Đến Lý Sơn, lắng nghe câu chuyện triệu năm của đá

Tôi đến Lý Sơn (Quảng Ngãi) vào một ngày nắng đẹp. Hầu như mọi hành trình đến biển đảo đều là những ngày rực rỡ vì tàu không xuất bến được vào những ngày mưa bão. 

Biển đẹp nguyên sơ

Núi Thới Lới tuyệt đẹp với vách đá trầm tích sừng sững giữa biển - Ảnh: Nguyên Minh

Nơi tôi ở là một khu nghỉ dưỡng nằm cuối đảo, hơi xa trung tâm nhưng yên tĩnh, sát biển. Từ chỗ tôi đi bộ vài bước là đã đến hải đăng hòn Mù Cu - nơi lý tưởng để đón bình minh trên đảo. Đây chưa phải là ngọn hải đăng cao nhất hay cổ nhất nhưng thu hút du khách nhờ vẻ ngoài nổi bật cùng vị trí đẹp, bao quanh là biển và đá. Vào những chiều muộn, bạn có thể ngồi ngắm hoàng hôn hay thả bộ ra biển.

Biển Lý Sơn nhiều đá ngầm, nếu từ bờ nhìn ra thật xa còn thấy sóng tung bọt trắng xóa là nước nơi đó cạn, đi bộ ra được. Mặt biển trong vắt. Chỉ cần mang kính bơi lặn xuống không quá sâu, bạn sẽ thấy được nhiều loại san hô và cá màu sắc sặc sỡ. Những ngày nước ròng, du khách còn có thể thả bộ rất xa, gặp được nhiều sinh vật thú vị như cầu gai (nhum), sao biển xanh, cua, vẹm, ốc xà cừ… 

Tôi đã phải lòng Lý Sơn từ những chiều dạo biển như thế. Theo nhiều tài liệu ghi lại, Lý Sơn được hình thành từ núi lửa phun trào cách đây hàng triệu năm, dung nham nóng chảy gặp nước biển đã tạo nên những bãi đá đen độc đáo. Miệng núi lửa tuy đã tắt nhưng dấu tích vẫn còn.

Một trong những tuyệt tác đó là núi Thới Lới, điểm tham quan không thể bỏ qua khi đến Lý Sơn. Đây là ngọn núi cao nhất trên đảo - một nơi tuyệt vời để ngắm bình minh hay hoàng hôn. Điều đặc biệt là núi chỉ toàn đá. Các khối đá xếp chồng lên nhau, qua bao năm tháng vẫn vững chãi, sừng sững giữa biển khơi. Trên đỉnh là miệng núi lửa, giờ được xây dựng thành hồ nước ngọt, phục vụ sinh hoạt, sản xuất cho người dân trên đảo.

Hải đăng hòn Mù Cu thu hút bởi vị trí đẹp cùng vẻ ngoài nổi bật - Ảnh: Nguyên Minh

Tôi thích nhất là những sáng thức dậy thật sớm, chạy xe máy theo con đường quanh co lên núi, hít thở không khí trong lành, ngắm mặt trời như đang nhô lên từ lòng biển. Hoàng hôn nơi đây cũng rất lãng mạn. Có những chiều nắng nhuộm vàng cả vùng biển mênh mông, khoác lên vẻ lộng lẫy cho khung cảnh yên bình.

Hang Câu nằm dưới chân núi Thới Lới cũng hình thành từ núi lửa, qua hàng triệu năm sóng biển và gió bào mòn tạo nên vẻ đẹp kỳ vĩ. Đây là địa điểm có bãi tắm đẹp nhất đảo Lớn (Lý Sơn), biển sạch lại êm. Ngâm mình trong làn nước mát lạnh nơi đây là một trải nghiệm thú vị. Đó là cảm giác hòa mình với thiên nhiên mà chỉ những vùng biển nguyên sơ mới có thể mang lại.

Hang Câu đã đẹp, đảo Bé càng tuyệt hơn: biển xanh trong lại nhiều san hô. Để đến đây, bạn phải đi thêm một chuyến tàu từ đảo Lớn và phải quay về sớm nếu không muốn ở lại. Đó là một hòn đảo nhỏ thuộc Lý Sơn, cũng có miệng núi lửa cổ. Biển nơi đây rất đẹp nhưng du khách thường chỉ chú ý đến những bờ cát trắng mịn. Vách đá trầm tích trải dài như chia bãi biển thành nhiều khu vực, có nơi sóng vỗ trắng xóa, có nơi biển lặng nước trong. San hô ở đây nhiều màu rất đẹp.

Nếu thích lặn biển, bạn có thể thuê thuyền thúng ra ngắm san hô. Hãy ngắm thôi, đừng chạm vào. Nếu yêu biển, ta nên giữ gìn tài nguyên biển. Trên đảo cũng có tấm bảng đề nghị du khách không giẫm đạp san hô, không mua quà lưu niệm từ san hô hay các sản phẩm từ hải sản quý hiếm.

Những câu chuyện của đá 

Đảo Bé đẹp nguyên sơ với biển xanh trong vắt, có thể lặn ngắm san hô - Ảnh: Nguyên Minh

Được ví như một bảo tàng tự nhiên về hoạt động núi lửa, tất cả điểm tham quan tại Lý Sơn đều mang dấu tích của những dòng dung nham nóng chảy. Độc đáo nhất phải kể đến cổng Tò Vò, có hình dáng như vòm cổng giữa biển, hình thành từ trầm tích núi lửa.

Những hình ảnh đẹp trên mạng có thể sẽ khiến bạn thất vọng khi đến nơi vì chỉ thấy một vòm đá đen, không có gì đặc biệt. Nhưng đừng vội vã “check in” rồi rời đi, hãy cho mình thời gian thong thả, dạo quanh biển, nghe tiếng sóng rì rào như đang kể câu chuyện triệu năm của đá.

Trong vô số nham thạch hình thành từ núi lửa phun trào tại Lý Sơn, chỉ duy nhất khối đá này được thiên nhiên kiến tạo như một vòm cổng sát biển, mở ra biển trời bao la. Thời khắc đẹp nhất nơi đây là hoàng hôn, khi nắng chiều buông xuống tạo nên khung cảnh huyền ảo. Nếu biết chọn góc chụp, bạn sẽ có được những bức ảnh lung linh. 

Gần cổng Tò Vò là chùa Đục nằm giữa lưng chừng núi Giếng Tiền. Đây cũng là miệng núi lửa cổ được công nhận di tích quốc gia (cùng với Thới Lới). Giếng Tiền nhiều đất đỏ bazan, người trồng tỏi thường dùng đất này kết hợp với cát biển để rải lên ruộng. Tỏi Lý Sơn thì hương vị không đâu bằng nhưng tiếc là tôi đến vào dịp hè, mùa tỏi lại là tháng Chín nên không được thưởng thức món gỏi tỏi đặc biệt.

Ngoài chùa Đục, Lý Sơn còn có chùa Hang - một kiến trúc độc đáo 400 năm tuổi được xây trong hang động triệu năm dưới chân miệng núi lửa. Ngay cả những cây bàng quanh sân chùa cũng là bàng cổ thụ, tỏa bóng xanh mát cả khuôn viên. Nhờ nằm trong lòng hang nên mùa hè chùa vẫn mát mẻ. Trước sân chùa là một giếng nước ngọt từ thạch nhũ chảy xuống. Nhiều người vẫn thích uống nước này, nếm vị ngọt lành mà thiên nhiên mang lại.

Lý Sơn không chỉ có tỏi

Bên cạnh tỏi, hành tím cũng là một đặc sản của Lý Sơn - Ảnh: Nguyên Minh

Tuy mùa tỏi đã qua, Lý Sơn ngày hè vẫn còn những ruộng dưa hấu. Đây cũng là một đặc sản vùng đất cát, bên cạnh hành, tỏi đã quá nổi tiếng. Sau khi thu hoạch tỏi, người dân thường không để ruộng trống mà trồng hành hoặc các loại rau trái khác, nhiều nhất là dưa hấu. Dưa Lý Sơn trái nhỏ nhưng rất ngon, vỏ mỏng, vị ngọt thanh.

Ngoài dưa hấu, một món ngon khác mà bạn nên thưởng thức là giá đậu ván. Loại mầm đậu này chỉ có ở Lý Sơn, được gieo trên đất cát pha vôi nên có vị khác biệt. Cọng giá dài và lớn hơn giá đậu xanh, thân giòn mọng, là rau sạch không hóa chất, tăng trưởng tự nhiên nhờ thổ nhưỡng. Giá đậu ván có cách chế biến đơn giản: xào với thịt (heo, bò) hay luộc, trộn gỏi đều ngon. Đây là loại rau chính của người dân đảo vào những ngày mưa bão, khi thực phẩm không thể theo tàu ra đảo.

Rong biển ở Lý Sơn rất nhiều, trộn gỏi rong tươi hay phơi khô dùng dần đều ngon - Ảnh: Nguyên Minh

Món có thể ăn quanh năm còn có rong biển, vừa ngon vừa mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.  Rong mọc nhiều ở khu vực đá ngầm. Buổi chiều, khi thủy triều xuống, nước cạn và trong xanh nhìn rõ từng cụm rong, bạn có thể dễ dàng hái rong bằng tay. Rong mang về phải luộc trước khi chế biến, có độ giòn sừn sựt, vị tươi mà không tanh. Món này thật ra không nên thêm tôm, thịt cầu kỳ, chỉ cần cho ít rau thơm, đậu phộng giã nhuyễn, hành phi, rưới dầu giấm vào trộn đều đã đủ ngon.  

Cũng như nhiều du khách ghé đảo dịp hè, tôi vẫn chưa thưởng thức được những món ngon từ tỏi Lý Sơn. Tỏi củ thì luôn có sẵn, hầu như khách nào khi rời đảo cũng mua về làm quà nhưng tỏi non thì phải chờ đến mùa thu hoạch, vụ đông xuân. Đó cũng là lúc biển đẹp sau những ngày giông bão. Lý Sơn lại nhộn nhịp khách. Họ đến để ngắm những ruộng tỏi, để khám phá một vùng biển đảo đẹp nguyên sơ, mang dấu tích của miệng núi lửa triệu năm mà ít nơi nào có được. 

Nguyên Minh