Đề văn lớp Mười tại TPHCM: Hướng đến tình yêu biển đảo, quê hương và gia đình

Phần nghị luận xã hội thách thức thí sinh

Với môn ngữ văn, thí sinh có 3 câu, trong đó câu số 3 được chọn 1 trong 2 đề. Ở câu đầu tiên (3 điểm), đề thi lấy ngữ liệu trên báo chí, viết về hành trình “Tuổi trẻ, vì biển đảo quê hương”. Đề thi yêu cầu thí sinh viết về những người lính ở quần đảo Trường Sa, hướng các em tìm hiểu về các hoạt động, “khơi lên nhịp trái tim” với biển đảo, quê hương. Câu số 2 (3 điểm) yêu cầu thí sinh bày tỏ quan điểm về việc “Biết suy nghĩ bằng con tim”. Câu số 3 (đề lựa chọn 2) nói về tình cảm gia đình thông qua tác phẩm Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng.

Đề văn năm nay đề cao tình yêu biển đảo quê hương, gia đình (ảnh chụp tại điểm thi Trường THCS Phan Bội Châu, quận 12) - Ảnh: Nguyễn Loan

Nhận xét về đề thi, nhiều thí sinh cho biết phần nghị luận xã hội (câu 2) được xem là thách thức. Đề thi viết: “Thông thường người ta nghĩ bằng khối óc - suy nghĩ, nhận thức, đánh giá về con người, cuộc sống bằng lý trí, trí tuệ, kiến thức... Nhưng trong cuốn sách Một nghệ thuật sống (tác giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần) lại khuyên: Biết suy nghĩ bằng con tim”. Đề thi yêu cầu thí sinh bày tỏ quan điểm, suy nghĩ của bản thân. Theo Tú Vân - thí sinh tại điểm thi Trường THCS Trần Hưng Đạo (quận 12) - em và nhiều thí sinh khá bối rối, bởi chưa có nhiều trải nghiệm, nên các em khó đưa ra luận chứng về việc suy nghĩ bằng con tim. Đề thi này cũng khá lạ với quan điểm về việc suy nghĩ bằng con tim.

Thầy Võ Kim Bảo - Tổ trưởng môn ngữ văn Trường THCS Nguyễn Du (quận 1) - cho rằng, đây là câu hỏi mang tính phân hóa cao. Với đề “Biết nghĩ bằng con tim”, học sinh sẽ không cảm thấy quá nặng nề, ngược lại các em chắc chắn có rất nhiều ý tưởng để viết cho đề bài này. Tuy nhiên, để đạt được điểm cao (2,5/3,0 trở lên) thì không dễ. Trước tiên các em phải đưa ra được lý giải của mình: “nghĩ bằng con tim” là như thế nào? Lý giải hợp lý các em mới có thể tìm ra những luận điểm phù hợp. Người viết phải có cái nhìn đa chiều, đưa ra những kiến giải rất sâu sắc mới được đánh giá cao.

Theo thầy Võ Kim Bảo, ngữ liệu của phần đọc hiểu hay, kết hợp cả văn xuôi và thơ nên có nhiều “đất” để khai thác. Câu hỏi của đề cũng vừa hỏi về phần văn xuôi, vừa hỏi đề phần thơ. Các câu hỏi của phần này cũng khá đơn giản, học sinh với học lực trung bình cũng có thể hoàn thành tốt phần này.

Còn phần nghị luận văn học, đề bài không gây bất ngờ vì gần gũi và các em cũng đã được ôn tập rất kỹ lưỡng. “Tuy nhiên, có một số em học tủ, học vẹt, đoán đề nên có suy nghĩ loại bỏ đề này vì thi tuyển sinh lớp Mười năm ngoái (câu 3, đề 2) đã ra chủ đề “tình cảm gia đình”. Trong đề này có gợi ý tác phẩm Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, vì thế mà nhiều em bỏ qua, không ôn tập kỹ. Đây là một sai lầm rất đáng tiếc” - thầy Bảo chia sẻ thêm.

Tiếng Anh: Không gài bẫy, đánh đố học sinh

Sau khi hoàn thành bài thi môn tiếng Anh, nhiều thí sinh tại TPHCM nhận định đề thi có phần “dễ thở” hơn so với năm trước. Tại điểm thi Trường THCS-THPT Diên Hồng (quận 10), em Nguyễn Ánh Thúy cho biết, thí sinh có thể dễ đạt 7-8 điểm nếu học kỹ chương trình. Với phần trắc nghiệm, cấu trúc đề tương tự học sinh đã được làm nhiều lần trên lớp nên Thúy tự tin mình làm đúng hết. Một số câu em không làm được do không nhớ hết từ vựng, còn đề thi không mang tính đánh đố, gài bẫy thí sinh.

Tương tự, thí sinh Anh Thư cũng cho biết các câu hỏi đầu đều tập trung vào kiến thức cơ bản, có một số câu ở cuối đề thi mang tính phân hóa với mức độ khó hơn, nhất là phần yêu cầu thí sinh viết lại câu.

Nhận xét về đề thi năm nay, cô Phạm Thị Xuân Oanh - Tổ trưởng môn tiếng Anh Trường THCS Lê Văn Tám (quận Bình Thạnh) - cho biết, đề thi đảm bảo đúng ma trận mà Sở GD-ĐT TPHCM đưa ra lúc đầu, gồm phần nhận biết và thấu hiểu. Trong đó có khoảng 70% kiến thức cơ bản, chỉ cần nắm vững chương trình học lớp Chín là thí sinh hoàn toàn làm được hết phần này. 30% còn lại dù có vận dụng cao nhưng không ở mức quá khó. Trong đó phần phân hóa tập trung vào kỹ năng đọc, phần viết lại từ loại, chia từ loại và phần đọc hiểu - dù là chủ đề quen thuộc nhưng nếu làm không kỹ vẫn dễ bị sai.

“Đề rất hay, bám sát chương trình học lớp Chín và tiêu chí không đặt nặng ngữ pháp. Đề thi không phải là loại đề “trúng tủ” hay bẫy thí sinh mà vẫn yêu cầu các em phải biết vận dụng, phân tích lựa chọn đáp án” - cô Phạm Thị Xuân Oanh phân tích.

Về phần đọc hiểu, giáo viên này cũng đánh giá cao đoạn văn trong bài thi môn tiếng Anh khi mở rộng ngoài sách giáo khoa, giới thiệu về một điểm du lịch ở Đà Nẵng - vừa quảng bá du lịch quê hương vừa vận dụng được tư duy của học sinh. Cô nói thêm, với đề thi này, phổ điểm chung của thí sinh có thể đạt từ 7-8 điểm, những em khá giỏi hoàn toàn có thể đạt từ 8-10 điểm.

Nguyễn Loan - Trang Thư