Di Linh có gì vui không em?

Các món ăn dân dã của đồng bào Cơ Ho

Đi chợ Di Linh

Điểm đến đầu tiên của tôi là một khu nghỉ dưỡng, quán cà phê, nhà hàng ở thôn Lộc Châu 1, xã Tân Nghĩa. Nơi đây nằm trên một quả đồi rộng khoảng 2ha, có độ cao hơn 1.000m so với mặt nước biển, phía trước là dòng sông xanh mát uốn lượn như một dải lụa mềm vắt ngang triền núi. 

Tôi gọi ly trà ổi, nước ngọt thanh, mát lịm. Đó là vị ngọt pha chút chát đắng nhẹ của loại ổi giống cũ ngày xưa, nay chỉ còn sót lại ít cây trong các vườn nhà. Những mớ ổi trái nhỏ, to không đồng đều đẹp mắt nhưng đưa lên ngửi là có thể cảm nhận được ngay mùi vị thơm ngọt. 

Ngoài những món thông thường theo phong vị ẩm thực các miền, ở đây có nhiều món ăn đặc trưng của đồng bào Cơ Ho. Chúng làm tôi nhớ đến các món ăn đặc trưng của người Cơ Ho mà tôi từng được thưởng thức. Có lẽ hương vị bữa cơm lên nương thuở xưa giản dị với lá bép xào tỏi, rau dớn xào tép suối, rau bèo xào tép, đọt mây thịt nướng, cà đắng nấu cá khô… đã theo đồng bào Cơ Ho mãi mà không loại sơn hào hải vị nào có thể thay thế. Đến nay, các món ăn này hầu hết đều có tên trong thực đơn các nhà hàng sang trọng của những điểm du lịch để phục vụ du khách với niềm tự hào của người dân bản xứ.

Tôi rất ấn tượng với món đọt mây thịt nướng và được chia sẻ cách nấu: thịt ba chỉ ướp gia vị (muối hột, sả, ớt hiểm giã nát) để 15-30 phút rồi nướng trên lửa than. Đọt mây nướng nguyên cây, bóc lớp vỏ cháy, lột lấy phần non phía trong ăn kèm với thịt nướng hoặc chấm muối hạt giã ớt xanh.

Đa số món ăn của người Cơ Ho có cách chế biến đơn giản, ít dầu mỡ, gia vị để người dùng có thể cảm nhận nguyên vẹn sự tươi ngon của nguyên liệu. Dạo quanh chợ Di Linh, bạn có thể khám phá biết bao loại rau củ lạ lẫm được người dân thu hái trong thiên nhiên để chế biến ra các món đặc sản của họ. Học vài câu xin chào, cảm ơn tiếng Cơ Ho, bạn sẽ được người bán nhiệt tình chia sẻ cách chế biến để về tự nấu cho mình một bữa ăn đậm chất núi rừng.

Ngồi trên giường… ngắm mây bay qua khung cửa nhỏ

“Săn mây” ở Di Linh - Nguồn ảnh: Internet

Buổi tối, tôi về phòng đọc sách, nghe nhạc, ngắm trời đêm Di Linh trong cái se lạnh của núi rừng Tây Nguyên. Trước khi đi ngủ, tôi để hờ rèm cửa để sáng thức giấc có thể nằm trên giường ngắm mây bay. Những tia nắng đầu tiên lọt vào phòng ngủ nhẹ nhàng đánh thức tôi. Cuộn mình trong chăn ấm, tôi mê mải ngắm mây sà xuống uốn lượn quanh sườn đồi. Mây lãng đãng trên mặt hồ, có lúc tưởng chừng chúng sà ngang ô cửa, chỉ cần đưa tay ra là có thể chạm vào. Thì ra “săn mây” dễ hơn tôi từng nghĩ.

Di Linh đang bước vào mùa đẹp nhất trong năm. Bình minh dường như thức sớm hơn thường ngày, khí trời hanh khô pha chút se lạnh, màu nắng như ngọt hơn, hoa dã quỳ bắt đầu chớm nở điểm vàng các triền đồi. Trong các vườn cà phê, những trái cà phê chín mọng lấp lánh ánh sương sớm.

Ở Di Linh, mọi thứ dường như vừa đủ để bạn cảm nhận trọn vẹn về một vùng đất - nơi thường không khiến bạn lập tức mê đắm hoặc thất vọng ngay khi vừa đặt chân đến. Điều níu chân bạn có lẽ là nét giản dị, mộc mạc pha chút lãng mạn, hoang sơ của một cao nguyên. Nơi đây, khí hậu dễ chịu, cảnh quan có núi, có hồ lại có sông, có thác…; con người dân dã, chất phác…; ẩm thực đa dạng, phong phú… 

Thưởng thức tách cà phê vị táo, xoài, mít…

Một góc Di Linh - Nguồn ảnh: Internet

Bạn có biết Di Linh là vùng chuyên canh cây cà phê Robusta của tỉnh Lâm Đồng, nơi đóng góp tỉ lệ lớn sản lượng cà phê nhân xuất khẩu của nước ta ra thế giới?  

Ở Di Linh có nhiều quán cà phê, phục vụ nhu cầu thưởng thức cà phê của đa dạng đối tượng khách hàng. Như một du khách, tôi chọn một quán nhỏ ven đường và thưởng thức ly cà phê Robusta pha máy. Ly cà phê có vị đắng đặc trưng của Robusta khi vừa uống vào nhưng sau đó, đọng lại trên lưỡi là vị dịu ngọt như mật ong. Đó là loại Robusta Honey của cà phê Hoa Linh Coffee (thôn 9, xã Tân Châu), một quán nhỏ đơn sơ không bài trí bắt mắt mà tập trung vào chất lượng, hương vị. Qua trò chuyện, tôi tình cờ biết được cà phê của quán vừa đạt được giải thưởng tại cuộc thi Cà phê đặc sản 2023 do Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột tổ chức vào tháng Tư vừa qua.

Bạn có từng nghe rằng uống một ly cà phê mà cảm nhận được hương vị của nhiều loại trái cây như táo, xoài, mít…? Cây cà phê được trồng ở độ cao hơn 1.000m so với mặt nước biển sẽ đạt được hương vị độc đáo đó. 

Tôi ra vườn cà phê dạo chơi, ngắm những trái cà phê căng mọng trên cây, những bạt cà phê thơm nồng dưới cái nắng mùa khô, nụ cười tươi trên gương mặt đẫm mồ hôi của những nông dân, những em bé Cơ Ho mắt sáng ngời với hàng mi cong vút, mái tóc xoăn cháy nắng, chân đất đang lăng xăng phụ giúp cha mẹ nhặt cà phê rơi vãi… Ở đó, tôi lắng nghe người dân tự hào giới thiệu, chia sẻ về cách thức chăm sóc, thu hoạch cà phê - loại nông sản đã nuôi sống bao thế hệ từ những ngày đầu đặt chân đến miền đất này.

Hoa dã quỳ bắt đầu nở vàng rực trên các triền đồi

Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp người Cơ Ho trên khắp các nẻo đường ở Di Linh. Ngày nay, với sự giao thoa văn hóa, đa số người Cơ Ho ít mặc trang phục truyền thống trong hoạt động thường ngày nhưng nét đẹp của họ khó lẫn vào đám đông.

Đợt dịch COVID-19 bùng phát, nhiều người dân các thành phố lớn đã tìm đến Di Linh mua đất, cất nhà, trồng những loại cây ưa thích và “sống chậm” ở đó trong thời điểm cả nước hạn chế các hoạt động để tập trung cho công tác phòng, chống dịch bệnh. Khi dịch bệnh qua đi, cuối tuần, họ lại trở về nơi đây nghỉ ngơi, thư giãn. Tôi tin rằng hẳn không ít điều thú vị ở Di Linh đã níu chân họ.

Tận dụng thế mạnh về khí hậu mát mẻ; địa hình đồi dốc tạo nên khung cảnh nên thơ, lãng mạn; vị trí thuận tiện, hiện nay, ở Di Linh có nhiều địa điểm du lịch với đầy đủ dịch vụ: nghỉ dưỡng, nhà hàng, quán cà phê, khu vui chơi… Chỉ cần xách ba lô lên và đến, nghỉ ngơi, khám phá vài ngày, bạn sẽ như được nạp thêm năng lượng cho những hành trình dài sắp tới. 

Đinh Thị Thùy Vân