Đạo diễn - Nghệ sĩ ưu tú Vũ Thành Vinh: 'Sống có tình, làm việc hết mình'

Tốt nghiệp hai chuyên ngành quay phim và đạo diễn (Trường Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM), trước khi chuyển sang tổ chức và dàn dựng gameshow, anh từng thể hiện tay nghề đạo diễn khi đoạt hai giải thưởng cho bộ phim đầu tay Xe lăn, gồm HCV LHP truyền hình toàn quốc 2002 và giải Mai vàng cho đạo diễn hay nhất (2003); giải LHP ngắn toàn quốc cho phim Giáng sinh; 4 HCV cho 4 phim ca nhạc trong các LHP truyền hình toàn quốc (Những bông hoa cổ tích (2006), Khát vọng tuổi trẻ (2011), Hương sen (2012), Hương lúa (2013)… 

Đạo diễn Vũ Thành Vinh trong chương trình Cười xuyên Việt

Từng tham gia dàn dựng những gameshow Nốt nhạc vui, Rồng Vàng… vào những năm đầu thập niên 2000, nhưng phải đến khi “ra riêng” với Công ty Truyền thông Khang năm 2015, Vũ Thành Vinh mới được thỏa sức sáng tạo những format gameshow thuần Việt, hầu hết đều thu hút người xem như Dấu ấn, Tình boléro, Solo cùng boléro, Tình boléro hoan ca, Cười xuyên Việt, Cùng nhau tỏa sáng, Ngôi sao phương Nam, Hát cùng mẹ yêu, Én vàng, Gương mặt điện ảnh… 

Làm nghề với tâm thế của nhà giáo kiêm nghệ sĩ, nên anh luôn muốn truyền cảm hứng, truyền lửa cho người khác; muốn chia sẻ những cái đẹp, cái thiện cho công chúng hưởng thụ; thổi hồn Việt vào các chương trình truyền hình… 

 * Truyền thông Khang đã có một série boléro như Tình boléro, Solo cùng boléro, Tình boléro hoan ca… và nay là Kịch cùng boléro. Phải chăng anh đang bí… format mới?

- Sau mỗi chương trình thành công, chúng tôi luôn nghĩ làm gì tiếp theo cũng phải hay hơn để đáp lại lòng mong mỏi của khán giả, nhưng việc đó thật sự là không dễ. Trong Tình boléro trước đây, khi thể hiện chủ đề Tình đời, chúng tôi dựng thành một câu chuyện về thân phận Kiếp cầm ca, đưa kịch kết hợp với hát boléro, không ngờ được khán giả thích.

Nhận được nhiều phản hồi tích cực, chúng tôi nghĩ mình phải có hướng đi mới. Bản thân tôi rất mê kịch. Những vở kịch được xem từ khá lâu như Lá sầu riêng, Nhân danh công lý, Bí mật vườn Lệ Chi… vẫn ám ảnh tôi đến tận bây giờ. Thấy sân khấu (SK) hiện đang khó khăn, nếu mình làm kịch dài trên truyền hình, khán giả sẽ khó xem, nên chúng tôi nghĩ nếu làm ngắn lại, kết hợp boléro vào, có lẽ sẽ dễ xem hơn.

Tuy nhiên, chỉ mình tôi làm chắc chắn không nổi và cũng dễ gây nhàm chán; nếu nhiều ĐD tham gia, với nhiều sắc màu và ý tưởng khác nhau, chương trình sẽ phong phú và có nhiều cái thú vị hơn. Vậy là hình thành gameshow Kịch cùng boléro. Mới chỉ là sự thử nghiệm nhưng tôi có niềm tin là chương trình sẽ thành công. 

Đạo diễn Vũ Thành Vinh đã làm boléro sống lại

* Nhưng có vẻ như Kịch cùng boléro khai thác chất bi nhiều hơn  hài?

- Khóc hay cười đều tốt cả, chỉ là ở đây chúng tôi muốn hướng đến sự lắng đọng. Trong vở cũng có tiếng cười nhưng nhẹ nhàng, thâm thúy. Muốn tạo cao trào phải dựng bi kịch, đẩy số phận con người đến chỗ nghiệt ngã, bế tắc, con người mới bật lên, phản kháng lại. Tính thông điệp của một vở kịch rất rõ nét. Chủ đề do chúng tôi đặt ra nhưng câu chuyện là do thí sinh tự chọn và phát triển lên. 

* Từ những chương trình đã trình làng, có nhiều nhạc phẩm được sử dụng không phải là boléro?

- ĐD có quyền đưa các loại nhạc khác vào để hỗ trợ cho nội dung và mạch kịch, nhưng boléro vẫn phải là chủ đạo. Ban đầu cũng có chút lạ lẫm nhưng khi các ĐD đã nắm được ý đồ, đã nhập được vào cuộc chơi thì họ làm rất nhuyễn. Tôi tin, một số vở sẽ gây được hiệu ứng xã hội. 

Hiện chúng tôi đang nhận được phản hồi rất tốt từ nhiều phía, cả những nhà chuyên môn lẫn khán giả, nhà đài và nhà tài trợ. Quảng cáo cũng tăng. Mọi thứ đang rất thuận lợi cho một thử nghiệm mới. Có vài anh chị quản lý SK đã gọi cho tôi, đánh giá mô hình này rất thú vị, kịch ở sàn diễn đang khó khăn nên cũng muốn làm theo.

* Nhưng, có ý kiến cho là Kịch cùng boléro đang “giết” SK?

- Tôi thì nghĩ ngược lại. Kịch cùng boléro đem lại cho người xem cảm hứng về kịch. Sau khi xem, họ sẽ tìm đến các SK kịch vì kịch trên truyền hình, như chúng tôi đang làm, có những giới hạn nhất định, chỉ là khơi gợi thôi. Muốn xem và cảm nhận thật sự những “tinh túy” và cung bậc cảm xúc của kịch thì phải đến SK xem trực tiếp mới đã, xem qua truyền hình thì hiệu ứng giảm đi nhiều. 

Vì thế, Kịch cùng boléro chỉ là những khơi gợi. Tôi tin vào điều đó vì thực tế, sau chương trình Tình boléro hoan ca của chúng tôi, các ca sĩ tham gia trở nên đắt sô ở các phòng trà. Ngay NS Tấn Hoàng, sau khi tham gia gameshow Tình boléro, bây giờ trước khi vở diễn mở màn, anh phải hát hai, ba bài boléro khán giả mới chịu.

Đạo diễn Vũ thành Vinh và ê kíp đang trên sàn tập

* Là một ĐD chuyên về gameshow, anh nghĩ gì khi gameshow đang bị dư luận chê bai, thậm chí lên án vì đã góp phần đẩy thị hiếu thẩm mỹ của khán giả xuống thấp?

- Cuộc sống ngày càng căng thẳng nên những chương trình giải trí lành mạnh là món ăn tinh thần rất cần thiết. Mục đích chính của các gameshow vẫn là giải trí, hơn chút nữa là chúng ta gửi gắm ít nhiều những giá trí tốt đẹp vào đó. Hiện gameshow bị phê bình nhiều nhất là ở mảng hài. Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ, ai cũng muốn được cười để xả stress, vậy nên việc tạo ra tiếng cười là cần thiết. Nó chỉ không tốt khi mình lạm dụng, tạo ra những tiếng cười dễ dãi, vô bổ, thậm chí thiếu văn hóa. 

Khi làm gameshow Cười xuyên Việt, ngoài yếu tố giải trí, chúng tôi muốn đem lại những tiếng cười có ý nghĩa, đồng thời cũng muốn tạo công ăn việc làm cho các NS trẻ. Nhiều bạn học ra trường phải bỏ nghề vì không có đất diễn. Người làm văn hóa phải thấy tính tích cực để hướng các nội dung chương trình đi theo. ĐD có nghĩa là người chỉ ra con đường. Cũng có người chỉ sai nhưng chỉ vì một vài cái sai mà nghĩ xấu về nó là không đúng. 

NSƯT Vũ thành Vinh phía sau sân khấu

* Anh được ví là người đã làm “sống lại” nhạc boléro trên truyền hình với hàng loạt chương trình đã kể. Từ đâu anh phát sinh ý tưởng đó?

- Xuất thân là ĐD nên tôi có thói quen quan sát cuộc sống để lấy chất liệu đưa vào tác phẩm của mình. Phần lớn các chương trình của Khang đều từ những chất liệu tôi lấy từ cuộc sống xung quanh. Tôi thấy người dân mình rất thích hát, đặc biệt là boléro. Trong tất cả các cuộc liên hoan lớn nhỏ, nhất là khi về các vùng quê, tôi đều nghe người ta hát boléro. Sự yêu thích dòng nhạc này là điều có thật. 

Khi tôi làm chương trình Dấu ấn của ca sĩ Ngọc Sơn, người được gọi là “Ông vua nhạc sến” ở nhà thi đấu Nguyễn Du Q.1, người dân miền Tây ào ạt thuê xe đò lên xem, đến nỗi nhà thi đấu không còn chỗ chứa. Tôi càng hiểu, đây là dòng nhạc vẫn có sức sống mạnh mẽ, âm ỉ. Tôi chợt nghĩ, sẽ là một đột phá nếu mình tổ chức một cuộc thi boléro, nhưng chưa hình dung rõ mình sẽ làm thế nào. 

Khi phát động cuộc thi, lần thứ nhất có 17.000 người đăng ký, lần hai hơn 20.000 người và lần ba tới 24.000 người. Nói tôi là người làm “sống lại” thì không hẳn, mà tôi chỉ làm cái việc “kích hoạt” thông qua cuộc thi mà thôi. Nếu mình tổ chức một chương trình cho ca sĩ hát thì người ta chỉ đến xem, còn tổ chức cuộc thi cho người ta được hát thì có thể nói là “gãi đúng chỗ ngứa”.

Đạo diễn Vũ thành Vinh và gia đình

* Nhưng cũng có những ý kiến không đồng tình, cho rằng khơi dậy dòng nhạc này chỉ khiến con người trở nên ủy mị, yếu đuối?

- Thực ra, khi tôi chưa làm các chương trình về boléro, thì dòng nhạc này vẫn tồn tại trong cuộc sống. Ở dòng nhạc này, mỗi bài hát là một câu chuyện, giai điệu lại ngọt ngào, dễ thấm vào lòng người. Cái gì chạm được vào lòng người thì cũng sẽ ở đó rất lâu. 

Cuộc sống vất vả, con người ta buồn nhiều hơn vui nên dễ nhìn thấy mình trong những giai điệu buồn, những ca từ thấm đẫm sự chia sẻ. Nói dòng nhạc này ủy mị dẫn đến tiêu cực là không đúng. Nghe xong như một cách “trải lòng”, rồi người ta vẫn đi làm chứ có ai nghe xong mà bỏ việc đâu. Tôi nghĩ, bất cứ cái gì chạm được vào trái tim, nó sẽ ở lại.

* Có lần anh còn phát động sáng tác boléro mới nhưng không thành công?

- Sau thành công của chương trình Solo cùng boléro mùa đầu, tôi đã muốn có những bài boléro mới nên phát động cuộc thi Sáng tác cùng boléro và nhận được khoảng 2.000 bài hát gửi về. Chúng tôi mời các nhạc sĩ chuyên về dòng nhạc này chấm ròng rã ba tháng, chọn ra được 10 bài để trao giải và mời các ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc này hát. Thế nhưng, đến giờ không bài nào đọng lại được. 

Tôi còn cố lục tìm xin phép khoảng 20 bài boléro cũ đem ra biểu diễn, cũng không thành công vì nghe… lạ tai. Từ những thực tế đó, tôi ngộ ra, bài hát sống được lâu là bài người ta phải hát theo được, phải ngấm được, như thể đã ở sẵn đâu đó trong người ta lâu rồi, làm khác đi là không được.  

* Gameshow Cười xuyên Việt là “đặc sản” của anh đến giờ hình như đã không còn hấp dẫn như lúc đầu, nhiều gương mặt thường xuyên xuất hiện đã bắt đầu nhàm…

- Cuộc sống vận động và thay đổi không ngừng, lĩnh vực giải trí cũng vậy. Khán giả cũng “cả thèm, chóng chán” nên sau một thời gian nhà nhà cùng nhảy vào làm hài, thị trường đâm ra bão hòa. Cho “ăn” quá nhiều, “thực phẩm” lại không ngon, người ta chán là tất nhiên. 

Nhưng, không vì khó khăn mà chúng tôi buông, trái lại chúng tôi càng quyết tâm hơn, dù thực hiện một chương trình hài chúng tôi phải đầu tư gấp 2-3 lần các chương trình khác. Việc tạo ra tiếng cười lúc nào cũng cần thiết, nhiều nơi người ta còn phải đi “học” để “cười”! Làm nghề này phải kiên định. Sở dĩ chúng tôi vẫn giữ lại một số gương mặt đoạt giải mùa trước trong các vai trò như ĐD dàn dựng, cố vấn, bình luận viên… vì họ là NS biểu diễn, phải có chỗ để làm nghề, để được lên hình thì khán giả mới nhớ đến họ. 

Chúng tôi muốn tạo điều kiện cho họ và để họ cùng sáng tạo với mình. Đó còn là cái tình của những người làm nghề. Nói như slogan của Công ty truyền thông Khang của chúng tôi là: “Sống có tình và làm việc hết mình”. NS giúp mình thì mình cũng giúp lại NS.

* Hiện công việc cụ thể của anh tại Khang là gì? Mục tiêu lớn trước mắt của anh?

- Có thể xem tôi đang là thuyền trưởng của Khang. Tôi có nhiệm vụ cầm lái cho tàu đi đúng hướng và tiến về phía trước. Tôi ước mong đưa được Khang ra biển lớn. Tôi thường nói với nhân viên của mình: “Ra biển lớn sẽ có sóng lớn, nhưng nếu sợ thì cứ ở mãi trong ao”. Đó không chỉ là thách thức mà còn là trách nhiệm của người làm văn hóa. Triết lý kinh doanh của Khang cũng nêu rõ: “Khang media không chỉ là giải trí…” mà còn hướng đến những giá trị cộng đồng, nhân văn, những giá trị tốt đẹp từ văn hóa…

Cát Vũ (thực hiện)