Đến Mông Cổ thử trí thông minh ở… bảo tàng

Mặt tiền tòa nhà bảo tàng

Ngoài cảnh quan thiên nhiên hoang sơ tuyệt đẹp, Mông Cổ còn nổi tiếng về sự đa dạng văn hóa, đặc biệt là các trò chơi truyền thống bắt nguồn từ lối sống du mục và lối sống hằng ngày, trong đó có trò chơi lắp ghép (puzzle) xuất phát từ thói quen tạo ra những vật dụng lắp ráp nhỏ gọn để dễ mang theo khi di chuyển. Tại thủ đô Ulaanbaatar có bảo tàng giải đố trí tuệ quốc tế (IIBM) - nơi “kể” cho du khách nghe câu chuyện về lịch sử trò puzzle ở Mông Cổ. 

IIBM là bảo tàng tư nhân đầu tiên tại Ulaanbaatar, thuộc sở hữu của ông Tumen Ulzii - người yêu thích trò chơi puzzle từ lúc mới lên mười. 11 tuổi, ông tự chế ra những món đồ chơi puzzle. Có món như bộ bàn cờ gồm hơn 360 bộ phận được ông lắp ráp xong trong chưa đầy mười phút. Bảo tàng bốn tầng này được ông khởi công vào năm 1990 nhằm thỏa mãn đam mê đồng thời chứng minh cho thế giới biết người Mông Cổ rất thông minh.

Xa hơn nữa, chủ bảo tàng muốn tạo ra một địa điểm vừa mang tính chất tham quan giải trí vừa kích thích, rèn luyện trí não cho mọi người, nhất là trẻ em.

Bảo tàng có hơn 11.000 hiện vật sưu tầm từ 130 quốc gia gồm những món đồ chơi puzzle, bàn cờ vua Mông Cổ, bàn cờ các nước, búp bê… Riêng bộ sưu tập bàn cờ vua Mông Cổ ở đây có đến 360 loại được làm từ nhiều chất liệu (vàng, bạc, ngọc, gỗ…), trong đó có bàn cờ vua to nhất (rộng 7,6m, con cờ cao 35-55cm) và nhỏ nhất thế giới (rộng 10cm, con cờ cao 5-10mm).

Hơn 1.000 con búp bê của hơn 100 nước được trưng bày ở đây cũng rất độc đáo vì có món được các nhà khảo cổ tìm thấy trong quan tài có niên đại 1.200 năm. 

Riêng về trò chơi puzzle, có hơn 6.000 món được chạm khắc với hình dáng đa dạng, từ hình ảnh các biểu tượng nổi tiếng của các nước như tháp Eiffel, tượng Nữ thần Tự do, kim tự tháp Ai Cập đến các anh hùng lịch sử của Mông Cổ, các con vật trong phim hoạt hình Walt Disney, 12 con giáp…

Có những món chỉ gồm hai mảnh ghép với nhau rất đơn giản nhưng cũng có những món như mô hình tàu vũ trụ gồm đến 673 miếng ghép. Có món chỉ qua 1-2 bước giải là xong nhưng có món phải trải qua 56.831 bước mới lắp hoàn chỉnh.

Từ hình dáng cho đến thiết kế, những món đồ chơi puzzle ở đây đều như những tác phẩm nghệ thuật, thể hiện tay nghề tinh xảo, sự kỳ công của người làm ra. 

Các món đồ chơi trưng bày đều được hình thành từ nhiều mảnh ghép, bộ phận

Điều thú vị khi đến đây tham quan là các hướng dẫn viên sẽ kiểm tra chỉ số IQ của khách thông qua việc yêu cầu giải thử vài món đồ chơi trong thời gian quy định. Nhiệm vụ người chơi là tách những khối gỗ (hoặc chất liệu khác) ra thành từng miếng gỗ riêng biệt hoặc tìm cách lấy kho báu đang được cất giữ bên trong khối gỗ đó. Trò này đòi hỏi sự thông minh, khả năng suy luận, tính toán logic chứ không thể dùng lực.

Có hẳn các giải thưởng dành cho người chiến thắng trị giá từ 100 USD đến 100.000 USD, trong đó giải thưởng 1.000 USD dành cho người trong một phút lắp ráp xong một khối gỗ tương tự khối rubik.

Còn giải cao nhất trị giá 100.000 USD dành cho việc giải một khối hình con rùa nặng 5kg làm bằng bạc, kết từ rất nhiều mảnh ghép. Tất nhiên, cả hai giải thưởng này trước nay vẫn chưa ai giành được. 

Hương Nhu