Đâu là chủ nghĩa nữ quyền đích thực?

Bell hooks là bút danh của Gloria Jean Watkins (25/9/1952 - 15/12/2021) - một trong những nữ trí thức có tầm ảnh hưởng lớn ở Mỹ. Bà là giáo sư ngành Nhân văn và Nghệ thuật, từng làm việc ở nhiều đại học danh tiếng của Mỹ; nhà tư tưởng nữ quyền; nhà giáo dục học; nhà hoạt động xã hội… với 30 đầu sách đã được xuất bản, từ các công trình học thuật đến những tác phẩm dành cho thiếu nhi. Từ khi còn ngồi trên ghế giảng đường, bà đã viết cuốn sách đầu tay Ain’t i a woman? Black women and feminism (Tôi có phải là một phụ nữ không? Phụ nữ da đen và nữ quyền).

Trong suốt cuộc đời, nếu không viết sách, nghiên cứu về nữ quyền, bà dành thời gian tham gia các phong trào nữ quyền như một nhà hoạt động xã hội hăng hái. Năm 2000, sau một thời gian dài nghiên cứu, bà cho ra mắt Feminism is for everybody (Nữ quyền cho tất cả mọi người).

Bell hooks viết trong lời tựa cuốn sách: “Tôi vẫn hay nói, chúng ta cần gõ cửa từng nhà để chia sẻ tư tưởng nữ quyền. Rồi một ý nghĩ nảy sinh trong tôi, rằng tôi sẽ viết một cuốn sách dễ đọc để giải thích về nữ quyền và động viên mọi người tham gia vào chính trị nữ quyền… Rõ ràng, cô đọng, dễ đọc. Với tôi, đây là giấc mơ trở thành sự thật”.

Bà tự tin về bản thân và “đứa con đẻ” của mình: “Tôi khẳng định tôi là một nhà nữ quyền triệt để. Nếu mọi người đủ can đảm để đến gần hơn với nữ quyền luận, với cuốn sách này, mọi người sẽ thấy nữ quyền không giống như cách mà trước đó chúng ta đã từng tưởng tượng về nó. Nếu mọi người rõ hơn về nữ quyền luận, sẽ tìm thấy ở phong trào nữ quyền hy vọng về sự giải phóng cho chính chúng ta khỏi những ràng buộc của chế độ gia trưởng”.

Theo tác giả, nữ quyền đích thực không phải là tư tưởng nằm ở thế đối lập, biến nam giới thành mục tiêu công kích và giành lấy địa vị cho nữ giới như một hình thức soán ngôi. bell hooks cho biết, nữ quyền luận đúng đắn là nơi tất cả mọi người đều có thể là chính mình, ở đó có một thế giới của tôn trọng, hòa bình và các khả năng. Nữ quyền luận mà bà xây dựng trong tác phẩm chính là điểm tựa vững chắc và cần thiết để các cuộc đấu tranh hướng đến mục tiêu xây dựng một cộng đồng mà phụ nữ và đàn ông biết trân quý lẫn nhau, có thể sống cùng nhau, hiện thực hóa những giấc mơ về tự do và công bằng, sống với sự thật chúng ta “đều được sinh ra bình đẳng”.

Nữ quyền dành cho tất cả mọi người được tạo thành trên cơ sở các cứ liệu, tri thức khoa học về quá trình phát triển của các phong trào nữ quyền đương đại, các giá trị về bình đẳng giới. Vậy nhưng, để thuyết phục, tiệm cận hơn với bạn đọc, bell hooks thỉnh thoảng vẫn xen vào giọng kể tự sự, tâm tình. Bà như một người bạn, người chị trong gia đình đang đưa ra những lời khuyên, lời giải đáp cho các vấn đề xung đột.

Nữ quyền cho tất cả mọi người chuyển tải những vấn đề căn bản trong nữ quyền luận, từ chính trị của nữ quyền, vẻ đẹp của phụ nữ, sức khỏe sinh sản và tình dục, phụ nữ đi làm, bạo lực giới, giải phóng hôn nhân và quan hệ lứa đôi… Tác phẩm không chỉ là cuốn cẩm nang bổ ích dành cho phái nữ mà còn là tài liệu tham khảo quý dành cho những nhà hoạt động xã hội ở Việt Nam. 

Diệu Thông