Dạy trẻ yêu sách

Thực chất, phần lớn trẻ con đều thích sách, kể cả khi chúng chưa biết đọc. Điều tiên quyết là cha mẹ cũng yêu sách và trẻ phải có điều kiện tiếp xúc với sách. Hầu hết những đứa trẻ yêu sách đều có cha mẹ là người thích đọc sách và sở thích đọc có khi tự động ngấm sang con mà không cần cha mẹ phải dày công “chiêu dụ” hay ép uổng. 

Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Huyền

Kế đến, cha mẹ đầu tư một tủ sách được sơn màu bắt mắt với những quyển sách có hình bìa ngộ nghĩnh, tươi vui sẽ là yếu tố thu hút trẻ. Sau đó, để duy trì và phát triển niềm yêu thích sách, cha mẹ phải dạy con và cùng con đọc sách mỗi ngày. Có một số bí quyết nho nhỏ được nhiều ông bố, bà mẹ áp dụng hiệu quả như:

- Thiết lập một giờ đọc sách cố định mỗi ngày, thường là trước khi đi ngủ. Cha mẹ ôm con vào lòng, cùng nằm trên giường, đọc sách cho con nghe. Việc này có thể bắt đầu khi con một - hai tuổi, trẻ có thể chưa hiểu gì nhưng việc tiếp xúc vốn từ ngữ đa dạng và trải nghiệm sự âu yếm, gần gũi với cha mẹ sẽ tốt cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Quan trọng hơn, trẻ bắt đầu hình thành thói quen được nghe đọc sách và sau đó là tự đọc sách mỗi ngày. 

- Trò chuyện cùng con khi đọc sách. Đọc sách cho trẻ thì không nên chỉ chăm chú đọc hết trang này đến trang khác mà không tương tác với con, cũng không nhất thiết phải hỏi - đáp khi trẻ còn quá nhỏ. Chẳng hạn, cha mẹ chỉ vào một trang sách có hình con vật và giải thích: “Ồ, con xem này, đây là con mèo nhỏ xíu, đáng yêu, màu trắng, nó kêu meo meo, nó hay đi bắt chuột. Mèo đấy, con mèo đấy, con à!”.

Trẻ có khi chỉ nhìn cha mẹ, nhìn hình, đập đập tay vô trang sách, vẻ mặt thích thú là dấu hiệu đáng mừng rồi. Khi trẻ lớn hơn, cha mẹ có thể vừa đọc, vừa hỏi con nghĩ thế nào về các tình huống, sự kiện, nhân vật trong truyện, liên hệ câu chuyện với các hoạt động của con để giúp con ghi nhớ. 

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

- Đọc sách với nhiều giọng điệu và cảm xúc phù hợp với nhân vật, tình huống của truyện. Trẻ khó duy trì sự chú ý nếu cha mẹ chỉ đọc bằng một ngữ điệu duy nhất, đều đều, nhàm chán. 

- Tìm những cách sáng tạo để đọc sách cùng con. Ví dụ, vừa đọc sách vừa chơi trò đố vui như tìm chi tiết trong hình trên sách, mô tả đặc điểm nhân vật (cha mẹ nói một từ về nhân vật, trẻ nói một từ), tìm từ trong sách (cha mẹ chọn một từ và cùng nhau tìm xem từ đó xuất hiện bao nhiêu lần trong sách).

Cha mẹ có thể vừa đọc, vừa yêu cầu con đoán tình huống tiếp theo của truyện hoặc bỏ bớt một từ trong câu và yêu cầu con đoán từ có thể điền vào… Cha mẹ cũng có thể cùng con đóng kịch với các nhân vật và tình huống truyện. Đóng vai là một hoạt động giúp phát triển cả ngôn ngữ, tư duy lẫn cảm xúc, rất tốt cho trẻ. 

Có vô số cách để khuyến khích con đọc sách, cha mẹ có thể tùy vào sở thích của con mà áp dụng. 

Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Huyền 
giảng viên Trường đại học Sư phạm TP.HCM, Trưởng nhóm Sách và Trẻ thơ 

Bé Phạm Nguyên Thảo (Q.7, TP.HCM): 

Ở nhà, con có một kệ sách rất nhiều cuốn, đọc hoài không hết. Mẹ mua cho con, bạn bè mẹ tặng con, và cả con tự chọn mua mỗi lần theo mẹ đi nhà sách, đường sách nữa. Kệ sách của con nằm phía dưới kệ sách của mẹ, vì con thấp hơn mẹ mà, thấp như vậy con mới tự lấy xem được.

Con chưa biết đọc, nên mỗi cuốn sách, mẹ đọc cho con nghe vài lần, con sẽ nhớ câu chuyện theo hình vẽ. Sau vài lần đó, con mở sách, nhìn hình là kể lại câu chuyện được rồi. Mẹ thường khen con kể chuyện hay, nên con cũng rất thích mở sách ra để kể chuyện cho mẹ nghe. Hai mẹ con vẫn đọc sách cho nhau nghe mỗi tối, trước khi đi ngủ. Đọc sách giúp con biết nhiều hơn về các bạn cá, thỏ, chuột Mickey, công chúa Elsa… Mỗi cuốn sách là mỗi câu chuyện khác nhau nên con thích đọc rất nhiều cuốn. 

Bé Nguyên Thảo

Con cũng rất thích theo mẹ đi đường sách, tự chọn sách cho mình. Con cũng không bao giờ xé sách, vì mẹ nói “xé sách, các bạn sách sẽ bị đau”.

Bé Vĩnh Đăng (Q.1, TP.HCM):

Con từng mê game, viết văn dở, thường bị bí từ phải hỏi mẹ, nhưng nhờ đọc sách, con đã thay đổi. Con đã viết văn khá hơn rất nhiều, không còn bị bí từ nữa, thậm chí con còn có thể tự viết hẳn một cuốn truyện.

Con dành thời gian nhiều cho việc đọc sách, dần dần con không còn mê chơi game nữa. Con thèm đọc sách tới mức… mẹ con phải cấm đọc nhiều sách, vì mẹ lo ảnh hưởng tới mắt.

Bé Vĩnh Đăng

Con thường thích đọc sách khoa học viễn tưởng, sách về các nhà khoa học, văn học và cả một số truyện tranh nữa. Những loại sách ấy cho con nhiều hiểu biết, nhiều tưởng tượng và cốt truyện thường rất ly kỳ. Con không quá quan tâm truyện tranh hay truyện chữ, mà quan trọng là sách có hay không.

Khi mới làm quen với những cuốn sách đầu tiên, con chưa biết đọc nhưng rất thích khi nhìn thấy sách đẹp. Con nhờ mẹ đọc cho nghe. Khi đã biết đọc rồi, con nhận ra tự mình đọc sách còn hay hơn nghe mẹ đọc nữa. Từ đó con đọc sách mỗi ngày.

Khôi Nguyên (ghi)