Đến Thái Lan, ngắm sắc đen huyền bí ở Thai Song Dam

Sinh viên Việt Nam chụp ảnh cùng phụ nữ địa phương ở Thai Song Dam - Ảnh: Hồng Chi

Sự thật là có rất nhiều thứ để xem, để làm và trải nghiệm ở Thai Song Dam (tỉnh Phetchaburi, Thái Lan). Đến nỗi, người ta băn khoăn không biết nên tham quan những gì và bỏ qua những gì. Chỉ cần đến một điểm sinh hoạt cộng đồng, trò chuyện cùng những phụ nữ, bô lão cũng có thể phần nào trải nghiệm văn hóa và vẻ đẹp mà vùng đất này mang lại.

Cả phụ nữ và nam giới ở đây đều mặc quần áo màu đen trong cuộc sống hằng ngày và khi tham gia các sự kiện quan trọng, hoặc các nghi lễ truyền thống và được gọi là “Thai Song Dam”, nghĩa là người Thái mặc đồ đen. Nhóm dân tộc này tôn trọng và coi trọng sự linh thiêng, có cả sự tôn kính dành cho các vị thần gắn với môi trường xung quanh tự nhiên như sông, kênh, rừng và núi non.

Một bô lão giải thích, sở dĩ vải của người Thai Song Dam chỉ gồm màu đen hoặc chàm vì phần lớn người dân nơi đây đều làm nông nghiệp. Nét văn hóa này hình thành nên nền văn hóa trang phục đặc trưng: quần áo để mặc và khăn choàng để che phủ, thường là dùng chắn nắng. Hầu hết họ đều mặc trang phục màu đen để phù hợp với lối sống của nông dân khi ra ruộng, xuống đồng.

Văn hóa đầm xòe của người Thai Song Dam là một nét văn hóa rất đặc trưng, mang bản sắc riêng của người cộng đồng Thai Song, hay Lao Song của Thái Lan vẫn duy trì các đặc điểm của nhóm của họ, không giống như các nhóm cộng đồng khác vốn có sự pha trộn. Chúng ta phải quan sát và lắng nghe để biết nhóm người Thái nào, đặc biệt là quần áo của họ. Với người Thái ở Thai Song Dam, như đã nói quần áo đều màu đen. Bất kể niềm tin tốt lành hay xui xẻo, họ mặc quần áo màu đen giống nhau cho cả nam và nữ.

Nguyên liệu thô hoặc thiết bị được sử dụng dùng để dệt lên những trang phục từ Thai Song Dam hầu hết có nguồn gốc tự nhiên và giá thành rẻ. Vì vậy, rất an toàn cho người mặc. Nơi đây, còn nổi tiếng với sản phẩm được làm từ bông có màu đen hoặc chàm, được gọi là “áo Gom”(Gom T shirt) duy trì bản sắc truyền thống của dệt thủ công từ Thai Song Dam.

Những kỹ năng, cách làm và kiến thức được truyền từ những người có tay nghề lão luyện của làng, trao truyền lại cho các thế hệ tiếp nối thông qua việc thực hành, và cả các phương tiện truyền thông. Các nhóm dệt thủ công Thai Song Dam mở một cửa hàng, bán lẻ và bán buôn các sản phẩm của họ trong cộng đồng được đặt tại “Trung tâm bảo tồn dệt dân gian Thai Song Dam”. Các sản phẩm cũng được bán thông qua trang web và Facebook. Vì vậy, sản phẩm này ngày một lan xa.

Tạm biệt Thai Song Dam, tôi vẫn lưu luyến những sắc đen huyền bí, đặc biệt là thông điệp tình yêu thiêng liêng ẩn chứa trong trang phục tên “Sinh Lai Taengmo”. Tôi mang theo cả niềm xúc động về chiếc áo đen của người thiếu phụ và tình yêu son sắt dành cho tri kỷ của mình.

Trong quá khứ phụ nữ Thai Song Dam đã có chồng phải ở nhà trông chồng. Người chồng, trụ cột gia đình, thường vào rừng để tìm một diện tích thích hợp cho canh tác. Người vợ trong khi chờ đợi đã tự tay dệt một số quần áo. Cô ấy đã cố gắng nhuộm sợi dọc bằng màu đỏ ám chỉ tình yêu mãnh liệt, son sắt, thủy chung dành cho chồng của mình. Sợi ngang nhuộm đen hay nhuộm màu chàm sẫm đại diện cho chính cô. Xem xét các mảnh dệt đã hoàn thành vải, sợi dọc màu đỏ nhỏ hơn sẽ được bao phủ hoàn toàn bởi sợi ngang lớn hơn. Tuy nhiên, khi “Sinh Lai Taengmo” được mặc và được phản chiếu bởi ánh sáng mặt trời, màu đỏ lấp lánh sẽ rõ ràng được nhìn thấy.

Thông điệp được truyền tải ở đây là: mặc dù sợi dọc màu đỏ có thể hoàn toàn bị che khuất, hạt sắc tố đỏ nhỏ bé không thể và sẽ lộ ra lên khi chạm vào ánh nắng mặt trời. Điều này giống với trái tim khao khát của những người phụ nữ Thai Song Dam, bản chất là nhút nhát và phải che giấu, và tình yêu thương đẹp đẽ đó, chỉ có chồng cô, người bạn đời của cô mới nhận diện được, và cảm nhận được nó thiêng liêng dường nào.

Nguyễn Thị Hồng Chi