Đề nghị mua bán thai nhi phải xem xét dấu hiệu phạm tội mua bán người

ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) bức xúc trước tình trạng mua bán thai nhi trong bụng mẹ ngày càng phức tạp, tinh vi

Sáng 24/6, tiếp tục chương trình của Kỳ họp, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về Luật phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị ban soạn thảo có quy định điều chỉnh với hành vi mới xuất hiện trong mua bán người, đó là mua bán thai nhi trong bụng mẹ. Việc mua bán này diễn ra từ thời điểm mang thai tới khi đứa trẻ vừa chào đời, nên chưa có hậu quả xảy ra, dẫn tới khó khăn trong xử lý.

Theo pháp luật hình sự của Việt Nam, đối tượng chỉ được coi là người và có quyền công dân khi được sinh ra đời. Khi vẫn là bào thai, chưa được điều chỉnh xem xét là đối tượng của hành vi phạm tội. Cơ quan chức năng không có cơ sở để xử lý hành vi mua bán thai nhi.

Nữ ĐBQH cho rằng, xét dưới góc độ pháp luật, hành vi của người mẹ bán con từ trong bụng cũng là hành vi mua bán người, có dấu hiệu phạm tội của mua bán người.

Do đó, trong đợt sửa đổi này, bà đề nghị ban soạn thảo cân nhắc có quy định phù hợp trước tình hình mua bán diễn ra càng phức tạp, tinh vi.

“Hiện nay các đối tượng thực hiện hành vi mua bán thai nhi trong bụng mẹ bằng các hành vi phức tạp như tham quan, du lịch, ký kết hợp đồng kinh tế, lao động xuất khẩu, kết hôn qua môi giới, nhận con nuôi... qua các đối tượng là pháp nhân thương mại.

Do đó, cần xem xét bổ sung chủ thể chịu trách nhiệm hình sự là pháp nhân thương mại đối với tội mua bán người, nhằm điều chỉnh phù hợp về điều kiện thực tiễn, tình hình mua bán người, có kết cấu tổ chức đa quốc gia hiện nay”, bà đề nghị.

ĐBQH Trần Khánh Thu chỉ ra, có tình trạng mua bán trẻ sơ sinh núp bóng cơ sở thiện nguyện tự phát

Đồng quan điểm trên, ĐBQH Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) cũng chỉ ra có tình trạng mua bán thai nhi trong bụng mẹ. Một số nơi nổi lên trình trạng mua bán trẻ sơ sinh núp bóng, mang danh các cơ sở thiện nguyện tự phát.

Về mua bán thai nhi trong bụng mẹ, đây là hành vi nguy hiểm, vi phạm thuần phong mỹ tục, chưa được quy định trong pháp luật. Bà đề nghị cần truy cứu trách nhiệm hình sự trong việc mua bán thai nhi.

ĐBQH Trần Khánh Thu cũng cho rằng, các cơ sở bảo trợ xã hội thực hiện đón tiếp nạn nhân bị mua bán không có khu vực trợ giúp nạn nhân mua bán người chuyên biệt, mà lồng ghép vào ở chung với các nhóm đối tượng khác.

Do đó lúng túng trong việc triển khai thực hiện công tác hỗ trợ, vì chưa có quy trình tiếp nhận nạn nhân phù hợp và thân thiện, thiếu quy định về quản lý các trường hợp và quy trình hỗ trợ nạn nhân đặc thù; đặc biệt thiếu hẳn quy định đón tiếp trong trường hợp khẩn cấp hoặc nghi ngờ bị mua bán để chờ xác minh, xác định nạn nhân.

ĐBQH Trần Khánh Thu cũng đánh giá, tình trạng mua bán người ngày càng phức tạp. Theo báo cáo của Bộ Công an, trong 5 năm, từ năm 2018 - 2022, cả nước đã phát hiện 394 vụ với 837 đối tượng vi phạm pháp luật và tội phạm về mua bán người.

Nếu như trong giai đoạn trước đây, từ 2012- 2020, mua bán người chủ yếu là mua bán người ra nước ngoài chiếm trên 80% số vụ, thì thời gian gần đây, xuất hiện ngày càng nhiều vụ mua bán người ở trong nước. Riêng năm 2022, số vụ mua bán trong nước chiếm đến 45% tổng số vụ.

Đặc biệt, trước đây, những đối tượng mua bán người thường phải tìm tới tận nơi, thì hiện nay, công nghệ phát triển, các đối tượng chỉ cần ngồi tại một vị trí sử dụng mạng Zalo, Facebook để kết nối dụ dỗ đưa người ra nước ngoài, hoặc trao đổi mua bán nạn nhân ngay trong nội địa.

Chính vì vậy, đại biểu cho rằng, việc sửa đổi luật này là vô cùng quan trọng để tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người.

Minh Quang