Đạo diễn trẻ “bước hụt”

Sẽ không có gì đặc biệt với một vở diễn không thể ra mắt sau khi phúc khảo vì không đủ chất lượng nghệ thuật. Điều đáng nói ở đây là tác giả (TG), ĐD của vở vốn là một tên tuổi được cho là tương đối vững tay với mảng đề tài kinh dị. Hơn thế, ĐD này còn “ẵm” một trong năm chiếc huy chương vàng tại Liên hoan Tài năng trẻ ĐD SK toàn quốc 2013. Thế nhưng, vở diễn mới của anh lại khiến những ai xem qua phải hoang mang với câu hỏi: “Chẳng lẽ thị hiếu khán giả bây giờ thấp đến vậy sao?”.

Thực ra, với một khán giả từng biết anh và trong mắt nhiều đồng nghiệp thì “sự cố” này sớm muộn gì cũng xảy ra. Điểm lại những vở diễn của anh, không khó để nhận ra sức hút của vở không phải ở nội dung kịch bản hay thủ pháp dàn dựng mà nhờ vào khả năng tung hứng của hai gương mặt nổi tiếng tham gia vở; kịch bản công diễn cũng không phải là “sản phẩm” của ĐD mà đã được “bà bầu” nhào nặn cẩn thận trước khi cho “ra lò”!

Rể quý - vở diễn khiến người xem bối rối trước khả năng của người dàn dựng

Trước đó không lâu, trường hợp tương tự cũng xảy ra với một ĐD trẻ ở lĩnh vực cải lương trong mùa dựng vở phục vụ Tết Giáp Ngọ. Vở diễn Rể quý được giới thiệu do một ĐD-NSND dàn dựng, nhưng thực tế lại là “sản phẩm” của trợ lý ĐD - người từng để lại dư âm đẹp tại Liên hoan SK cải lương toàn quốc 2012 với vở cải lương Tiếng vạc sành được chuyển thể từ vở kịch nói rất ăn khách của SK Idecaf. Nhưng, vở Rể quý do anh dàn dựng thì… một trời một vực.

Chưa bàn đến thủ pháp, chỉ riêng việc xác định thể loại đã có vấn đề: kịch không ra kịch mà cải lương cũng chẳng phải cải lương! Mục đích dàn dựng là để diễn Tết, nhưng sau một, hai suất diễn “thử nghiệm” trước Tết, vở diễn này đành tạm ngưng. Dư luận râm ran chuyện vị ĐD tên tuổi thấy anh quá tự tin vào năng lực của mình nên thả cho anh tự bơi để xem anh bơi được đến đâu! Sở dĩ vở diễn trước anh được đánh giá cao trong vai trò ĐD là do có một phần công sức không nhỏ của TG kịch bản - một nghệ sĩ nhiều kinh nghiệm diễn và dàn dựng.

Hai trường hợp trên có vẻ thuộc diện “cá biệt” vì phải “lưu kho” ngay sau buổi phúc khảo hoặc sau một suất công diễn, nhưng thực tế, không hiếm những trường hợp tương tự. Chỉ riêng mùa kịch Tết vừa qua, không ít vở diễn của những ĐD tên tuổi thì quen thuộc, dù vẫn được ra mắt khán giả, nhưng lại thể hiện một “bước lùi” rất dài. Ngay sau buổi phúc khảo, những vở diễn này đã được dự báo sẽ khó… thọ.

Người làm nghề hầu hết đều hiểu nguyên nhân vì sao “vở sau tệ hơn vở trước” của một số ĐD trẻ. Do thời gian tập vở quá ngắn, “người cầm chịch” của SK không đủ thời gian để “gọt giũa”, uốn nắn, đành dựa vào năng lực của ĐD!

ĐD-NSƯT Trần Minh Ngọc nhiều lần khẳng định: “Chuyện bước hụt chỉ là sớm hay muộn và là bài học cảnh tỉnh cho những ĐD bước bằng đôi chân người khác nhưng lại ngộ nhận về khả năng của mình”. Xét về lỗi, cả ĐD lẫn người "chủ xị" SK đều có phần trách nhiệm. Tiếng là chỉnh sửa bản dựng cho phù hợp với gu của SK và đáp ứng nhu cầu khán giả để đảm bảo “gánh nặng” doanh thu, nhưng bản sửa chữa của người “cầm chịch” SK có thể thay đổi đến 80-90% so với bản dựng ban đầu của ĐD. Có người đã nửa đùa, nửa thật: “Không ít ĐD trẻ hiện nay dù đứng tên ĐD vở chỉ dừng lại ở nhiệm vụ vỡ hoang kịch bản và giúp các diễn viên học lời!”. Áp lực doanh thu khiến một số nhà quản lý có nghề về SK phải choàng gánh trách nhiệm của ĐD để có những vở diễn được coi là “tươm tất nhất trong khả năng có thể” ra mắt khán giả.

Phần mình, thay vì phải hiểu rõ năng lực của mình để từng bước hoàn thiện, không ít người trẻ lại có tư tưởng thỏa mãn với kết quả dựa trên công sức của người khác. Liệu hiện tượng “chết yểu” ngày một tăng của các vở diễn và những bước hụt của các ĐD xảy ra gần đây, có đủ sức cảnh tỉnh những ai đang “bay” với “đôi cánh” người khác?

 Phương Minh