Đầu năm đã nóng chuyện trò tăng, trường lớp thiếu

Giáo viên vất vả, học sinh thiệt thòi

Mỗi năm, TPHCM tăng thêm 20.000-30.000 học sinh nhưng chỉ thêm được vài trăm phòng học khiến sĩ số học sinh trong mỗi lớp quá đông, ảnh hưởng xấu đến chất lượng dạy và học. 
Từ nhiều năm nay, lớp do cô giáo Nguyễn Thị Kim Khánh (Trường tiểu học Lê Văn Thọ, quận 12) làm chủ nhiệm chưa bao giờ có dưới 55 học sinh. Năm nay, lớp 5/4 của cô có 57 học sinh, nhiều gấp 1,6 lần sĩ số chuẩn (35 học sinh/lớp). Lớp của cô được nhà trường ghép 2 phòng bộ môn tiếng Anh lại, sửa thành phòng học mới.

Do quá tải, Trường tiểu học Lê Văn Thọ (quận 12, TPHCM) phải tổ chức cho toàn bộ học sinh học 1 buổi/ngày, mỗi lớp nhồi nhét 56-57 học sinh - Ảnh: Minh Linh

Trong giờ đứng lớp, cô Kim Khánh liên tục đi lên, đi xuống để nhắc nhở, hỗ trợ học sinh. Cô nói: “Lớp đông, lại có thêm học sinh khuyết tật học hòa nhập nên giáo viên phải cố hết sức. Chương trình giáo dục phổ thông mới yêu cầu tăng cường hoạt động nhóm, nhưng lớp có gần 60 em nên chỉ riêng việc ổn định trật tự cũng đã khó khăn. Khi tổ chức kiểm tra, chấm bài, soạn giáo án, làm sổ sách, khối lượng công việc đều gấp rưỡi so với lớp có sĩ số chuẩn. Do đó, giáo viên phải tranh thủ làm thêm trong giờ nghỉ trưa hoặc mang việc về nhà”.

Bà Huỳnh Thị Tuyết Hoa - Hiệu trưởng nhà trường - cho hay, trường có gần 4.500 học sinh nên 13 năm nay, trường không thể tổ chức được lớp bán trú. Nhà ăn trước đây đã được phân ra làm phòng học, các phòng chức năng cũng được trưng dụng làm phòng học khiến trường thiếu phòng chức năng, phòng bộ môn. Nhà trường cố gắng vun vén lắm mới có được 2 phòng vi tính cho học sinh học theo yêu cầu của chương trình mới (bắt buộc học tin học từ lớp Ba). Bởi vậy, học sinh thiệt thòi vì phải học “chay”, không có nơi tổ chức các hoạt động trải nghiệm, không có phòng bộ môn để học tiếng Anh trên phần mềm hoặc rèn luyện về ngữ âm.

Những lớp đông học sinh như thế này khiến cô và trò đều mệt mỏi - Ảnh: Minh Linh (chụp tại Trường tiểu học Lê Văn Thọ, quận 12, TPHCM)

Trường tiểu học Lê Văn Thọ có 90 lớp nhưng chỉ có 45 phòng học nên phải chia lịch: khối Một, Năm và một nửa khối Ba học buổi sáng; khối Hai, Bốn và nửa khối Ba còn lại học buổi chiều. Thiếu phòng nên học sinh phải học cả thứ Bảy mới kịp chương trình. Giáo viên phải dạy cả thứ Bảy nên khó tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng chuẩn, tập huấn. Với cán bộ quản lý, công việc cũng nhiều hơn hẳn những trường có quy mô chuẩn (không quá 30 lớp/trường).
Theo bà Huỳnh Thị Tuyết Hoa, việc không tổ chức được buổi thứ hai trong ngày ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giảng dạy theo chương trình mới, đặc biệt là các hoạt động trải nghiệm theo chủ đề. Trường chỉ có thể chiếu phim ngắn (clip) cho học sinh tại lớp chứ không thể tổ chức tọa đàm, hội thảo, hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Bà nhận xét: “Chương trình mới rất hay, nhưng sẽ hiệu quả nếu được triển khai ở những trường đạt chuẩn về phòng ốc, sĩ số, còn ở những trường quá tải học trò, giáo viên chỉ cố làm vội cho xong khung chương trình”.

Học sinh phải học ké do thiếu chỗ

Có trên 3.400 học sinh nên 2 năm nay, Trường tiểu học Hà Huy Giáp (quận 12) phải mượn phòng học của trường khác để dạy. Bà Nguyễn Hoàng Yến - Hiệu trưởng nhà trường - cho biết, năm ngoái do thiếu phòng, trường phải mượn 14 phòng ở Trường THCS Tô Ngọc Vân cách xa 2 - 3km để học sinh khối Năm học tạm. Năm nay, nhà trường tiếp tục mượn 12 phòng cho học sinh khối Năm. Trường phải phân công 2 hiệu phó thay phiên nhau cùng khối trưởng trực ở trường bạn để quản lý việc dạy và học. Năm nay, trường tuyển sinh khoảng 940 học sinh lớp Một (đông nhất quận) nên sĩ số bị đẩy lên hơn 50 em/lớp. Năm ngoái, khối Một tổ chức được 2 lớp bán trú nhưng năm nay không tổ chức được lớp nào.

Cảnh chen chúc nộp hồ sơ cho con vào lớp Mười ở TP Hà Nội - Ảnh: Uông Ngọc

“Chắc cũng chỉ mượn phòng học thêm 1-2 năm nữa thôi vì nếu Trường THCS Tô Ngọc Vân tuyển sinh đủ thì không còn dư phòng nữa. Lúc đó, nếu quận không có thêm trường mới thì chúng tôi đành tổ chức lại, cho toàn bộ học sinh các khối chỉ học 1 buổi/ngày. Rất đông phụ huynh muốn cho con học 2 buổi/ngày, đặc biệt là lớp Một, nhưng nhà trường không thể đáp ứng nhu cầu này do điều kiện cơ sở vật chất eo hẹp” - bà Nguyễn Hoàng Yến nói.

Ông Khưu Mạnh Hùng - Trưởng phòng GD-ĐT quận 12 - cho biết, năm học 2023-2024, quận tăng khoảng 3.000 học sinh. Mức tăng này không bằng mọi năm (năm 2022-2023, tăng hơn 5.700 học sinh) nhưng để đảm bảo chỗ học, nhiều trường vẫn phải tăng sĩ số mỗi lớp và giảm tỉ lệ học sinh học 2 buổi/ngày. Cụ thể, tỉ lệ học 2 buổi là 30% ở bậc tiểu học và 22% ở bậc THCS. Nhiều trường có sĩ số khoảng 50 học sinh/lớp. Năm nay, chỉ có dự án xây Trường tiểu học Trần Quốc Toản hoàn tất giai đoạn 1 với 10 phòng học và phải đến năm học 2024-2025 mới hoàn thành giai đoạn 2 với 10 phòng học còn lại.

Trưởng phòng GD-ĐT quận Gò Vấp Trịnh Vĩnh Thanh cho hay, năm nay, toàn quận có 9.500 học sinh khối lớp Sáu, tăng gấp rưỡi so với các năm nên các trường phải dồn lớp, nâng sĩ số mỗi lớp. Các năm trước, tỉ lệ học sinh THCS học 2 buổi/ngày đạt 100% nhưng năm nay chỉ còn hơn 99%.

Theo ông Hồ Tấn Minh - Chánh văn phòng Sở GD-ĐT TPHCM - năm học 2023-2024, bậc THCS và THPT của TPHCM tăng hơn 55.000 học sinh nhưng toàn thành phố chỉ tăng thêm 1 trường THCS và 1 trường THPT. Số học sinh bậc tiểu học có giảm nhưng nhu cầu về phòng học vẫn cao do phải dạy 2 buổi/ngày theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Các địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh như TP Thủ Đức, các quận 12, Gò Vấp, Bình Tân, các huyện Bình Chánh, Hóc Môn đang thiếu phòng học trầm trọng. 

Minh Linh