Đề xuất làm TOD đối với 3 nhà ga metro số 1 có thể thu được hàng tỉ USD

Tiến sĩ Võ Trí Hảo - Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) nhìn nhận, nếu chỉ trả bằng tiền trong bồi thường khi thu hồi đất để thực hiện TOD thì chưa thể thỏa mãn người dân. Do đó, có thể trả tiền mặt một, phần còn lại là dưới dạng lợi ích khi bất động sản khi tăng giá.

Ông Võ Trí Hảo cho rằng, giải pháp này sẽ được người dân ủng hộ, bởi khi đó người dân sẽ được hưởng lợi hai lần, lần một là được đền bù bằng tiền mặt, lần hai là được hưởng lợi nhờ giá trị bất động sản tăng lên và càng tăng nhiều thì người dân càng hưởng lợi nhiều.

Toàn tuyến Metro số 1 nhìn từ trên cao - Ảnh: Vũ Quyền

Đồng ý với quan điểm này, Tiến sĩ Vũ Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông Việt Đức, Trường Đại học Việt Đức đề xuất: “Để sớm thực hiện hệ thống đường sắt đô thị, ngoài đề án đề xuất Bộ Chính trị để có cơ chế, chính sách đặc thù thì trước mắt TPHCM cần chọn cụ thể một số tuyến đường sắt đô thị để xác định nhà ga phát triển TOD, để có va chạm thực tế, tháo gỡ. Chứ cứ nghiên cứu lý thuyết mà không có va chạm thực tế sẽ rất khó”.

Ông nói, hiện nay, TPHCM có metro số 1 sắp vận hành có 3 nhà ga tiềm năng có thể phát triển ngay cơ chế TOD, gồm nhà ga Phước Long, nhà ga Rạch Chiếc kết hợp với Khu liên hợp Thể dục thể thao Rạch Chiếc và nha ga Suối Tiên kết hợp bến xe miền Đông mới. Có thể, lấy nguồn thu từ đây để đưa vào quỹ phát triển đường sắt đô thị, có thể bù cho các tuyến phát triển kém hơn, mà không cần chờ chính sách từ Trung ương.

“Đồng thời, giúp phát triển khu vực cửa ngõ phía Đông, tạo ra nhiều giá trị cho thành phố. Tôi tính toán giá trị này có thể lên đến hàng tỉ USD” - ông Vũ Anh Tuấn đánh giá.

TSKH-KTS. Ngô Viết Nam Sơn phát biểu tại phiên họp - Ảnh: Tú Ngân

TSKH-KTS. Ngô Viết Nam Sơn cho rằng, để phát triển đường sắt đô thị hiện TPHCM cần đổi mới tư duy, đổi mới cách tổ chức, đổi mới pháp lý.

Ông Ngô Viết Nam Sơn cho rằng, vấn đề thực hiện dự án TOD tư duy kinh tế thị trường là cốt lõi, phải làm sao tạo ra nguồn thu tài chính cho ngân sách, chứ không lệ thuộc từ ngân sách bên trong nữa và phải tính đến lợi ích hài hoà, phù hợp cho tất cả những người có liên quan.

“Sắp tới, thành phố chọn kịch bản làm 180km cho 8 tuyến metro đến năm 2035, đây là thời gian rất gấp rút. Để làm được điều này, tất cả các sở, ban ngành phải cùng thực hiện, mỗi đơn vị phải cam kết tiến độ thời gian. Bởi, chỉ cần một mắt xích bị đứt là nguyên dây xích không dùng được” - ông Ngô Viết Nam Sơn nhấn mạnh.

Ông nêu ví dụ: Sở GTVT TPHCM cam kết xây dựng metro phải liên kết xe buýt vào như thế nào, sở Quy hoạch Kiến trúc sẽ quy hoạch khu vực hai bên, xác định ranh đất như thế nào, sở xây dựng phối hợp cung cấp hạ tầng, còn sở KH-CN phải tính đến chuyện làm 8 tuyến metro là cơ hội vàng để xây dựng nền công nghiệp metro...Như vậy, các sở phối hợp với nhau đưa ra kịch bản chung thì mới đảm bảo tiến độ.

Ông Ngô Viết Nam Sơn nói: “Tôi nghĩ rằng, nếu lộ trình thực hiện đề án là 11 năm thì TPHCM cần mạnh dạn bỏ ra 3-4 năm để tập trung làm tuyến metro số 1 cho rõ ràng. Phải kết nối xe buýt tốt, thu hút vài trăm đến hàng triệu người sử dụng hàng ngày, đem đến hiệu quả kinh tế - xã hội thiết thực cho TPHCM. Từ mô hình đó, nhân ra cho 8 tuyến còn lại thì sẽ hiệu quả hơn”.

Bên cạnh đó, ông Ngô Viết Nam Sơn cho rằng, các đơn vị cần xác định trách nhiệm hiện nay phải nhìn thấy trước, sắp tới khi làm TOD như vậy thì TPHCM sẽ vướng mắc gì về mặt pháp lý, vạch ra để thành phố vận động trung ương thay đổi nền tảng pháp lý, đừng để đến đó mới đề cập sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ tiến độ.

“Nếu TPHCM làm tốt những điều này, đề án này sẽ giúp thành phố thay đổi bộ mặt đô thị, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội toàn thành phố, tạo tiền đề cho cả nước” - ông Ngô Viết Nam Sơn nhận định.

Tú Ngân