Đề tham khảo thi tốt nghiệp THPT 2025: Chống học tủ, đoán đề

Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024 tại điểm thi Trường THPT Nguyễn Chí Thanh (quận Tân Bình, TPHCM)

Đề phân loại học sinh tốt

Đối với 2 môn thi bắt buộc của kỳ thi là ngữ văn và toán, môn toán được đánh giá cao khi xuất hiện dạng bài trắc nghiệm mới, yêu cầu học sinh phải tư duy, vận dụng linh hoạt, chống tình trạng đoán đáp án. Còn môn ngữ văn, dù có đổi mới nhưng chưa “thỏa” được hết các điều kiện, yêu cầu của định hướng ra đề.

Thầy Nguyễn Phước Bảo Khôi - giảng viên Khoa Ngữ văn, Trường đại học Sư phạm TPHCM - nhận định: đề thi môn ngữ văn kiểm tra toàn diện, bao phủ chương trình, đảm bảo tính phân hóa. Trong đó, phần ngữ liệu đọc hiểu dù vẫn là văn bản văn học song đã thay đổi sang thể loại thơ hiện đại.

Câu hỏi đọc hiểu kết nối tốt, mang tính hệ thống, đảm bảo được các yêu cầu cần đạt cơ bản liên quan đến thể loại trong chương trình mới. Phần viết có sự tích hợp với ngữ liệu của phần đọc hiểu, giảm áp lực cho học sinh (không phải đọc thêm ngữ liệu). Đây là thay đổi lớn so với đề tham khảo lần 1 Bộ GD-ĐT công bố trước đó và cũng là điểm tích cực nhất của đề tham khảo lần này.

Tuy nhiên, thuật ngữ sử dụng trong đề thi và hướng dẫn chấm cần đúng với chương trình ngữ văn 2018. Ví dụ, chương trình và sách giáo khoa hiện nay, thuật ngữ “dẫn chứng” đã thay thế bởi “bằng chứng”.

Đề thi chưa đưa ra được mẫu minh họa theo định dạng đọc hiểu - sử dụng ngữ liệu là văn bản nghị luận/văn bản thông tin, mà phần viết sẽ yêu cầu viết đoạn nghị luận xã hội và viết bài văn nghị luận văn học. Chưa trả lời được câu hỏi cấp thiết của giáo viên hiện nay là: với kiểu bài viết so sánh 2 tác phẩm văn học, nếu phần viết yêu cầu viết bài nghị luận văn học thì yêu cầu so sánh tác phẩm sẽ được thể hiện như thế nào?

Từ đề thi này, thầy Bảo Khôi cho rằng giáo viên cần tăng cường dạy học tích hợp kỹ năng đọc và viết, ôn tập làm bài thi tương tự để học sinh có kinh nghiệm xử lý tình huống, chuẩn bị tốt cho kỳ thi. Với học sinh, ngoài sách giáo khoa và bài học trên lớp, cần tìm đọc tác phẩm văn học, bài viết trên sách báo, tạp chí… để rèn kỹ năng đọc.

Thầy Đồng Văn Đạt - Tổ trưởng tổ toán, Trường THPT Marie Curie (quận 3) - cho biết, đề thi toán được chia thành 3 phần khá khác biệt so với đề trước đây. Trong đó, phần trắc nghiệm nhiều lựa chọn xoay quanh công thức, kiến thức cơ bản.

Phần trắc nghiệm đúng - sai là phần mới, tăng cường mức độ khó khi yêu cầu thí sinh phải nhận diện được nội dung câu trả lời mà đề thi nêu ra là đúng hay sai. Phần trắc nghiệm trả lời ngắn là phần mới, nâng cao, dùng để phân loại thí sinh; kiến thức gồm các loại toán tư duy logic và có thể rơi vào chương trình lớp Mười, Mười một.

Do đó, đề thi không chỉ phân loại thí sinh tốt, yêu cầu khả năng vận dụng cao mà còn tránh được tình trạng đoán đáp án, đánh bừa của thí sinh.

Chống học tủ, học vẹt

Với 2 môn thi tự chọn trong các môn như lịch sử, địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật…, các giáo viên đánh giá, đề thi không chỉ dừng lại kiểm tra từng phần riêng lẻ mà học sinh phải nắm chắc bài, tư duy tốt mới đạt được điểm cao.

Những môn lần đầu xuất hiện trong kỳ thi cũng hướng đến kỹ năng vận dụng. Thầy Lê Trịnh Minh Vy - giáo viên môn công nghệ công nghiệp, Trường THPT Nguyễn Huệ (TP Thủ Đức) - cho biết, đề thi môn này tập trung chủ yếu kiến thức lớp Mười hai.

Học sinh học kỹ chương trình cơ bản dễ dàng đạt 7-8 điểm nhưng cũng đảm bảo tính phân hóa ở những câu cuối. Tương tự, cô Trần Thị Hà - giáo viên môn công nghệ nông nghiệp, Trường THPT Nguyễn Hữu Huân (TP Thủ Đức) - cho rằng, ngoài câu hỏi trắc nghiệm quen thuộc, đề thi còn có dạng lựa chọn câu trả lời đúng hoặc sai, có tính suy luận, kết nối kiến thức. Học sinh biết vận dụng kiến thức mới làm được bài, tránh học tủ, học vẹt.

Còn với môn tin học, thạc sĩ Nguyễn Thanh Khương (Trường đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TPHCM) đánh giá, đề sử dụng nhiều hình thức câu hỏi, từ trắc nghiệm đến nhận định đúng - sai, giúp đánh giá toàn diện năng lực người học.

Các câu hỏi được phân bố đều khắp các chủ đề, giúp học sinh làm quen với nhiều dạng bài tập khác nhau. Không chỉ kiểm tra kiến thức lý thuyết, đề hướng đến khả năng tư duy logic, phân tích và giải quyết vấn đề.

Đáp ứng được yêu cầu 2 định hướng khoa học máy tính và tin học ứng dụng, tạo điều kiện cho học sinh phát triển theo sở thích, năng lực của bản thân.

Theo bà Lê Tường Quyên - Phó hiệu trưởng Trường THPT Trưng Vương (quận 1) - với đề thi này, trường yêu cầu các tổ bộ môn xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, rèn kỹ năng làm bài, kỹ năng tự đọc - tự học, cách vận dụng kiến thức cho học sinh.

Đề kiểm tra trong trường cũng sẽ có nhiều thay đổi theo định dạng đề tham khảo nhưng nội dung đa dạng hơn để học sinh quen dần. “Với những môn tự chọn, hiện học sinh vẫn chưa đăng ký môn thi tốt nghiệp THPT nên chúng tôi yêu cầu giáo viên xây dựng ngân hàng đề, kế hoạch ôn tập để nếu có em đăng ký thì thầy trò sẵn sàng ôn tập cho kỳ thi” - bà nói.

Nguyễn Loan