Dấu lặng cuối cùng của Elvis Presley

Tháng 6/1977, tại Indianapolis, Mỹ, hàng chục ngàn khán giả đã đi từ phấn khích tột độ đến chết lặng trong xúc động khi những giai điệu của bản ballad kinh điển Can’t help falling in love vang lên. Elvis Presley trong bộ đồ trắng, giọng hát có phần mệt mỏi và mồ hôi rịn trên tóc mai, đã bước lên sân khấu với tất cả những năng lượng vụt sáng cuối cùng nhờ thuốc giảm đau và an thần. Không một ai, ngay cả Elvis, biết rằng đó là lần cuối cùng ông cất tiếng hát trước đông đảo công chúng hâm mộ.

Hai tháng sau đó, thế giới chấn động khi nghe tin ông hoàng rock’n roll vĩ đại nhất thế kỷ đã ra đi vĩnh viễn, khép lại một cuộc đời âm nhạc có ảnh hưởng mạnh mẽ tới văn hóa đại chúng Mỹ cũng như toàn thế giới.

Dấu ấn Elvis Presley

Nổi tiếng và ghi dấu ấn trên toàn thế giới với những bản rock’n roll sôi động nhưng ca khúc được cover nhiều nhất của Elvis Presley lại là Can’t help falling in love - một bản ballad chậm buồn, sâu lắng do Hugo Peretti, Luigi Creatore và George David Weiss viết dựa trên bản tình ca Pháp Plaisir d’amour nổi tiếng ở thế kỷ XVIII của Jean-Paul-Égide Martini.

Ca khúc xuất hiện lần đầu trong Blue Hawaii, một bộ phim ca nhạc, hài lãng mạn của Mỹ (ra mắt năm 1961) do Norman Taurog đạo diễn và có sự tham gia của Elvis Presley trong vai nam chính. Trong quá trình làm phim, Presley đã nhận được ca khúc. Ông nhanh chóng quyết định thu âm ca khúc này làm bài hát chính cho Blue Hawaii. Đó cũng là lần đầu Can’t help falling in love được thu âm một cách hoàn chỉnh.

Quyết định của nam danh ca vấp phải sự phản đối của nhiều người, thậm chí cả chính nhóm tác giả ca khúc vì cho rằng Elvis phù hợp hơn với những giai điệu nhanh và sôi động. Tiết tấu quá chậm của Can’t help falling in love có thể khiến Elvis gặp nhiều khó khăn. Sự phản đối mạnh mẽ nhất là từ người quản lý thân cận của ông - đại tá Tom Parker, cho rằng việc phát hành đĩa đơn ca khúc sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh thu của bộ phim. 

Elvis Presley đã tạo ra một cuộc cách mạng âm nhạc, trở thành một biểu tượng văn hóa lớn nhất thế kỷ XX

Thậm chí, vào năm 1971, Alan Fortas - một chuyên gia âm nhạc thân cận với Elvis - đã nói lại trong bộ phim tài liệu phát thanh Câu chuyện Elvis Presley rằng: “Khi đó, mọi người chỉ thích nó một nửa. Đó chỉ là một bài hát trung bình, mọi người ngồi xem xét, bàn tán và đánh giá đó là một bài hát kỳ quặc cho bộ phim”.

Tuy nhiên, trái với sự nghi ngờ của hầu như toàn bộ ê-kíp và nhà sản xuất, Elvis đã làm việc thật nghiêm túc với Can’t help falling in love. Những lần tập luyện ban đầu bị trật nhịp, thậm chí liên tục hụt hơi giữa các câu hát quá chậm của bài hát không khiến Elvis nản lòng. Nam danh ca, khi đó đã rất nổi tiếng, không ngại thu âm ca khúc đến lần thứ… 29 để có bản thu cuối cùng hoàn hảo khiến tất cả hài lòng. “Anh ấy đã làm việc vô cùng nghiêm túc để có một bản ballad đẹp đẽ và gần gũi như thế. Khi ca khúc hoàn thành, dường như tất cả đều nhận ra Elvis đã tạo ra một tác phẩm kinh điển” - Ernst Jorgensen, chuyên gia thu âm của Elvis - thốt lên.

Rất nhanh chóng, ca khúc tạo thành hiện tượng khi bộ phim ra mắt vào năm 1962. Hình ảnh Elvis trong phim với vòng hoa trên cổ, ánh mắt lấp lánh và khuôn miệng cong cong cất lên những giai điệu của Can’t help falling in love trên bãi biển Hawaii đầy ngọt ngào và điềm tĩnh khiến trái tim khán giả như tan chảy. 

Qua nhiều năm, hàng chục nghệ sĩ thuộc nhiều dòng nhạc đã cover ca khúc, trong đó nổi bật nhất có lẽ là bản thu của ban nhạc UB40 theo phong cách reggae fusion và synthpop (với tiêu đề mới (I can’t help) Falling in love with you), nhóm nhạc pop A-Teens hay hàng loạt bản cover của các nghệ sĩ nổi tiếng như Keely Smith, Andy Williams, Al Martino, Bob Dylan, The Stylistics, Shirley Bassey, Andrea Bocelli... 

Tuy nhiên, giữa hàng loạt phiên bản ấy, phiên bản đầu tiên của Elvis Presley vẫn chiếm vị trí không thể thay thế. Vươn ra khỏi phiên bản điện ảnh, đĩa đơn của ca khúc được RIAA chứng nhận Bạch kim, với số lượng vượt 1 triệu bản khi bán ra. Bài hát đạt vị trí thứ hai trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 của Mỹ và vị trí số 1 trên bảng xếp hạng “Adult contemporary” trong sáu tuần cũng như đứng đầu bảng xếp hạng Anh vào năm 1962. 

Can’t help falling in love đã trở thành những giai điệu cuối cùng trong cuộc đời Presley, một dấu lặng sâu lắng trong cả bản hòa ca rực rỡ và sôi động mang tên Elvis Presley

Ngày 30/10/2015, một album tưởng niệm nhân 80 năm ngày sinh của Presley được phát hành với sự có mặt của Can’t help falling in love. Theo một cuộc khảo sát năm 2020 do Onbuy thực hiện, Can’t help falling in love cũng là ca khúc được lựa chọn để xuất hiện nhiều nhất trong các đám cưới.

Ngoài Blue Hawaii, bài hát cũng xuất hiện trong nhiều bộ phim khác, như bộ phim kinh dị Sliver với sự góp mặt của ngôi sao Sharon Stone (năm 1993), bộ phim hài lãng mạn Fools rush in (năm 1997), Coyote ugly (năm 2000), Lilo & Stitch (năm 2002). Mới đây nhất, ca khúc một lần nữa được vang lên đầy xúc động trong bộ phim tiểu sử về Elvis Presley do Baz Luhrmann đạo diễn, với bản thu âm của nữ ca sĩ nhạc đồng quê người Mỹ Kacey Musgraves.  

Một người da trắng có phong cách như một người da đen

Vào cuối những năm 1940, nhà sản xuất âm nhạc nổi tiếng ở Mỹ thời đó là Sam Phillips đang tìm kiếm một chân dung âm nhạc mới: “Đó phải là một người da trắng có giọng hát và phong cách như một người da đen. Nếu tìm được người đó, tôi có thể kiếm cả tỷ USD” và Elvis Presley đã được tìm thấy với cách hát vừa sâu sắc, tinh tế lại vừa cuồng nhiệt và đầy tự do, khao khát thể hiện bản thân.

Sự xuất hiện của Elvis đã thổi vào âm nhạc Mỹ cuối thế kỷ XX những luồng năng lượng mới đầy quyến rũ, sôi động và đậm chất nam tính. Các cô gái chết mê chết mệt từng điệu nhảy của Elvis. Các chàng trai mặc quần ống rộng và chải kiểu tóc “pompadour” trứ danh của nam danh ca. Elvis, với những cách tân đáng kể cho dòng nhạc rock & roll, đã mở ra cánh cửa cho âm nhạc của người Mỹ gốc Phi đến với khán giả đại chúng. 

Trên thực tế, trước khi Elvis xuất hiện, phần lớn âm nhạc Mỹ được những nghệ sĩ da đen gốc Phi trình diễn, với những giai điệu blue jazz trang nhã, lịch thiệp và nhiều dè dặt vì sự phân biệt chủng tộc. Elvis đã phá vỡ tất cả nguyên tắc trước đó. Với sự ngưỡng mộ không hề che giấu, Elvis không ngần ngại thể hiện sự ảnh hưởng cách hát của những nghệ sĩ gốc Phi đi trước như B.B.King hay Fats Domino, Nat King Cole… và những bản thu đầy phóng khoáng của Elvis khiến người ta liên tưởng đến một người da đen đang hát trong một phiên bản hiện đại, sinh động và quyến rũ hơn.

Elvis Presley - Can't Help Falling in Love (phim "Blue Hawaii"):

Từ tinh thần đó, Elvis đã làm nên một Can’t help falling in love đẹp và có sự mê hoặc vượt qua thời gian, không gian, giới tính. Những nốt trầm điềm tĩnh như một quý ông, nốt bỏ nhỏ duyên dáng, để cả đoạn kết đẩy đến cao trào một loạt nốt cao rực rỡ đến hoàn mỹ. Toàn bộ phần thể hiện của Elvis là sự kết hợp nhuần nhuyễn cách hát nhấn nhá điêu luyện của những người Mỹ gốc Phi da đen với năng lượng tươi mới và sôi động của một “ông hoàng sân khấu” và ít nhiều có sự tác động của thị trường cùng các yếu tố thương mại. Elvis đã đưa Can’t help falling in love trở thành một biểu tượng, vượt xa khỏi tầm vóc và giá trị ban đầu của ca khúc.

Cùng với Can’t help falling in love và hàng loạt bản hit nổi tiếng trước đó, Elvis Presley đã tạo ra một cuộc cách mạng âm nhạc, trở thành một biểu tượng văn hóa lớn nhất thế kỷ XX - một người mà John Lennon từng thốt lên: “Trước khi có Elvis, tất cả chẳng có gì”. 

Lan Anh