Dẫu đời khó nhọc, xin đừng buông tay

Minari của đạo diễn Lee Isaac Chung mở ra với hình ảnh cậu nhóc David Yi (Alan Kim) đang ngồi trên chiếc xe hơi cũ mèm, hướng đôi mắt mơ màng nhìn cỏ cây bên đường. Ngoài người bố Jacob Yi (Steven Yuen, nam diễn viên người Mỹ gốc Hàn), chẳng ai khác trên chiếc xe biết được nơi họ sắp đến.

Jacob Yi chọn vùng quê hẻo lánh Arkansas để đánh cược với vợ - Monica (Yeri Han), rằng anh sẽ thành công ít nhất một lần trước mặt các con của mình. Jacob muốn trồng một nông trại toàn rau củ Hàn Quốc để cung cấp cho hàng triệu đồng hương đang sống tại Mỹ. Monica hồ nghi về quyết định của chồng nhưng vì thương nên cô theo anh.

Tình yêu và sự gắn kết gia đình là điều có thể cảm nhận rõ nhất từ câu chuyện của gia đình nhập cư ở Minari

Trong ngôi nhà có thể bị lốc xoáy cuốn bay bất cứ lúc nào, họ động viên nhau, cãi vã, giận hờn và lại nhắm mắt làm lành. Cuộc hôn nhân nào cũng thế, nhưng với một gia đình kinh tế gần như kiệt quệ, lại là lao động nhập cư, sự xung đột bên trong mạnh như một ngọn núi lửa sắp phun trào.

Sau một thời gian ở nơi chốn mới, hai vợ chồng quyết định đón mẹ của Monica sang chăm sóc hai con nhỏ, để họ tập trung cho công việc tại trại gà. Trong mắt bọn trẻ, bà ngoại Soonja (Youn Yuh-jung) chẳng phải là người bà mà chúng biết trong sách vở. Bà không biết nấu ăn, nướng bánh, không biết kể chuyện, lại còn hay trêu ghẹo con cháu theo kiểu dễ làm chúng mất mặt hơn vui vẻ. “Bà có mùi người già, mùi Hàn Quốc” - David buông lời chê trách, cũng như lý giải vì sao cậu nhóc không thích bà ngoại.

Phim không nhiều thoại, chủ yếu để hình ảnh tự kể chuyện. Nhưng mỗi đoạn đối thoại đều chứa đựng bên trong những thông điệp. Jacob nói với vợ rằng, anh phải thành công để bọn trẻ thấy bố chúng có thể làm được điều gì đó. Monica đáp lại: “Để làm gì? Không phải được ở cùng nhau quan trọng hơn sao?”. Jacob vỡ vụn vì mình bất tài, không đủ để vợ tin tưởng.

Từ lâu, Jacob luôn khao khát thể hiện vai trò của người đàn ông trụ cột trong gia đình, nhưng chưa bao giờ anh khiến vợ an lòng. Còn Monica, dù yêu chồng đắm say, nhưng cô không thể chịu đựng thêm lần thất bại nào của anh.

Minari được lấy cảm hứng từ câu chuyện của chính gia đình đạo diễn Lee Isaac Chung

Ai có thể sống hạnh phúc khi con bị bệnh tim, nhà lại xa bệnh viện; hạnh phúc làm sao được khi tiền cạn kiệt, nhà cúp nước, mẹ bị tai biến? Tài chính càng khó khăn, Jacob càng muốn khẳng định bản thân, nhưng khát khao đó của anh chỉ khiến gia đình túng quẫn hơn.

Minari được lấy cảm hứng từ câu chuyện của chính gia đình đạo diễn Lee Isaac Chung. Vào những năm 1980, khi Lee Isaac Chung vừa tròn sáu tuổi, bà ngoại anh cũng bay từ Hàn sang Mỹ sống cùng con cháu. Cha của nam đạo diễn ngày đó cũng giống như Jacob trong phim, sống quyết liệt, tham vọng.

Trước Minari, Lee Isaac Chung từng thực hiện ba bộ phim mang ba màu sắc khác nhau, nhưng chưa bộ phim nào anh quyết định lấy câu chuyện gia đình làm ý tưởng chính. 

Minari hoàn toàn khác với Parasite (tác phẩm thắng bốn giải Oscar của đạo diễn Hàn Bong Joon Ho) về mặt kịch bản, tiết tấu phim và dụng ý nghệ thuật của đạo diễn. Nếu Parasite có nhiều tình tiết khiến người xem giật mình, vụn vỡ, thì Minari là một câu chuyện “ấm áp, bình lặng” (từ dùng của tờ Variety). Nhưng kết phim, người xem thấy đâu đó có những xúc cảm, nghĩ suy về phận người, thời cuộc.

Họ nhớ về nước Mỹ trong một không gian làng quê bình dị; nhớ một gia đình Hàn Quốc nhập cư hay cự cãi nhưng thương yêu nhau vô bờ; nhớ những chi tiết so sánh cực kỳ tinh tế giữa người phương Đông và phương Tây trong văn hóa ứng xử, trong niềm tin vào tín ngưỡng, tôn giáo…

Đạo diễn Lee Isaac Chung tự hào về gốc rễ châu Á của mình và trên phim, ông tìm cách lồng vào những chi tiết thể hiện sự tự hào đó. Ngay từ tựa phim, Minari là tên của cây cần nước - một loại thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn của người Hàn. Những hạt giống cần nước có mặt trong hành trang của người Hàn khi tha phương.

Cần nước dễ sống, mọc như cây dại. Chỉ cần có nguồn nước ổn định, cây phát triển thành từng vạt lớn mà không cần chăm sóc. Cần nước như một hình ảnh ẩn dụ về sức sống của người Hàn Quốc, chỉ cần được “rơi” vào nơi có thể sống - không cần trù phú, chắc chắn, hạt giống sẽ phát triển tốt tươi.

Trên phim, hình ảnh cây thánh giá và niềm tin vào Thiên Chúa được lặp đi lặp lại. Ban đầu, Jacob tỏ ra cười nhạo khi một gã người Mỹ nhắm mắt và cứ thế tìm kiếm nơi có nguồn nước. Họ tin bằng sức mạnh của thượng đế và chỉ cần cầu nguyện, họ sẽ tìm được nguồn nước. Trong khi đó, Jacob tin kinh nghiệm dân gian và quan sát thực tế mới cho người nông dân đáp án chuẩn xác. Mâu thuẫn xuất hiện. Jacob tin vào bản thân và anh đã thắng, nhưng có lúc, anh buộc phải chấp nhận thua cuộc. Kết phim, Lee Isaac Chung ưu ái cho người Á Đông khi đẩy phần thắng về phía họ, rằng kinh nghiệm và sự quan sát sẽ có khả năng thắng cao hơn.

Trailer Minari:

Minari tựa câu chuyện lãng đãng, mơ mộng và chạm khẽ vào cảm xúc người xem. Trên phim, tình yêu và sự gắn kết gia đình là điều khán giả có thể cảm nhận rõ nhất từ câu chuyện của gia đình nhập cư. Họ bất mãn vì không cùng suy nghĩ, vì thiếu thốn tiền bạc nhưng sau cùng, vì thương nhau mà họ chọn ở lại, cùng nhau vượt qua những thử thách cuộc đời. n

* Minari vừa nhận được sáu đề cử tại giải Oscar 2021. Trong đó, có những hạng mục quan trọng như Phim hay nhất, Đạo diễn, Nam diễn viên chính, Nữ diễn viên phụ xuất sắc… 

Diễm Mi