Danh xưng “thầy, cô” đang bị xâm lấn

Chuyện hài nhưng hệ luỵ nguy hiểm

TS. Quốc Minh nhận định, trong môi trường mạng hiện nay danh xưng “thầy, cô” đang bị xâm lấn bởi các hiện tượng mạng. Nhiều người tự phong là “thầy, cô giáo”, nổi tiếng trên mạng xã hội và có tầm ảnh hưởng lớn đến học sinh, sinh viên như thầy giáo Ba, cô giáo Thu, thầy Lộc phụ hồ, thu hút đến hàng triệu lượt xem trong thời gian vừa qua. 

“Vấn đề là nhiều người gọi là thầy, cô và họ cũng tự tin xưng thầy, cô, gọi mọi người là trò, là em. Thậm chí  thầy Lộc phụ hồ còn có hẳn giáo án... dạy phụ hồ, tổ chức thi tay nghề cấp bằng phụ hồ. Nghe thì tưởng là câu chuyện hài nhưng lại không hài chút nào bởi nó để lại những hệ luỵ cực kỳ nguy hiểm, khiến nhiều học sinh, sinh viên ngộ nhận về hệ giá trị trong cuộc sống thực”. 

Phân tích sâu, TS. Minh cho hay, học sinh cấp 2, 3 suy nghĩ còn non nớt, thích học theo, tập theo người nổi tiếng, dễ bị ảnh hưởng bởi những người nổi tiếng. Hệ quả là gieo rắc vào học trò ý nghĩ học nhiều để làm gì, xuất sắc để làm gì vì như thầy giáo Ba, thầy Lộc phụ hồ cũng nổi tiếng, kiếm cả trăm triệu đồng mỗi tháng. “Nhiều giá trị đang bị lệch lạc, nhiều học sinh, bạn trẻ đang tập định hình tính cách, phong cách nên dễ... “sa lầy” vào các hiện tượng mạng này. Đã đến lúc cần có chế tài đối với các trường hợp phát ngôn không chuẩn mực trên mạng xã hội. Và nên chăng cần xây dựng hệ giá trị để bạn trẻ, học sinh, sinh viên có chuẩn để học theo, noi theo”, TS. Minh cảnh báo. 

“Dẹp” giá trị ảo bằng chính giá trị thật

Chia sẻ tại tọa đàm, TS. Nguyễn Thị Trang Nhung (Học viện Cán bộ TP.HCM) thừa nhận, rất khó để khiến đứa trẻ ngưng bắt chước với những gì các em đang nghe, đang nhìn thấy, dù ở trên mạng xã hội. Bởi bắt chước là quá trình xã hội hoá không chỉ của học sinh mà của cả người lớn. Học sinh dễ dàng bị ảnh hưởng bởi nhận thức, ý tưởng bên ngoài hình thành nên giá trị, hành dộng.

“Trước đây là từ bạn bè gia đình, ngày nay sự bắt chước dịch chuyển sang các đối tượng từ mạng xã hội khi thu hút sự chú ý của các em trong quá trình hình thành nhân cách và cá tính. Bắt chước từ bên ngoài là câu nói, trang phục, ngoại hình cho đến bắt chước bên trong - mạnh mẽ đến mức tạo ra sự đồng hoá trong cả tính cách và hành động”. 

TS. Nhung thẳng thắn, câu nói “con không được bắt chước người này người kia” là rất khó có kết quả, thậm chí là có hiệu ứng ngược lại. Thay vào đó, cần có sự chung tay vào cuộc từ gia đình, thầy cô, nhà trường, giúp trẻ thanh lọc văn hoá cho chính bản thân học sinh. “Gia đình thường xuyên chia sẻ, quan tâm đến các con, giúp các con tìm được các trang mạng phù hợp; Nhà trường có thể lồng ghép giáo giáo dục mạng vào nội dung hoạt động giáo dục, trải nghiệm...”. 

Trước thách thức từ các “thầy, cô” hiện tượng mạng, ThS. Trần Trọng Khiêm (Phó Trưởng phòng GD-ĐT Q.Tân Phú) cho rằng, người thầy có thể biến chính những tiêu cực thành tích cực, dẹp giá trị ảo bằng chính giá trị thực, kéo học sinh về phía mình bằng cách "tạo trend" trong dạy học để học sinh bắt trend, đưa thầy và trò gần nhau hơn, tìm ra tiếng nói chung giữa thầy và trò.

“Thầy cô hãy tạo môi trường dạy học tích cực để học sinh thoải mái, tích cực trong học tập. Danh xưng thầy cô hiện bị lạm dụng bởi các hiện tượng mạng, nhưng mỗi thầy cô đều mang một giá trị trong lòng học sinh rồi, cần phát huy thế mạnh đó thể hiện vai trò để các em nhận thức, phân biệt và hành động đúng đắn...”, ThS. Khiêm bày tỏ.

Cùng chung nhận định mỗi giáo viên phải hành động để kéo học sinh về phía mình từ các hiện tượng mạng, TS. Nguyễn Thị Xuân Yến (Phó Trưởng khoa Giáo dục Tiểu học, Trường ĐH Sư Phạm TP.HCM) nhấn mạnh, văn hoá của người học đến từ chính văn hoá của người dạy. Trong môi trường lớp học trực tuyến, giáo viên cần phải kiến tạo được môi trường ảo bằng sự hiện diện, tăng cường tương tác với học sinh để học sinh luôn thấy thầy cô ở bên. Đặc biệt, văn hoá ứng xử của giáo viên sẽ giúp giảm độ nhiễu trong môi trường ảo.

Én Bông