Đạo diễn Hồ Thanh Thảo: Làm phim không phải là một trò chơi

Gặp may với Điềm báo

Dự án phim ngắn CJ 2022 đánh dấu lần thứ hai nữ đạo diễn 27 tuổi bước vào sân chơi này. Ở mùa trước, cô từng có kịch bản Vòng lửa lọt vào top 10, nhưng không đi đến vòng cuối được tài trợ làm phim. Điềm báo dài 20 phút, kể về người đàn bà góa chồng sống một mình trong căn nhà thờ tự, phải từ bỏ những nỗi niềm riêng tư của bản thân để bảo vệ con trai khỏi gặp vận rủi.

Hồ Thanh Thảo trên phim trường Điềm báo

Bộ phim mang yếu tố giật gân với nhiều cảnh gợi cảm khá sốc, mang đến màu sắc khác hẳn so với bốn phim còn lại, càng khiến Điềm báo trở nên nổi bật. Tựa phim là Điềm báo, nhưng xem xong khán giả nhận ra không có một điềm báo nào trong phim, mà tác giả chỉ muốn thông qua một câu chuyện có hơi hướm tâm linh để phản ánh sự áp chế của những gì thuộc về truyền thống lên người phụ nữ. 

Nói về ý tưởng làm phim Điềm báo, Hồ Thanh Thảo chia sẻ: “Một người bạn của tôi được gia đình động viên đi gặp thầy tướng số để giải hạn, vì hai năm đại dịch qua công việc không suôn sẻ. Buổi gặp mặt thầy có vợ và mẹ anh ấy đi cùng. Những sự kiện như vậy luôn mang màu sắc rờn rợn, nhất là khi người thầy phán ra được những thông tin chỉ người trong gia đình mới biết. Lần này, người thầy còn phơi bày ra cả những giấc mơ riêng tư của bà mẹ. Nghe đến đây, tự nhiên tôi có một nỗi giận rất khó giải thích, và tôi về nhà viết ra ngay đề cương kịch bản”.

Khi bắt tay làm phim, Hồ Thanh Thảo gặp khó khăn trong việc tìm bối cảnh ngôi nhà thờ tự và diễn viên vào vai bà mẹ. Trong kịch bản, bối cảnh nhà thờ tự là một địa điểm quan trọng, khắc họa rõ nét hoàn cảnh sống và quan niệm sống của nhân vật chính. Ngôi nhà theo yêu cầu của cô là một ngôi nhà Bắc bộ truyền thống, có sân vườn phía sau.

Hồ Thanh Thảo nhớ lại: “Có trường hợp gia chủ khó tính, không chịu gặp mà chỉ thò một chân ra, tôi đành xin xỏ với cái chân. Người ta muốn từ chối lại thò tiếp một tay ra lắc lắc. Trường hợp khác đỡ hơn, mỗi lần tôi ngỏ lời, họ lại nói “uống nước đi, uống nước đi”. Tôi uống đến no bụng rồi nhưng tình hình không khả quan tí nào. Đã có lúc tính bỏ không tìm nữa”. Lần thứ ba đến Hưng Yên, cô mới tìm được, và ngỡ ngàng nhận ra bối cảnh căn nhà mà cô tưởng tượng khi viết giống hệt ngôi nhà này. 

NSND Thúy Hường trên trường quay phim Điềm báo

NSND Thúy Hường là người duy nhất cô nhắm tới, vì nhận thấy nữ nghệ sĩ có nét gợi cảm phù hợp với nhân vật bà mẹ. Ban đầu, khi ngỏ lời mời, cô nhận ngay sự từ chối vì nghệ sĩ không mặn mà với kịch bản. Kiên trì nhắn tin hằng ngày và gặp trực tiếp NSND Thúy Hường vài lần để trao đổi thêm về kịch bản, gần một tháng Hồ Thanh Thảo mới thuyết phục được. Với những người làm phim, kỹ xảo và làm việc với động vật hoang dã là những cái khó nhất. Điềm báo của Hồ Thanh Thảo lại có cả hai yếu tố đó. Cảnh quay kỹ xảo con rắn hổ mang ngóc đầu lên mổ tốn của cô cả ngày trời. Vì thời điểm đó trời lạnh chỉ tám, chín độ, con rắn không chịu nhúc nhích khiến mọi người phải nín thở chờ đợi rất lâu mới ghi hình được. 

Ám ảnh thân phận nữ giới

Với phim ngắn thứ ba này, một lần nữa, nữ giới lại trở thành nhân vật trung tâm trong các bộ phim của Hồ Thanh Thảo. Việc khai thác số phận và hình tượng những người phụ nữ đến từ các tầng lớp xã hội và hoàn cảnh sống khác nhau, tạo nên một đặc điểm nổi bật cho phim của Hồ Thanh Thảo.

Ở phim ngắn đầu tay Muộn (giải Búp sen vàng 2017), cô kể chuyện một cô gái trẻ trả đũa người yêu bằng cách bất ngờ thân mật với một tay giang hồ vào một đêm nhậu cùng nhau, trong khi vài phút trước còn ghê tởm hắn. Phim ngắn thứ hai Đường cao tốc (giải Cánh diều bạc 2021) mang phong cách giả tài liệu xoay quanh một nữ nhân viên tập sự môi giới cho vay, liều mạng quảng cáo trong lãnh địa của bọn tín dụng đen - việc mà những đồng nghiệp khác không bao giờ dám nghĩ tới.

Poster phim Điềm báo

Dù câu chuyện khác nhau, phong cách làm phim khác nhau, nhưng điểm chung trong phim Hồ Thanh Thảo là các nhân vật nữ đều chịu nhiều áp lực, và có các cảnh quay sốc. Hồ Thanh Thảo cho biết cô không cố ý, mà chỉ làm vậy vì những nhân vật đó giàu năng lượng. 

Bản thân Hồ Thanh Thảo cũng là một cô gái đầy năng lượng trên con đường làm nghề của mình. 14 tuổi, cô hoàn thành phim tài liệu ngắn Cổng trường - bài tập của khóa học làm phim ở trung tâm hỗ trợ phát triển tài năng điện ảnh TPD. Hồ Thanh Thảo theo chân một cô bán hàng trước cổng trường cấp II của mình, ghi lại công việc hằng ngày cùng những tâm sự của cô về gia đình, con cái. Cổng trường đoạt giải Búp sen vàng phim tài liệu do học sinh cấp II thực hiện.

Mặc dù đam mê làm phim từ nhỏ và đã có sản phẩm gây ấn tượng, nhưng khi lên đại học, Hồ Thanh Thảo lại theo học ngành ngân hàng. Để rồi sau khi tốt nghiệp, cô nhận ra phim ảnh vẫn là đam mê chính của mình. Vậy là cô học thêm khóa làm phim truyện ở TPD và tranh thủ thời gian làm trợ giảng tại đây để học thêm ngành biên kịch, nhằm tích lũy kiến thức cho giấc mơ làm phim. Phim Muộn đã từng tranh giải chính thức tại Liên hoan phim Singapore 2017, và Điềm báo hiện đang có nhiều cơ hội đến với các liên hoan phim lớn khác trên thế giới. 

Phim ngắn Muộn:

13 năm làm phim, Hồ Thanh Thảo đã thay đổi quan niệm từ coi công việc làm phim là một trò chơi sang “làm phim là một nghề cần sự chuyên nghiệp”. Cô nói: “Tôi muốn nâng cấp mình lên mức độ cao hơn sau mỗi phim, bằng cách nỗ lực tự học các khâu, vì không phải lúc nào mình cũng tìm được người chuyên nghiệp cộng tác”. 

Hương Nhu