Đất TP.HCM còn nhiều nhưng làm nông khó vì vướng đủ thứ

Ngày 26/11, Thành ủy TP.HCM đã tổ chức hội nghị lãnh đạo thành phố gặp gỡ, đối thoại với cán bộ, hội viên nông dân năm 2019. 

Đụng đâu vướng đó

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Nhiệm - 60 tuổi, ở xã An Thới Đông, huyện Cần Giờ - cho hay, trước đây, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - chi nhánh Cần Giờ ký hợp đồng cho vay theo thời hạn 12 tháng, trả lãi 6 tháng/lần, trả nợ gốc 12 tháng/lần đúng như chính sách dành cho đối tượng sản xuất nông nghiệp thuộc danh mục được hỗ trợ, cụ thể trường hợp bà là nuôi thủy sản.

Nhưng từ đầu năm 2017 đến nay, ngân hàng cho vay theo hạn mức tín dụng, thanh toán lãi vay 3 tháng/lần, định kỳ hạn trả nợ gốc 6 tháng/lần đối với khoản vay nuôi tôm. Việc rút ngắn thời gian cho vay từ 12 tháng xuống còn 6 tháng đã ảnh hưởng đến việc đầu tư phát triển sản xuất và đời sống của người dân.

Đối với nghề nuôi tôm, chu kỳ sản xuất tính từ lúc xử lý ao nuôi đến khi thu hoạch thương phẩm phải hơn 6 tháng. Sau thu hoạch, hộ nuôi tiếp tục chuẩn bị vốn để kịp thời đầu tư vụ tiếp theo.

"Với các hộ nuôi quy mô lớn, các khoản chi rất cao và liên tục phát sinh, kể cả sau thu hoạch. Đó là chưa tính đến dịch bệnh, người nuôi tôm có khi lỗ hoặc mất trắng, nên không kịp chuẩn bị nguồn vốn để thanh toán nợ gốc với ngân hàng” - bà Nhiệm nói. 

Cũng theo bà Nhiệm, các hồ sơ duyệt vay không được nhận tiền mặt, phải qua tài khoản trung gian. Khi giải quyết vay vốn, ngân hàng định giá trị đất quá thấp so với giá thị trường, như đất mặt tiền giá 2 triệu đồng/m2 nhưng chỉ được định giá 90.000 đồng/m2, từ đó cho vay mức 70% của giá trị đất được định giá, nên nông dân không đủ chi phí đầu tư sản xuất. 

Bà Nhiệm còn cho biết, hiện các hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác và những nông dân nuôi trồng thủy sản ở H.Cần Giờ có nhu cầu cất nhà tạm để chứa vật tư nông nghiệp, làm chỗ trông coi khu vực nuôi trồng, nhưng gặp khó khăn, rào cản pháp lý về xây dựng trên đất nông nghiệp. Bà kiến nghị, lãnh đạo TP.HCM sớm nghiên cứu, ban hành chính sách cho phép xây dựng các công trình phụ phục vụ sản xuất nông nghiệp trên đất nông nghiệp.

Cơ sở nuôi trồng nấm mối bằng công nghệ “ba sạch” của ông Nguyễn Trương Hoài Thương tại phường Hiệp Thành, quận 12, TP.HCM - Ảnh: Quốc Ngọc

Tương tự, ông Lê Hữu Thiện - 41 tuổi, ở xã Bình Lợi, H.Bình Chánh - nhận định, sản xuất nông nghiệp của huyện còn manh mún, nhỏ lẻ, thiếu tập trung, hiệu quả chưa cao, đất hoang hóa còn nhiều, một bộ phận nông dân không an tâm đầu tư vào sản xuất.

Các chi phí như vật tư, phân bón, công lao động ngày càng tăng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, vật giá leo thang, đầu ra không ổn định, sản phẩm nông nghiệp thường bị tư thương ép giá.

Theo ông Thiện, việc triển khai ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp cũng gặp khó khăn. Lãnh đạo thành phố có định hướng phát triển nông nghiệp đô thị, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, giảm chi phí lao động, tăng năng suất.

Nhưng để ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, cần phải có các công trình hỗ trợ, như trồng nấm thì phải có nhà lồng, trồng rau phải có nhà sơ chế, nhà chứa sản phẩm, phân bón, trồng lan phải có nhà chứa vật tư, nhà lưới.

Hiện một số hộ dân, HTX muốn đầu tư, ứng dụng kỹ thuật công nghệ vào sản xuất nhưng không được cấp phép xây dựng công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao” - ông Thiện cho hay.

Quỹ đất lớn, hiệu quả chưa tương xứng

Cũng theo ông Thiện, UBND TP.HCM nên xem xét quy hoạch vùng tập trung cho sản xuất nông nghiệp và cho phép nông dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất trồng lúa, đất trồng cây hằng năm sang đất trồng cây lâu năm hoặc từ đất trồng lúa sang đất nuôi trồng thủy sản phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng.

Như ở xã Đa Phước, hiện có trên 70 hộ nuôi tôm với tổng điện tích hơn 30ha, tập trung nuôi ở vùng ngập nước theo thủy triều, hiệu quả kinh tế khá cao. Tuy nhiên, diện tích đất nuôi tôm còn hạn chế do nằm ngoài kênh ngăn mặn của cánh đồng trồng lúa. Từ đó, một số hộ dân đã đào ao nuôi tôm phía trong kênh, hiệu quả kinh tế cao gấp 5-7 lần so với trồng lúa.

Tại xã Lê Minh Xuân, nông dân trồng tổng cộng 82ha dừa, mang lại hiệu quả kinh tế gấp nhiều lần so với cây lúa, mía. Nông dân xã Lê Minh Xuân mong muốn được chuyển đổi mục đích sử dụng đất, từ đất trồng lúa, mía sang đất trồng cây lâu năm để phát triển việc trồng dừa kết hợp với du lịch sinh thái.

Ban thường vụ Hội Nông dân TP.HCM kiến nghị, UBND TP.HCM tiếp tục kiến nghị Chính phủ, bộ, ngành quan tâm, hướng dẫn thực hiện các quy định pháp luật liên quan xây dựng, quy hoạch, sử dụng đất đai; sớm ban hành văn bản hướng dẫn về quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp, chuyển đổi đất trồng lúa, trồng mía, đất trồng khác kém hiệu quả sang đất trồng rau quả, nuôi tôm, chăn nuôi có hiệu quả hơn.

Hội cũng kiến nghị cho phép thí điểm việc xây dựng và quản lý trật tự xây dựng đối với công trình trên đất nông nghiệp phục vụ sản xuất nông nghiệp theo loại hình nuôi trồng phổ biến nhất, như mô hình trồng dưa lưới, trồng nấm, trồng rau, hoa lan, cây kiểng và nuôi tôm công nghiệp, nuôi cá kiểng, nuôi heo, dê, trâu, bò… 

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, bà Võ Thị Dung - Phó bí thư Thành ủy TP.HCM - ghi nhận ý kiến của nông dân và Hội Nông dân TP.HCM.

Nông nghiệp đóng góp khoảng 0,6% GRDP của TP.HCM, tuy không lớn nhưng tăng trưởng ngày càng bền vững theo định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào nông nghiệp.

Theo bà, vướng mắc lớn nhất hiện nay là quỹ đất dành cho nông nghiệp khá lớn nhưng hiệu quả chưa tương xứng, do quy hoạch và sử dụng đất chưa tốt, hoặc có dự án đã quy hoạch nhưng vẫn chưa được thực hiện.

“Cần nhìn nhận rằng, sự kết nối giữa nhà sản xuất, trung gian và người tiêu dùng chưa tốt. Tôi đi thăm, thấy các anh chị tuân thủ quy trình VietGap nhưng tiêu thụ rất khó khăn. Đó không hoàn toàn do nhà phân phối mà còn do nhà sản xuất lúc sản xuất nhiều, lúc ít, không ổn định” - bà nói.

Bà Dung đề nghị phải tìm cách khai thác hiệu quả quỹ đất. Hiện đất chưa sử dụng rất lớn, nhưng không đưa vào sản xuất nông nghiệp được do còn nhiều vướng mắc cần được tháo gỡ. 

Quốc Ngọc