở các hệ thống giáo dục, gồm giáo dục ngoài công lập, giáo dục nghề nghiệp. Chỉ khi thay đổi được điều này mới có thể thay đổi được nhận thức của phụ huynh, học sinh” - ông Nguyễn Văn Ngai nhìn nhận.

Để công tác phân luồng học sinh đạt hiệu quả thì phải có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống

Cô H. - hiệu trưởng một trường THCS tại TP Thủ Đức - cho biết, cô từng khá thất vọng khi dẫn học sinh từ TP Thủ Đức qua quận 6 để tham quan một trường trung cấp nghề. Trường này được đánh giá là “xịn” nhất, song cô lại nhận thấy cơ sở vật chất của trường không như kỳ vọng.

“Máy móc thì cũ kỹ, thậm chí lạc hậu, các phòng thực hành thí nghiệm thì thiếu cơ sở vật chất, như vậy làm sao có thể thu hút được học sinh, phụ huynh tìm hiểu, ngay cả khi họ có nhu cầu” - cô H. băn khoăn.

Cô H. cho rằng, để công tác phân luồng học sinh sau THCS đạt hiệu quả, trên hết phải có sự chung tay “ba bên, bốn hướng”, từ nhận thức và sự thay đổi của các trường nghề, sự quyết liệt của các nhà quản lý, chứ không phải từ riêng các trường THCS.

Hiện, TPHCM có 89 trường THPT ngoài công lập có tuyển sinh lớp 10 bằng hình thức xét tuyển. Khối trung tâm GDNN-GDTX, thành phố có 22 trung tâm ở các quận, huyện và TP Thủ Đức và có 47 trung tâm GDNN. Ở hệ thống giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp, tính đến cuối năm 2021, TPHCM có 61 trường trung cấp, trong đó có 5 trường công lập trung ương, 14 trường công lập địa phương và 42 trường tư thục.

Năm học 2022-2023, hệ thống trường THPT ngoài công lập, trung tâm GDNN-GDTX, trường trung cấp nghề… tuyển sinh gần 50.000 chỉ tiêu lớp 10. 

Quốc Trung