Đề thi là 'gót chân Achilles' của các kỳ thi quốc gia?

“Địa lý - có Atlat thí sinh sẽ cân cả vũ trụ”; “tiếng Anh sẽ có mưa điểm 10”; đề toán dễ; giáo dục công dân nằm trong tầm tay… là nhận định của phần đông thí sinh khi bước ra khỏi trường thi. Còn giới chuyên môn cho rằng, đề thi THPT quốc gia 2019 bám sát cấu trúc, kiến thức chủ yếu nằm trong chương trình lớp 12, có phần dễ hơn so với đề minh họa công bố trước đó và dễ hơn đề thi năm 2018.

Sẽ có “mưa điểm cao”?

Thực ra, chuyện đề năm nay dễ phần nào đã được dự đoán trước. Bởi nhiều giáo viên theo dõi các kỳ thi “2 trong 1” những năm gần đây đều thừa nhận Bộ GD-ĐT “không có lập trường” trong khâu ra đề. Năm này than đề khó, y như rằng sang năm đề sẽ dễ hơn và cứ lặp lại như vậy.  

Các thí sinh dự thi tổ hợp khoa học xã hội ra về vui vẻ vì đề thi dễ

Đề thi lẽ ra phải là thước đo chuẩn mực để đạt được mục tiêu của kỳ thi. Các nhà chuyên môn lý giải, đây cũng chính là nguyên nhân khiến đề thi của kỳ thi quốc gia chưa thể chuẩn bởi kỳ thi “ôm” đến hai mục tiêu có tiêu chí đánh giá khác nhau. Một là dùng để xét tốt nghiệp THPT nghĩa là phải đánh giá được người học có đáp ứng chuẩn đầu ra của chương trình THPT hay không. Hai là xét tuyển vào đại học, ý nghĩa này rộng hơn. 

Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT, nhận định: thế nên mới bất cập, chuẩn là đòi hỏi tối thiểu để đạt trình độ THPT, còn thi đại học thì phải khó hơn do khả năng đáp ứng quy mô học đại học của số đông nên phải lọc. Hai tiêu chuẩn hoàn toàn khác nhau. Người ta tin rằng gộp hai kỳ thi sẽ giảm áp lực và tiết kiệm, nhưng sai về logic đánh giá đo lường và tính mục đích. 

Giảm áp lực và tiết kiệm chi phí xã hội đều là mục đích tốt nhưng quan trọng hơn hết vẫn là hiệu quả và chất lượng của cuộc thi. 

Các mã đề trắc nghiệm vẫn còn vênh

Trong chín môn thi, chỉ có môn ngữ văn làm theo hình thức tự luận, các môn còn lại từ toán đến khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội đều là dạng đề trắc nghiệm. Sự thiếu chuẩn mực của đề thi còn nằm ở độ vênh giữa các mã đề khác nhau của các môn trắc nghiệm. 

Theo thầy Lê Đức Tài, Tổ trưởng Tổ Địa lý, Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM), đề thi địa lý nhẹ nhàng, không khó để đạt điểm trên trung bình. Đề năm nay bám sát với đề minh họa mà Bộ GD-ĐT cho từ nội dung đến cấu trúc... Đề có 10% câu hỏi nằm trong chương trình lớp 11, còn lại xuyên suốt trong chương trình lớp 12. Các câu hỏi đảm bảo mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp, vận dụng cao. Tuy nhiên, mã đề 315 nhẹ nhàng, các em ôn tập tốt phần kiến thức cơ bản, sử dụng tốt Atlat việc đạt điểm 6-7 là không khó.

Ngoài cấu trúc đề thi giống nhau thì dữ liệu đề thi cũng quan trọng không kém, nó ảnh hưởng đến độ khó - dễ của câu hỏi.

Đánh giá đề thi tiếng Anh, thầy Đặng Thanh Huân, giáo viên Trường THPT Nguyễn Du, nhận xét, đề thi tiếng Anh năm nay, về bố cục, cấu trúc hoàn toàn giống như đề thi minh họa Bộ GD-ĐT đã công bố. Thứ hai, đề thi tương đối nhẹ, năm nay sẽ có nhiều thí sinh được điểm 10, mặc dù không phải là cơn mưa điểm 10 nhưng sẽ có nhiều. Tuy nhiên, nếu mã đề khác nhau, độ vênh giữa các đề sẽ không đồng đều. Ví dụ cũng là câu hỏi về kiểm tra từ vựng nhưng câu hỏi của mã đề này có thể ra từ vựng dễ nhưng mã đề khác sẽ có từ vựng khó hơn. Vẫn còn độ lệch chuẩn giữa các mã đề.

Sau khi nghe đa phần thí sinh than đề sử khó, cô Đoàn Thị Dung, giáo viên Trường THPT Tân Túc (TP.HCM) đọc qua nhiều mã đề khác nhau của môn. Theo cô Dung, mã đề 303 được đánh giá là dễ hơn so với các mã đề còn lại. Nếu em nào may mắn trúng mã đề này sẽ thấy nhẹ hơn.