Để Tết vẫn ăn cơm nhà

Nhớ lại ngày xưa, nhiều người vẫn còn mường tượng không khí chộn rộn những ngày cuối năm người mẹ tất bật trong bếp với bao thứ việc. Chuẩn bị từ đầu tháng Chạp từ việc chọn từng miếng măng khô cho đến mua trước các sản vật dự trữ cho Tết… Giữa tháng Chạp nơi ngồi của mẹ luôn là trong bếp. Hết xâm gừng, bí đến cắt khoai lang, cà chua, thơm…

Hình ảnh thân thương ngày Tết luôn là bếp than lửa nhỏ, bên trên có chảo mứt ngập nước đường, mẹ ngồi với cây đũa dài trở qua, trở lại cho đến khi những miếng mứt thật khô. Có phải một chảo đâu. Hết gừng xâm, đến gừng xắt lát, mứt khoai lang, cà chua, mứt dẻo, hạt sen, mãng cầu… rồi đến bánh đậu xanh, bánh thuẫn… Rồi phơi, rồi cho vào thẩu… Làm đâu chỉ để ăn. Ơn nghĩa ngày Tết có nhiêu đó. Bà con, xóm giềng, cả năm chút bánh mứt qua lại, công nhiều hơn của. Vậy mà vui!

Hết món ngọt rồi đến món mặn. Nồi măng làm chủ lực. Đưa ông Táo về trời xong mẹ bỏ măng ra ngâm rồi xả, luộc… bao công phu dồn hết vào đó. Mẹ còn chuẩn bị lá chuối gói bánh tét, chả lụa, giò thủ… Trong khi mẹ tất bật trong bếp thì cha lo dọn dẹp nhà  cửa, trang trí bàn thờ. Chân đèn, lư nhang… đem đi đánh bóng cũng từ giữa tháng Chạp. Rồi phụ mẹ gói bánh tét. Nổi lửa, bắt nồi… Ấm cúng ngày cuối năm là lúc này đây, quanh nồi bánh tét, cha mẹ, con cái ngồi chờ trời sáng, bao chuyện trên trời dưới biển hay ho nhất được tranh nhau kể. Cha nhân cơ hội này làm thêm vài bài mo-ran về đạo đức, mẹ thì kể chuyện đời xửa, đời xưa…

Chiều ba mươi mọi thứ đều chỉn chu. Trên bàn thờ bình bông lay-ơn hay bông huệ thật tươi. Dưa hấu, bánh chưng, mâm ngũ quả… Hương trầm thơm ngát, ấm cúng làm sao! Anh em đi học, đi làm xa tụ về, ra, vô, lên, xuống, ngó chỗ này, nhìn chỗ kia, ngồi lại cùng nhau bàn chuyện thế sự, hay làm ván bài tiến lên chờ… Tết! Mẹ lúc này đã rời gian bếp có nồi nào nồi nấy tú ụ thịt thà để bắt tay qua công đoạn khác là cùng các chị em gái chuẩn bị áo quần ngày mai đi Tết…

Vội vã, chộn rộn mấy ngày cuối năm. Giao thừa, cha bày mâm cúng trước sân. Và đến sáng mùng Một mọi thứ yên ắng đến độ lười biếng, chẳng đứa con nào muốn bước chân xuống giường. Nằm lắng nghe âm thanh của ngày đầu tiên năm mới trong không gian trong trẻo và ấm cúng, thân thương… Nhưng rồi, có nằm dài được đâu, phải dậy để, người thì phụ mẹ nấu thức ăn cúng, người thì theo cha đi thăm mộ hay chúc Tết họ hàng. Ý nghĩa của ngày Tết sum họp chỉ nhiêu đó. Ai nấy đều thấy đủ đầy trong tình thương yêu của gia đình.

Thời gian dần trôi, Tết ngày càng đơn giản. Nồi măng của người mẹ rút lại, hơn nửa ký măng giờ còn 1, 2 lạng vẫn ăn không hết. Thịt kho tàu thôi chào thua, thịt thưng, rô-ti.. chút xíu gọi là cho thơm cửa nhà gợi không khí Tết… Rồi ngày càng giản lược đến mức hết còn muốn nấu nướng gì nữa vì nấu ra có ai ăn đâu…

Có người cho rằng, Tết ngày xưa vui và ấm cúng do nhà con đông, quanh năm ăn uống tằn tiện, ngày Tết phải có gì rôm rả. Khách khứa đến thăm nhau cũng mời ngồi lại dùng cơm, bạn bè con cái đi chơi đã đời kéo về nhà tìm cái gì bỏ bụng… Giờ đây, những món ngày Tết ngày nào chả ăn, vả lại, thời buổi giữ eo, ai cũng sợ mập, cholesteron, thịt mỡ, dưa hành là  kẻ  thù!

Nhà ít con, ra vô cũng nhiêu người đó… Nhà nào còn cha mẹ thì còn thấy Tết, các gia đình trung niên còn chú trọng đến Tết, chứ gia đình trẻ giờ đây tân thời, Tết cũng như ngày thường, ra chợ hay siêu thị loáng cái là có đủ bánh mứt các loại. Món mặn lại càng đơn giản, mọi thứ mua sẵn tống hết vào tủ lạnh, lúc nào cần ăn lấy ra chế  biến cho tươi…

Và cứ như thế, Tết ngày càng đơn giản. Với bọn trẻ thì chủ yếu đi chơi, gặp đâu ăn đấy. Người mẹ ở nhà cũng chuẩn bị ít thôi chút măng hầm, ít thịt thưng… thêm rau sống, bánh tráng là đủ!

Tuy nhiên, cũng có người lại cho rằng, dù ăn không bao nhiêu nhưng cũng ráng làm cho con cái biết không khí tết. , mình không bày lấy gì con cái làm theo, riết rồi Tết ta thành Tết tây à?

Vậy là, các bà nội trợ chặc lưỡi, thôi thì, có mấy ngày Tết, cũng bày biện chút đỉnh gọi là cho có Tết, biết là nhiều khi làm ra không ai đụng vào… Vậy là đi chợ mua sắm, mà các bà không mua thì thôi, mua là cứ mua… say! Vậy thì, nhiệm vụ các ông là gì nếu không ngồi lại cùng gia đình thưởng thức tài nội trợ của các bà trong những ngày Tết. Họ vui vì được phục vụ và càng vui hơn nếu cả nhà ngồi lại bên nhau.

Mới thấy, Tết cho dù có đơn giản đến đâu vài trò của người phụ nữ vẫn là lo toan, tính toán sao đó cho vừa gọn, tiết kiệm mà vẫn đảm bảo gia đình có đầy đủ không khí tết. Tài “thao lược”, cách “bày binh bố trận” sao cho đủ, “binh lính” đánh cho hết, cho sạch… chính là đây!

Cũng lạ, ngày nào cũng ăn cơm, nhưng để ý một chút sẽ thấy, ngày Tết nhà nào nấu được nồi cơm là cả một... thành công để khoe với nhau: “Tết nhà tôi vẫn cơm hai bữa”. Và, để có ngày mùng Một mọi người cùng ngồi quanh mâm cơm, các bà mẹ lại chuẩn bị sẵn hết trong tủ lạnh, thao tác chút xíu là có mâm cơm nóng, tươi đầy đủ dinh dưỡng.

Cái tài của bà nội trợ còn biết thức ăn nào có hại cho dạ dày, tránh những món muối, dưa, ngâm mắm… vì đôi khi không có lợi cho sức khỏe. Vui xuân nhưng không quên nhiệm vụ là thế.  Bà mẹ tài giỏi, vén khéo còn là nhà dinh dưỡng học ngày Tết mà các thành viên gia đình gửi gấm, tin cậy, yêu thương.